Boşanma Sürecinde ve Sonrasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Boşanma evlilik yaşamının bir parçasıdır ve evlenmek kadar doğal bir durum olarak düşünülmesi gereklidir. Fakat bireyler açısından bu süreci zorlaştıran ve sıkıntılı hale getiren şeylerin başında, çiftlerin yaşadıkları yoğun kırgınlık, öfke, umutsuzluk, hayal kırıklığı gibi duygular sonucunda sahip oldukları tutumun biçimidir. Boşanma olgusunun, yalnızca çiftleri ilgilendiren, sadece çiftler arasında yaşanan bir süreç olmadığını, boşanan çiftlerin büyük bir kısmının çocuğu olduğu düşünüldüğünde, eşler kadar çocukları ilgilendiren ve belki de onlardan daha çok etkileyen bir süreç olduğunu unutmamız gerekmektedir. Ne yazık ki bu gerçek çoğu kez ihmal edilmektedir.

Boşanma, hem çocuklar hem ebeveynler için oldukça zor bir yaşantıdır. Sonuç olarak boşanan çiftlerin çocukları boşanmanın ardından gelişimlerinin kişisel, sosyal, duygusal ve eğitsel alanlarında oldukça olumsuz yaşantılara sahip olabilmektedirler. Sonuç olarak anne babaları birlikte olan çocukların, anne babaları ayrılan çocuklara göre ruhsal açıdan daha sağlıklı, daha güçlü oldukları hem yurtiçinde hem de yurt dışında birçok araştırma sonucunda ortaya konmuştur.

Boşanma, çocuklar açısından anne-babalarıyla ilişkilerinin bozulması, aile bütünlüğünün parçalanması sonucu duygusal destek kaynağından mahrum olmaları, akran ilişkilerinde bozulma, akademik yaşantılarında sorunlar, ekonomik problemlere benzer daha birçok sıkıntıya neden olabilmektedir. Bu çocukların yaşam kaliteleri, yaşam doyumları, problem çözme beceri düzeyleri anne-babaları birlikte olan çocuklara göre daha da düşük düzeyde olmaktadır.

Boşanmanın ardından çocukların hem anneleriyle hem de babalarıyla ilişkisi değişmektedir. Beraber yaşamadıkları ebeveynleriyle aralarına giren fiziksel uzaklıkla birlikte, beraber yaşadıkları ebeveynin ve yakınlarının etkisi ile duygusal uzaklık da söz konusu olabilmektedir.

Çiftler boşandıklarında onları zorlayan önemli etmenlerden birisi de, boşanma sürecinin yarattığı stresle uğraşmak ve bu stresle başa çıkmak zorunda olurken, bir yandan da çocuklarıyla daha fazla ilgilenmek daha fazla ilgi göstermek, tutum ve davranışlarında tutarlı olmak zorunda olmalarıdır ve maalesef ki bu noktada boşanma sürecinde olan anne-babalar bazen yeterince duyarlı davranamayabilmektedir. Böylelikle kendi yaşantısıyla daha çok ilgilenmek zorunda olan anne-babalar çocuklarının bu dönemi nasıl yaşadıklarını ihmal edebilmektedir. Hal böyle olunca çocukların yaşadığı olumsuz duygulara bir de reddedilmişlik, değersizlik hissi de eklenmektedir. Böylesi bir yaklaşım çocukların kendilerine duydukları saygının da düşmesine neden olabilmektedir.

Bu durumların yaşanmaması için hem anne hem de babanın çocuklarının akademik, kişisel ve sosyal yaşamlarındaki etkinliklerine boşanma öncesi süreçte olduğu gibi düzenli katılması çok önemlidir.

Çiftler stresle geçen boşanma öncesi ve boşanma sürecinde sıklıkla çatışma yaşadıkları için tartışma eğiliminde olurlar. Dahası velayet, ziyaretle ilgili kurallar, üstlenilmesi gereken sorumluluklar gibi konular çiftlerin daha da stres yaşayıp, daha büyük çatışmalar yaşamalarına neden olabilmektedir. Anne-babaların, çocuklarını bu tartışmalardan uzak tutmayıp, ayrıca çocukları birbirlerine karşı silah olarak kullanmaya kalkışmaları, tüm bu sıkıntılara, tartışmalara şahit olan çocukları boşanma sürecinde oldukça yıpratmakta ve bu yıpranış çocuklar üzerinde olumsuz etkilere neden olmaktadır.

Anne-babalık birbirini tamamlayan rollerdir ve her çocuğun sağlıklı gelişimi için her iki ebeveyne ihtiyacı vardır. Bu süreçte sıkça yapılan bir diğer önemli hata ise, kendisiyle yaşanılmayan ebeveyne çocuğu göstermemek ve o ebeveyni kötülemektir. Bu durum çocuk açısından derin çatışmaların yaşanmasına neden olabilmektedir. Bu rollerin birinden mahrum bırakılan çocuklarda özellikle kimlik kazanılması gereken dönemde duygusal ve sosyal açılardan önemli problemler yaşanabilmektedir.

Çocuklar boşanma öncesi ve sürecinde yaşanan tartışmaların farkında olsalar bile, bu süreçle ilgili açıklamalara oldukça fazla ihtiyaç duyarlar. Anne-babalarının desteğine ihtiyaçları vardır. Bu konuda duyarlı davranılması çocukların boşanma sürecine uyum göstermesinde kolaylaştırıcı bir etki sunmaktadır. Anne-babası boşanmış çocuklardan bazılarının, boşanma olayına diğerlerine göre daha hızlı şekilde uyum göstermelerinin altında bireysel farklılıkların yanı sıra tüm süreçlerde ebeveynlerinin duyarlı davranmaları yatmaktadır.

Boşanmanın yaşamın doğal bir parçası olduğu başta belirtilmişti; şu bir gerçek ki, boşanma çocukları önemli bir biçimde etkileyebilecek birçok değişikliği beraberinde getirmekle birlikte, ayrılma sürecinde  uygun anne-baba davranışlarının sergilenmesi durumunda çocuklar üzerinde kesinlikle daha az zarar verici bir etkisi olacaktır.

Unutmayalım ki değerli anne-babalar: “karı-koca (eş) olmaktan boşanılabilir; fakat anne-baba (ebeveyn) olmaktan asla boşanılamaz.”