Endometriozis; “Endometriyum” adı verilen, rahmin içini döşeyip adet döneminin gelmesiyle birlikte dökülüp menstrual kanamayı oluşturan rahim iç zarının büyüyerek fallop tüpleri, yumurtalıklar ve pelvis doğrultusunda ilerlemesi durumu olarak tanımlanabilir.
Rahim dışına büyüyen rahim iç zarı farklı bölgelere doğru büyüse dahi menstrual döngülerdeki fonksiyonlarını devam ettirir; yine dokuları parçalanır ve kanamaya yol açar. Ancak rahim içerisinde konumlandığından farklı olarak kanama meydana geldiğinde kanın boşaltılacağı bir alan olmadığı için kan toplanır ve genellikle yumurtalıklarda “çikolata kisti” olarak tanımlanan ve kadın kaynaklı kısırlık nedeni olabilen kistlerin oluşmasına yol açar.
Endometriozis Neden Olur?
Çikolata kisti oluşumunun kesin nedenleri henüz bilinmemektedir. Bazı uzmanlar endometriyal hücreli menstruel kanın fallop tüplerinden geçtiğini ve hücrelerin organlara yapışarak pelvik boşluğa ulaştığını düşünmektedir. (Retrograd menstruasyon) Bazı uzmanlara göre genetik faktörler de endometriozis oluşumu için risk teşkil etmektedir. Bu unsurlar haricinde çevresel faktörlerin ve beslenme alışkanlıklarının da üreme dönemindeki kadınlarda çikolata kisti oluşumuna neden olabileceği kabul edilmektedir.
Çikolata Kisti Belirtileri Nelerdir?
Çikolata kisti olan her kadında belirtiler ortaya çıkmayabilir. Ancak çikolata kisti belirtilerinin ve belirtilerin şiddeti kişiden kişiye göre de değişebilir. En sık görülen endometriozis belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
Adet döneminde şiddetli karın ağrısı
Adet krampları
İdrar yaparken ya da bağırsak hareketlerinde özellikle adet döneminde ağrı hissedilmesi
Adet dönemlerinde şiddetli kanama
Kadın kaynaklı kısırlık
Ağrılı cinsel ilişki
Çikolata Kisti Nasıl Teşhis Edilir?
Çikolata kisti belirtileri nedeniyle hayat kalitesi düşen ya da gebe kalamayan kadınların Kadın Hastalıkları ve Doğum uzmanı tarafından muayene edilmesi gerekir. Jinekolojik muayeneye ek olarak pelvik muayene, ultrason görüntülemeleri, MRI, laparoskopi ve biyopsi gibi teşhis yöntemleri endometriozis teşhisi amacıyla uygulanabilir.
Çikolata Kisti Nasıl Tedavi Edilir?
Çikolata kistinin kesin bir tedavi yöntemi bulunmaz. Cerrahi, ilaç ve izlem tedavilerinin temel amacı çikolata kistlerinin neden olduğu şikayetlerin azaltılması, yönetilmesi, hastanın hayat konforunun arttırılması ve gebelik oluşumu çikolata kistleri nedeniyle engellenen kadınların gebelik şansının yükseltilmesidir.
Endometriozis tedavisi kadının yaşadığı semptomlara, semptomların şiddetine, yaşına, genel sağlık durumuna ve ilerleyen dönemlerde bebek sahibi olmayı isteyip istememesine göre değişir. Bu kapsamda izlem tedavisi, ağrı kesiciler, hormon terapisi ve laparoskopi ile kist kapsüllerinin cerrahi olarak çıkarılması yöntemleri tercih edilebilir. İlerleyen dönemlerde çocuk sahibi olmayan kadınlar için histerektomi de cerrahi alternatifler arasında bulunur.
