Bir bakışta varis ve tedavisi

Varis Nedir?

​Toplumun % 20-40 ında görülen genelde bacaklarda şişme ve ağrıya sebep olan; derinin hemen altındaki toplardamar genişlemelerine varis denir.

Nasıl Oluşur?

Bacaklarımızdaki toplardamarlar kirli kanı yer çekiminin tersi yönünde temizlenmesi için akciğerlere ve kalbe taşıyan damarlardır.

Bu damarların içinde yukarı doğru akımın sağlanabilmesini kolaylaştıran ve aşağıya doğru kanın toplanmasını engelleyen kapaklar vardır.

Bu kapakların görevini tam yapması, bacak baldır kaslarının çalışması ve derin nefes aldığımızda göğüs boşluğunda ortaya çıkan negatif basınç sayesinde kan kalbe doğru tek yönlü ilerler. Ancak kapaklarda hasar oluştuğu zaman kalbe yönlenmesi gereken kan geriye kaçarak damarın genişlemesine ve kapakçıkların daha da bozulmasına yol açarak yüzeysel toplardamarlarda varisler oluşur. 

​Varis neden olur ve kimlerde görülür?

Genetik yatkınlık en büyük etken buna ek olarak varis oluşumunu arttıran faktörler;
Ayakta uzun süre hareketsiz olarak durmayı ve oturmayı gerektiren işlerde çalışma. (doktorlar, öğretmenler, şoförler, ev hanımları, sekreterler) meslek hastalığı diyebiliriz.

Gebelik

Doğum kontrol ilaçları

Geçirilmiş damar iltihabı ve damar tıkanıklığı sonrası kapakçıkların bozulmasına bağlı varisler ortaya çıkabilir.

Ve tabiî ki her hastalığın kaynağı obezite varis hastalığı için risk faktörü olarak kabul edilmektedir.

Toplumda sıklığı % 20 ile 40 arasında olduğu belirtilen varisler yaşam kalitesini etkileyen önemli bir halk sağlığı sorunudur. 

Varis Hastalığı nedeni ile gün içinde giderek artan bacak ağrısı, bacaklarda çabuk yorulma ve ağırlık hissi olur. Hastalarda semptomları rahatlatmak için öğleden sonra oturma ve bacaklarını yukarıya kaldırma isteği görülebilir. Tedavi edilmediğinde ilerleyerek pıhtı oluşumlarına neden olabilir.

Daha ciddi seviyelerdeki varis hastalarında deride renk değişikliği ve yaralar oluşabilir.

60 yaş üstü yetişkinlerin % 1’ inde varis hastalığına bağlı yaralar görülmektedir. Mutlaka önemsenmeli ve tedavisi ihmal edilmemelidir

Varis Belirtileri nelerdir?

Gözle görülür varis olmadan da bu şikayetler görülebilir;

Şişlik(ayak bileği ve dizaltında)

Ağrı(ayak bileği ve ayak tabanında)

Kaşıntı

Huzursuz bacak sendromu(uyku bozukluğu)

İlerlemiş venöz yetmezlik hastalarında bacakta renk değişikliği ile başlayıp ciltte incelme, erkek hastalarda kıllarda azalma ve sonrasında ayak bileği çevresinde kendiliğinden ortaya çıkan ve tedavisi oldukça zor olan yaralar ortaya çıkar.

Variste Tanı yöntemleri

Detaylı anamnez(hastanın hikayesi) ve ayrıntılı bir muayenenin ardından yapılan Doppler ultrasonografi varis hastalığının teşhisi ve uygulanacak tedavi yönteminin belirlenmesi için esastır.

Varis hastalığım var ne yapmalıyım?

Öncelikle hastalığınızın derecesinin ve size uygun olan tedavi seçeneğinin belirlenmesi amacı ile hastalar bir Kalp ve Damar Cerrahisi uzmanına başvurmalıdır.

Detaylı  Doppler tetkikini yapan hekimin varis hastalığı konusunda deneyimli olması doğru teşhis ve başarılı tedavi için çok önemlidir.

Gerek ülkemizde gerekse dünyada varis hastalarının çok büyük bir kısmı yanlış yada eksik teşhis nedeni ile başarısızlık ile sonuçlanan tedavilere mahkum edilmektedir. Daha da kötüsü bazı hastalar gereksiz veya erken girişimlere maruz kalmaktadırlar.

Varis tedavisinde ideal olan bu hastalığın teşhisinin, tedavisinin ve takibinin aynı hekim tarafından yapılmasıdır. Ancak bu şekilde sağlıklı bir tedavi yapılabilir.

Variste Tedavi yöntemleri

Tedavi doğru tanıyla başlar.

Hastanın şikayetlerinin dikkatlice dinlenmesi, ayrıntılı muayene ve ardından ayrıntılı dopler ultrasonografi ile damarların çapı, içlerinde pıhtı olup olmadığı, damar kapakçıklarında kaçak olup olmadığı, kaçak varsa kaçağın önem derecesi, derin ve yüzeyel damarlar arasındaki bağlantı damarlarının durumu gibi varislerin kaynağı belirlenerek venöz haritalama yapıldıktan sonra hastaya uygun tedavi başlanır.

