ÇOCUKTA ÖZGÜVEN GELİŞTİRME
Özgüvenin Psikolojik Temelleri
Özgüven, çocuğun kendini algılayış biçimiyle yakından ilişkilidir. Çocuklar çevrelerinden
aldıkları geri bildirimlerle “Ben kimim?” ve “Ne kadar değerliyim?” sorularına yanıt ararlar. Olumlu
deneyimler, takdir ve sevgiyle beslenen bir çocuk kendini yeterli hisseder; başarısızlıklar karşısında
pes etmez. Öte yandan, aşırı eleştiri, yargılama, akranlarıyla karşılaştırma, küçük düşürme, yetersiz
ilgi, gereksiz bilgi, nasihat etme, onun yerine onun görevlerini yapmak ve onun kendini geliştirmek
adına yapmaya çalıştığı özgüven gelişimini engelleyebilir.
Çocuğun Özgüven Gelişiminde Ebeveynler Nelere Dikkat Edebilir ?
Ebeveyn tutumları, çocukların özgüven düzeyini
şekillendiren en önemli faktörlerden biridir. Bu
noktada şu temel prensiplere dikkat etmek faydalı
olacaktır:
1. Koşulsuz Sevgi ve Kabul: Çocuğunuzu
sevdiğinizi, onu olduğu gibi kabul ettiğinizi her
fırsatta gösterin. Sevgiyi koşulsuz aldığında
çocuklar, hata yapsalar dahi kendini güvende
hissederler.
2. Gerçekçi ve Övgü Dolu Geri Bildirim:
Çocuklarınızın sadece başarılarını değil, çabasını da takdir edin. “Çaban gerçekten ilham
verici, bu harika!” gibi ifadeler, çocuğun iç motivasyonunu artırır.
3. Başarı ve Başarısızlıkla Baş Etme Becerileri Kazandırma: Onların başarısızlıklarını
cezalandırmak yerine; bunları öğrenmeye fırsat olarak sunun. “Bu sefer olmadı, ama nerede
hata yaptığını düşünelim.” diyerek çocuğun problem çözme becerilerini destekleyin.
4. Bağımsızlık ve Sorumluluk Verme: Çocuklarınızın yaşına uygun kararlar almasına izin
vererek özgüvenini pekiştirin. Kendi seçimlerini yapabilen çocuklar, kendilerine olan
inançlarını güçlendirirler. Örnek olarak, kendi kıyafetlerini seçmesine izin vermek, basit
seçenekler sunmak gibi çocuğa sorumluluk ve alan açmak özgüvenini gelişmesinde yardımcı
olmaktadır.
5. Olumsuz Duyguları Yönetmede Destek Olma: Korku ve endişelerinin üzerine cesaretle
gitmeleri için onları cesaretlendirin. Örneğin, yeni bir ortama adapte olmakta zorlanan
çocuğa adım adım destek olun. Duygularını anlamak ve onaylamak korku ve endişelerini
anlatması için çocuğa alan açma konusunda destek olmalıyız.
6. Model Olmak: Ebeveynlerin kendi özgüvenleri, çocuklar için en güçlü örnektir. Kendinize
güvendiğinizi, hatalarınızla barışık olduğunuzu gösterdiğinizde, çocuklarınız da bu yaklaşımı
benimseyecektir.
Pratik Öneriler:
Çocuğunuza günlük olarak küçük sorumluluklar verebilirsiniz. (Örneğin; masayı kurmak,
okul çantasını hazırlamak…)
Evde “Başarı Kutusu” oluşturabilir; çocuğun yaptığı olumlu davranışları yazıp bu kutuda
biriktirebilir, belirli aralıklarla bunları birlikte okuyabilirsiniz.
Çocuğunuz hata yaptığında, onunla birlikte çözüm yolları arayabilirsiniz.
Çocuğunuzun ilgi alanlarına destek vererek, becerilerini keşfetmesini sağlayabilirsiniz.
Sosyal ilişkilerini destekleyerek arkadaş ortamlarında kendini ifade etmesi için fırsatlar
yaratabilirsiniz.
Özgüven gelişimi, zaman alan bir süreçtir. Ebeveynlerin sabır, tutarlılık ve sevgiyle sunduğu
destek; çocukların kendilerini güvende hissetmelerini ve potansiyellerini gerçekleştirmelerini sağlar.
Sizler, çocuğunuzun en büyük destekçisi ve en önemli rol modelisiniz. Onun yanında
olduğunuzu hissettirdikçe, özgüveni de sağlam temeller üzerine inşa edilecektir.
"Özgüven, çocuğun en güçlü kanatlarıdır; sevgi ve destekle büyür, cesaretle uçar."
Uzman Psikolog R. Cansu AKSOY YÜCE
