Çocuklarımızla Etkili İletişimin Yolları
Son dönemde çocuklarımızda bir hırçınlık, herhangi bir şeye olumsuz tepki verme, olmadık bir şeye ağlama, kızma … gibi tepkiler verdiğinden yakınan ebeveynlerimize şu soruyu soruyorum, “çocuğunuzla yeterince doğru, kaliteli bir zaman geçiriyor musunuz?” Çocuğunuzun herhangi bir fizyolojik rahatsızlığı yoksa böyle bir tepki göstermesi onunla ilişkinizde sıkıntılar olduğunun göstergesidir.
Çocuğun yaşı ne olursa olsun, onunla kurulan iyi bir iletişim, onda kendine güven ve çevresine saygı gelişimi için en önemli kaynaklardan biri olacaktır. Çocuğunuzla kaliteli zaman geçirmek için onunla iyi ilişki kurabilmek ve bunu yıllar boyu sürdürebilmek, çocuğun kişilik gelişimi açısından da olumlu etkiler gösterecektir. Davranışlarınız ve sözleriniz onun için daha fazla anlam ifade edecektir.
Ondaki olumsuz düşünce ve davranışları fark etme, ifade edebilme ve değiştirebilme açısından da fırsatlar yaratacaktır. “Evet ama, bunu nasıl yapacağım?” diye kafanızda sorular oluşabilir. Aşağıda belirttiğim noktalara dikkat edersek, çocuğunuzla daha sağlıklı ilişki içine girer, kendinizin ve çocuğunuzun mutlu ve sağlıklı olmasını sağlıyabilirsiniz.
Her şeyden önce ona mutlaka zaman ayırın, onu sevdiğinizi ilgilenerek ona gösterin.
Onunla konuşmaktan, ilgilenmekten, oynamaktan sıkılmayın. Unutmayın ki tüm gün onu görmediniz ve sadece akşamları üç – dört saat onunla berabersiniz ve bu zamanı zevkle onunla geçirin. (Diğer işler sonra da yapılabilir.)
Konuşmalarınızda ve davranışlarınızda tutarlı olun. Söylediğinizi yapmazsanız, güven yitirirsiniz.
Çocuğunuzun, onun ihtiyaçları ile ilgilendiğinizi ve gerek duyduğunda yardımcı olacağınızı bilmesini sağlayın.
Çocuğunuz sizinle konuşmak istediğinde, televizyonu kapatabilir, gazeteyi kaldırabilir vs, onunla göz göze iletişim kurmaya özen gösterebilirsiniz.
Size önemli bir haber verdiğinde, içten, sıcak bir ifadeyle ve düşünerek (olumlu ve olumsuz etkileri) yanıt verin.
Size konuşmak istediği özel konular olduğunda, başkalarının olmadığı ortamlarda konuşun ve ondan izin almadan sırlarını kimseye söylemeyin (tabii onun için hayati –çok önemli- bir sorun yaratmayacak bir bilgi ise).
Hoşlanmadığınız davranışlarını ve yönlerini başkalarının önünde küçük düşecek şekilde ifade etmemeye dikkat edin.
Onunla konuşurken aynı hizada olmaya özen gösterin, ona çok yukarıdan, ya da çok aşağıdan bakmamaya çalışın.
Ona kızdığınızda, sinirleriniz yatışıncaya kadar ceza vermeyin, ya da suçlayıcı sözler söylememeye çalışın. Çünkü o sırada gerçek düşüncelerinizi belirtemeyebilir, tarafsız davranamayabilirsiniz.
Yorgun iseniz, onu aktif dinlemek için ekstra bir çaba sarf etmeniz gerekebilir. Kendi duygularınız ve hoş görünüzün de farkında olmaya çalışın.
Onu dinlerken mümkün olduğunca onu kesmemeye çalışın, sözlerini tamamlamaya çalışmayın.
Belirli bir durumu, olayı size anlatırken, olayın ana fikrinden uzaklaşmadan eleştirilerinizi yapın. Örn. başkalarının ona vurduğunu anlatırken, “neden sen o saatte bunu yapıyordun?” gibi sözler onun olayları yanlış yorumlamasına ve anlamsız duygular hissetmesine yol açabilir.
“Neden?” sorusu yerine daha çok “ne?” sorusunu (örn. ne oldu?, ne düşünüyorsun? vs) sormaya özen gösterin.
Eğer bir olayı-durumu öğrendiyseniz, ona olanları bildiğinizi söyleyin, bilmezlikten gelerek, onun yalan söylemesine ve ilişkinizi zedelemesine yol açmamasına dikkat edin.
Onunla konuşurken, büyüklerle konuştuğunuz ses tonu ve sözcükleri tercih edin, onun küçük ve tecrübesiz olduğunu hatırlatıcı sözler, hitaplar sağlıklı iletişimi zorlaştırır.
Hakaret içeren, küçük düşürücü, argo kelimeleri kullanmamaya çalışın.
Zorlandığında, sıkıntı hissettiğinde sorun çözme becerilerini geliştirebilmesi için, çözümleyici aşamaları bir bir ifade edin. Onun yerine çözmemeye, ya da anlayamayacağı açıklamalar kullanmamaya dikkat edin.
Ne yaparsa yapsın, onu sevdiğinizi ve kabul ettiğinizi bilsin. İstenmeyen davranışları için uygun eleştirileri ve gerekli yaptırımları zaten yaparsınız.
İletişim yollarını kullanmasını destekleyin. Hem sizinle hem de başkaları ile olan ilişkilerinde özgürce ve uygun bir yöntemle düşüncelerini ifade etmesi konusunda yüreklendirin.
