Çocuklarda Utangaçlık, Sosyal Kaygı ve Güvenli İfade Becerileri

1. **Utangaçlığın ve Sosyal Kaygının Temelleri:**
- Genetik yatkınlık ve mizaç faktörleri önemli rol oynar.
- Aşırı koruyucu veya eleştirel ebeveyn tutumu, çocuğun sosyal ortamlarda kendine
güvenini azaltır.
- Erken yaşta olumsuz sosyal deneyimler (alay edilme, reddedilme) kaygıyı pekiştirir.
- Ebeveynin utangaç modeli, çocuğun sosyal davranışlarını taklit etmesine yol açabilir.
2. **Utangaçlık ile Sosyal Kaygı Arasındaki Fark:**
- Utangaç çocuk yeni ortamlarda çekingen davranır ama zamanla uyum sağlar.
- Sosyal kaygı yaşayan çocuk ise reddedilme korkusu nedeniyle sürekli kaçınma davranışı
gösterir.
- Sosyal kaygı, benlik saygısında zayıflama ve yalnızlık hissiyle birlikte seyreder.
3. **Ailenin Rolü:**
- Ebeveynin çocuğa “senin duyguların önemli” mesajı vermesi güven duygusunu artırır.
- Sosyal ortamlarda çocuğu zorlamak yerine destekleyici bir tutum sergilenmelidir.
- Aile içinde açık iletişim ortamı, çocuğun kendini rahat ifade etmesini sağlar.
- Kardeş ilişkileri ve grup oyunları, sosyal öğrenmeyi destekler.
4. **Güvenli İfade Becerilerini Geliştirme Yolları:**
- Rol oynama (drama) etkinlikleriyle özgüveni desteklemek
- Göz teması, ses tonu ve beden dili üzerine farkındalık çalışmaları yapmak
- “Ben dili” kullanmayı öğretmek (örneğin: “Üzüldüm çünkü dışlandım”)
- Küçük adımlarla sosyal ortamlara katılımı teşvik etmek
- Başarılı sosyal deneyimleri pekiştirmek
5. **Terapötik Yaklaşımlar:**
- Oyun terapisi, çocuğun sosyal korkularını dolaylı biçimde ifade etmesini sağlar.
- Bilişsel-davranışçı terapi (BDT), çocuğun olumsuz düşünce kalıplarını dönüştürmede
etkilidir.
- Grup terapisi, sosyal beceri pratiği kazandırır.
- Ebeveyn danışmanlığı, ailenin destekleyici rolünü güçlendirir.
Sonuç olarak, utangaçlık ve sosyal kaygı, doğru yönlendirildiğinde çocuğun kişisel

farkındalığını artırabilir. Ebeveynin sabırlı, empatik ve teşvik edici yaklaşımı, çocuğun
sosyal güvenini ve ifade becerilerini geliştirmede en önemli unsurdur.