ÇOCUKLARDA ARTAN OBEZİTE ORANLARI
Obezite yüzdesinin arttığını bu oranın ülkemizdeki çocuk ve ergen nüfusun %10 ile %25 bu durumdan etkilendiğini yapılan araştırmalar gösteriyor. Niçin çocuklarda obezite artıyor? Artan çocuk obezitesine karşı önlem ve tedavi ne olmalıdır?
Obezite vücutta sağlığı etkileyecek ölçüde yağ miktarının artması ve kilo alımıdır.
Çocuklarda Obezite sebepleri nelerdir?
İki ana başlıkta toplayabiliriz.
1 –Yaşam stili kökenli obezite
2-Genetik ve endokrin kökenli obezite
Bunlardan en çok görüleni alım kalorisi ile harcama kalorisi arsındaki enerji dengesizliğinden kaynaklanan obezitedir ve görülme oranı %95 lerdedir.
İnsan vücudu günlük faaliyet dediğimiz konuşma,yürüme,koşma,nefez alma,hazım etme, dengeli vücut ısısı için enerji sarfeder. Yine çocukların büyüyüp gelişimi içinde enerjiye gereksinimleri vardır. Büyümede ve günlük faaliyetler için harcanan enerji besinlerden sağlanır. Gıdalarla alınan enerji çok, vücudun sarfettiği enerji az ise artan enerji vücutta yağ şeklinde depo edilir. Böylelikle vücuttaki yağ oranı artar ve obezite ortaya çıkar.Enerji yüklü gıdaalarla alına kalori alımı kolay, lakin harcaması zordur.Anne ve babaların yetrsiz tutumları ve beslenme alışkanlıklarındaki yetersizlik ve günlük sosyal hayattaki şartlar çocuklarda istemediğimiz obeziteye meyli artırır.
Obez bir çocukta ne gibi sağlık problemleri ortaya çıkar?
Daha çocukken başlayan obezliğin ortalama ömrü tahmini olarak 15-20 sene arasında azaltacağı bildiriliyor.
Obez bireylerde;
1-Kanser sıklığında artış
2-Astım ve solunum yolu enfeksiyonları
3-Karaciğer yağlanmasında artış
4-Erken ergenlik
5-İnsülün direnci artışı ve metabolik sendrom
6-Yüksek tansiyon
7-Kan yağları yüksekliği(dislipidemi)
8-Şeker hastalığı(tip2diyabet)
9-Klap ve damar tıkanıklığı ve ateroskleroz artışı
10-Kızlarda tüylenme ve düzensiz adte artışı
11-Uykuda nefes durması(uyku-apne sendromu) ve horlama
12-Bacak yamukluğu ve kalçada eklem kayması
13-Depresyon ve psikolojik sıkıntılar
14-Cilt kıvrım bölgelerinde renk esmerleşmesi, ciltte enfeksiyon ve iltihaplanmalar
15-Safra kesesinde çamur ve taş oluşumu
Çocuk Obezitesinde Nasıl bir tedavi planlaması yapılır?
1-Obezitenin nedenine yönelik hastalıklar ortaya konmalı: Uzman bir doktor rehberliğinde çocuk ele alınıp, obeziteye neden olan bir hastalığın varlığı veya yokluğu, obeziteden kaynaklanan sağlık problemleri ortaya konmalıdır. Metabolik veya hormonsal problem varsa bu durum tedavi edilmelidir. Obezitesi(şişmanlığı) yaşam stili kaynaklı olan çocuklarda hayat stili ve gıda tüketim alışkanlıkları tekrar düzenlenmeli(düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme, Günlük hayatta faaliyetlerin yükseltilmesi)’dir.
2-Çocuğa olan Ailesel destek artırılmalı: Burada amaç kısa sğrede kilo azaltılması değil, kilo alımının durdurulmasıyla hafif veya orta seviyede kilosu olan çocuklarda yeterli önlem alınmış olur. Ana hedef ise ömür boyu devam edecek sağlıklı yeme ve hayat tarzı değişikliklerini temin ederek erişkin obezitesinin önüne geçmektir.
3-Planlı Beslenme: Enerji alımının aşırı kısıtlanması ve ergen tipi diyet çocuklarda çocuğun büyümesini dengesizleştirir. Yaş ve cins durumuna münasip şekilde uzman doktor tarafında düzenli takibi yapılmalıdır.
4-Davranış tarzında değişim ömür boyu sürdürülmeli: Planlı beslenme, hareketli hayat stili, gıdanın mükafat olarak görülmesinin önlenmesi için lüzumlu olan psikososyal destek sağlanmalıdır.
5-Günlük faaliyetler ziyadeleşmeli: Asgari günlük 30 dakika aletlerle veya oyuncaklarla, uygun vakitlerde yürüyüş ve sportif egzersizler teşvik edilmelidir.
6-Sabırlı olunmalı.
7- Evde ve okulda fiziksel faaliyetler özendirilmeli
8-Tatlı, gazlı ve şekerli gıda tüketimi azaltılmalı
9-Boş vakitleri değerlendirecek meşguliyetleri olmalı ta ki gereksiz gıda almalarının önüne geçilmeli
10-Yemek yeme süresi uzatılmalı ta ki tokluk hissi oluşuncaya kadar. Hızlı yemek doygunluk hissinin geç oluşmasına ve buna bağlı aşırı gıda ve kalori alınmasına neden olur.
11- Meyve ve sebze tüketimi özendirilip kalorisi çok kızartma ve yağlı godalardan uzaklaştırılmalı
12-Araçla gitme yerine bisiklete binme ve yürüyüş teşvik edilmeli.
13-Fast-food gıdalar yerine lif oranı yüksek gıdalar tercih edilmeli.
Çocuklarda Obezite Cerrahisi Tavsiye edilir mi?
Obezitenin cerrahi çözüm teknikleri çoktur.Lakin çocuklarda obezite cerrahisi erken yaşlarda tavsiye edilmez. Aslolan yaklaşım sabırla çocuğu cesaretlendirip, sıkı diyet kontrolüdür.