ÇOCUKLARDA ÇALMA DAVRANIŞI
ÇALMA DAVRANIŞININ NEDENİ NEDİR?
Çocuklarda çalma davranışının ilk nedeni mülkiyet duygusunun gelişmemesinden kaynaklanır. İlk yıllarda kendi eşyası ile başkasının eşyasını ayırt edemezler. Senin, benim, onun kavramı yoktur ve her şey onlarındır. 2 yaş civarında bu ayırımı yapabilmeye yavaş yavaş başlar ve 3-4 yaşlarında başkalarının eşyalarının izinsiz alınmayacağını bilir ama bazen bencil tutumu nedeni ile alma isteğine karşı koyamaz. Şekeri çok seven bir çocuk misafirliğe gittiğinde bunu alabilir ve izinsiz alınmaması gerektiğini bildiği için bunu arkasında saklayabilir veya anaokuluna, kreşe, oyun terapisine giden bir çocuk beğendiği oyuncağı gizlice evine getirebilir.
İlkokul çocukları bazen arkadaşlarının kalemini, silgisini, açacağını beğenir ve bunu alıp eve getirebilir. Ailesi ‘’Nereden aldın?’’ diye sorduğunda ise; ‘’Buldum’’, ‘’Paramı biriktirip aldım.’’ , ‘’Arkadaşım hediye etti.’’ ‘’Arkadaşımdan ödünç aldım.’’… gibi açıklamalar yaparlar. Bunun ise nedeni ailesinin çocukta mülkiyet duygusunun geliştirmesinde yetersiz kalmasından kaynaklanır. Çocuğun istek ve ihtiyaçlarının yerinde ve zamanında gerektiği kadar karşılanmaması da bir diğer önemli unsurdur.
Çocuğun psikolojik yönden doyumsuz olması, heyecan verici olayların içinde yer almak istemesi, anne ve babasının dikkatini çekmek veya onları cezalandırmak istemesi, arkadaşlarının ilgisini çekmeye çalışması, çaldıklarını arkadaşlarıyla paylaşarak cömertliğini gösterip arkadaşlıklar kurmak istemesi de çocuğun çalma nedenleri arasındadır.
Yineleyen çalma davranışı varsa bu çocukta genellikle sevgi ve ilgiye olan doyumsuzluk vardır. Anne yoksunluğu çeken çocuklarda, kimsesiz çocuklarda yiyecek saklama, eşya biriktirme ve çalmaya sıklıkla rastlanır. Çocuk anne-babasıyla aynı evi paylaşsa da bazen bu yoksunluğu çekebilmektedir. Çocuğuna yeterince ilgi ve sevgi gösterdiğini düşünen ebeveyn için bu durum kaygı vericidir. Oysaki çocuk anne yoksunluğu nedeniyle kendini güvende hissetmemektedir. Çocukta bu güven duygusunu benim diye nitelendirebileceği şeyler edinerek gidermeye çalışır.
ÇALMA DAVRANIŞI KAÇ YAŞINA KADAR NORMAL KABUL EDİLEBİLİR?
5 YAŞINA KADAR HER ÇOCUKTA GÖRÜLEBİLECEK BİR DAVRANIŞ OLUP ENDİŞELENİLMEMELİDİR. Önemli olan çocuğa mülkiyet bilincini kazandırabilmektir. Çocuğa ait dolap, masa, çatal, kaşık, bardak ve eğer mümkünse oda verilmelidir. Çocuk bir eşyayı almak istediğine o eşyanın kime ait olduğu söylenmeli, izin alınması gerektiği açıklanmalı, çocuğun eşyaları alınacaksa çocuktan izin alınarak eşyaları alınmalı, kullanılmalıdır. Çocuk bu şekilde başkalarının mülkiyet hakkına saygı duymayı öğrenecektir.
Çocukta mülkiyet hakkı 7-8 yaştan sonra net bir şekilde gelişir. Sahip olma dürtülerini kontrol altına almayı öğrenirler ve izinsiz almazlar.
5 yaşından sonra devamı görülen bu durumda ailenin önleyici çalışmalar yapması gerekir. Aile tüm önleyici çalışmalara rağmen durum devam ediyorsa uzman tedavisi gerektirir.
