Okula başlama çocuğun yaşamındaki önemli dönüm noktalarından biridir. Okul çocuğun belli bir düzeyde zihinsel, sosyal ve duygusal olgunluğa erişmiş olmasını gerektirmektedir. Okul öncesi ve ilkokula başlama dönemindeki çocuk, alıştığı kendini güvende hissettiği ailesinden ayrılarak ilk toplumsal çevreye adım atar. Yaşamındaki bu yeni deneyimle bazı çocuklar sevinç ve heyecan hissederken bazıları da kendini stres altında hissedebilir.
Çocuğun okula başlama sürecini etkileyen faktörleri şöyle sıralayabiliriz; çocuğun doğuştan getirdiği kişilik özellikleri, yaşantıları, okulun altyapısı, öğretmenler, çocuğun aileden gördüğü yaklaşım ve eğitim anlayışı . Bu dönemde anne babanın, okulla birlikte sağlayacağı destek çocukların korku ve kaygılarını yenmelerine yardımcı olacaktır.
Çocuğumun uyum problemi çektiğini nasıl anlayabilirim?
Genel mutsuzluk hali, ilgi ve enerji kaybı, nedensiz ağlama, mide bulantısı, iştahsızlık, baş ve karın ağrısı, kusma, uykusuzluk, alt ıslatma, aileden ayrılmak istememek ve sürekli ne zaman geleceğini sormak gibi tepkiler uyum problemi yaşayan çocuklarda izlenebilir.
Ailelere Öneriler
Uyum süreci sadece çocuk için değil, aynı zamanda aile içinde yeni bir deneyimi içerir. Öncelikle ebeveynlerin duygusal olarak hazır olması önemlidir. Aileler sürecin doğal olduğunu kendine hatırlatmalıdır. Çocuk herhangi bir şikayetle okula gitmek istemediğini belirtiyorsa yargılamadan eleştirmeden dinlenmelidir. Çocuklar bu süreçte yalnız hissettikleri, hep okulda kalacaklarını düşündükleri ,evde kardeşinin annesiyle güzel vakit geçirdiği ve kendisinin mahrum kaldığını düşündüğü için, okulda kendini ifade etmekten korktuğundan ve pek çok sebepten ötürü okula gitmek istemiyor olabilir. Çocuğun beklentileri duygu ve düşünceleriyle bu yeni ortama uyum sağlaması mutlaka zaman alacaktır. Bu süreçte sabırlı olunmalı, çocuğun okulla ilgili endişeleri konuşulmalıdır..Okulla ilgili çocuğunuzda merak uyandırmanız onun ilgisini çekecektir. Çocuğunuzun okulla ilgili sorularını okul ziyaretiyle birlikte sorabilirsiniz. Çocuğunuzla birlikte belirlediğiniz okulu ziyaret edebilir ve öğretmeniyle tanışabilirsiniz.. Bununla birlikte zaman geçireceği kuruma aşinalık kazanacaktır. Çocuklarla kısa bir vedalaşma ritüeli oluşturmak , ne zaman ne yapılacağını bilmesi kendini güvende hissetmesini sağlayacaktır. Özel bir sarılma , öpme, sözcük gibi. Okulun ilk günlerinde , okul sonrası birlikte kaliteli vakit geçirilmesi de önemlidir. Okulla ilgili sorular sorarken sorgulayıcı olmamak gerekmektedir.’ Günün nasıl geçti?’ yerine ‘Bugün seni ne şaşırttı?’ ‘ Bugün seni en çok ne güldürdü?’ gibi sorular sorulması çocuğun gününe göz atmasını sağlayacaktır. Okulla ilgili yapılan alışverişlerde çocuğun fikrini almak onun motivasyonunu ve ilgisini arttıracaktır. Okula başlamak hakkında birçok hikaye kitabı bulunmaktadır. Bu kitapları çocuğunuzla okumak uyum sürecinde çocuğunuza destek olacaktır. Çocuğun okulla ilgili kaygı, heyecan gibi duyguların pek çok çocuk tarafından yaşandığını bilmesi, süreci normalize edecektir. Çocuğun okulda kalma süresi yavaş yavaş arttırılmalıdır ve ailenin okuldan adım adım uzaklaşması sağlıklı olacaktır. Okul zamanlarıyla ilgili çocuklara net olunması, ne kadar kalacağı ,ne zaman yemek yiyeceği, ne zaman okulun biteceği,kimin onu alacağı gibi detaylardan ona bahsedilmesi ve okula vaktinde bırakılıp okuldan vaktinde alınması önemlidir. Ebeveynin geç kalması çocukta unutuldum, değersizim duygusuna sebep olabilmektedir. Ebeveynlerin çocukların ağlamalarına karşı tutarlı olması gerekmektedir. Ağladığı için ‘Bugün okula gitme tamam.’ denmesi çocukta istediklerimi ağlayarak elde edebiliyorum duygusu oluşturacaktır. Onun yerine ‘Seni anlıyorum ve yanındayım. ‘ söylemi çocukta güven oluşturacaktır. Ebeveynin okul ve öğretmenle ilgili kaygıları varsa bunun çocuğun yanında söylenmesi çocuğu olumsuz etkileyecektir. Aileler olarak okula ve öğretmenlere güvendiğinizi çocuğunuza hissettirin. Eğer çocuklar belli kişilerden vedalaşmakta güçlük çekiyorsa diğer aile fertlerinden yardım almak etkili olabilmektedir. Çocuğunuzun okula gitmekle ilgili kaygı ve korku yaşadığını gözlemliyorsanız, bunu kesinlikle görmezden gelmeyin. Onu tam olarak neyin mutsuz ettiğini öğrenmeye çalışın. Eğer konu hakkında yapabilecekleriniz varsa elinizden geleni yapacağınızı söyleyin. Bu süreçte çocuğu rahatlatmak ve destekte bulunmak öncelikli yaklaşımdır. Son olarak, çocuklar yeni şartlara yetişkinlerden daha kolay uyum sağlarlar. Çocuğunuzun yaşayabileceği güçlükleri aşabilmesi için size güvenmesi ve sizi yanında hissetmesi onun en büyük yardımcısı olacaktır. Problemler yoğun yaşanıyorsa veya üstesinden gelinemiyorsa uzmandan destek alınmalıdır.