Skleroterapi

Damar içerisine çok ince iğneler kullanılarak damarı kapatıcı ilaç verilmesi ve bu yolla varisli damarın ortadan kaldırılmasıdır. Verilen ilacın dozajına, uygulama şekline, uygulayan kişinin tecrübesine bağlı olarak değişik sonuçlar elde edilebilmektedir.

Bazı varis tedavisi yapan kişiler tarafından varisin tek tedavisi olarak lanse edilsede her tıbbi girişim gibi ufakta olsa riskleri mevcuttur. Yapıldıktan sonra ciltte renk değişikliğine sebep olabilir.

Köpük Skleroterapi (1-5 mm çaplı damarlara temelde herhangi bir patoloji yoksa veya temeldeki patoloji düzeltildikten sonra yapılır.)

Cilt laseri (1mm ve altı kılcal damarlara temelde herhangi bir patoloji yoksa veya temeldeki patoloji düzeltildikten sonra kozmetik amaçlı yapılır.)

EVLA (Endovenöz Lazer Ablasyon)

Yaygın olarak lazerle varis tedavisi olarak bilinen bu yöntemde ultrasonografi eşliğinde artık işlevini kaybetmiş bozulan ve derin toplardamarın yükünü arttıran damarın içine diz civarından lazer kateteri (yaklaşık 2mm çaplı) yerleştirilerek kasıkta ana toplardamara döküldüğü yere kadar ilerletilir. Damar hattı boyunca lazerin etraf dokulara ve sinirlere zarar vermesini önlemek amacıyla  içinde lokal anestezi bulunan soğuk serum içeren tümesan anestezi yapıldıktan sonra lazer enerjisi ve ısısıyla kateter belli hız ve aralıkta çekilerek damarın yapışarak kapanması sağlanır. Bozuk olan damar kapandıktan belli bir süre sonra vücut tarafından yok edilir.

Avantajları:

Lokal anestezi ile kolay uygulanabilir bir yöntem

Hastanede yatış gerektirmez.

Hasta aynı gün normal hayatına dönebilir.

Sadece iğne deliğinden yapıldığı için iz yoktur.

Yapıştırma Yöntemi

Varis ameliyatları için geliştirilmiş yeni bir tekniktir.

Bozulan damarın içine diz civarından kateter (yaklaşık 2mm çaplı) yerleştirilerek kasıkta ana toplardamara döküldüğü yere kadar ilerletilir. Damar içine siyanoakrilat adında yapıştırıcı verilerek kateter geri çekilir ve damarın yapışması sağlanır. Bir süre sonra vücut tarafından yok edilir.
Bu sistemin daha önceden kullanılan kapalı ameliyat işlemlerine avantajları olarak;
-Lazer ve radyofrekans ablasyonda olduğu gibi ısı enerjisi kullanılmadığından doku yanığı, cilt yanığı gibi komplikasyonlarının olmaması ve damar çevresine yapılan tümesan anesteziye gerek kalmaması olarak savunulmaktadır. Ben kişisel tercih olarak henüz uzun dönem sonuçlarının tam belli olmaması nedeniyle bu yöntemi sınırlı hasta grubunda tercih etmekteyim.​

Modern cerrahi

Varis tedavisinde her ne kadar girişimsel yöntemler ön plana çıkıp cerrahi tekniklerin yeri azalıyor gibi görülse de cerrahinin vazgeçilemez olduğu pek çok vaka mevcuttur.

Doppler usg nin Kalp ve Damar Cerrahları tarafından yaygın olarak kullanılmaya başlamasıyla ameliyat esnasında direk hastalıklı bölge üzerine minik kesilerle işlem yapabilmekteyiz. Öncesinde yapılan haritalama eşliğinde eksiksiz ve dikişsiz varis ameliyatları artık mümkün.

İşlem sonrası hastalar aynı gün taburcu olup 3 gün sonra normal hayatına dönebilmektedir.

Ameliyat öncesi tanı ve haritalamada Doppler usg yaptıktan sonra, operasyonda da usg kullanarak hastalıklı olan bölge lokal olarak usg ile görülerek daha küçük kesilerle eksiksiz olarak işlem yapabilmekteyiz. Kesiler küçük olduğundan genelde dikiş gerektirmemektedir ve hastalar aynı gün taburcu olabilir

Tedavi olmazsam ne olur?

Damar genişlemesine ve kan akımı azalmasına bağlı damarda pıhtı oluşarak damar tıkanıklığına sebep olur. Bu hastalarda ani başlayan bacak baldır kısmında ağrı ve bacakta ileri derecede şişme ve sıcaklık artışı olur. Buradan kopan bir pıhtı parçası akciğere giderek pulmoner emboli dediğimiz ölümcül bir hadiseye yol açabilir.

Koruyucu Önlemler

1-    Düzenli egzersiz (yürüyüş,bisiklet ve yüzme)

2-    Kilonuz fazlaysa kilo verin

3-    Ayaklarınızı her fırsatta kaldırıp dinlendirin.

4-    Her duştan sonra soğuk suyla aşağıdan yukarıya masaj yapın.

5-    Baldır kaslarınızı çalıştıracak basit egzersizler yapın.