Sonunda öğrenciler tarafından dört gözle beklenen yaz tatili geldi çattı. Bütün öğrenciler 3 aylığına kitapları rafa kaldırıp güzel ve eğlenceli zamanlar geçirmek niyetinde. Bu hafta da geçtiğimiz haftalarda ele aldığımız “yaz tatili” konumuzu liseliler üzerinden değerlendirerek akıllarınızda oluşan sorulara yanıt bulmaya çalışacağız.
TATİL BİR İHTİYAÇTIR!
Özellikle lise dönemindeki gençler için yaz tatili eğitim sürecinin vazgeçilmez bir kısmıdır. Ergenlik dönemi etkilerinin giderek artmaya başladığı lise çağındaki bireyler için yaz tatillerini nasıl geçirdikleri onların oldukça önem verdikleri kritik noktalardan biridir. Aileden giderek bağımsızlaşmaya başlayan genç, daha da özgürleştiği bu süreçte kimi zaman farkında olmasa da ailenin bir takım yönlendirmelerine ihtiyaç duyar.
OLASI PROBLEMLER
Ergen ailelerinde en sık çalıştığımız başlıca sorunlar; boş zaman değerlendirme, ev kurallarına uyma ve aile üyeleriyle iletişim. Hal böyle olunca özellikle yaz tatili sürecine giren bu aile tiplerinde az önce saymış olduğum problem başlıkları daha da belirgenleşmeye başlıyor. Sorunların belirginleşmesinin temel nedenlerine baktığımızdaysa okulun sona ermesi ile birlikte gençleri meşgul eden materyallerin azalması ve gencin daha çok evde zaman geçirmesi.
PEKİ BU SORUNLARLA NASIL BAŞA ÇIKACAKSINIZ?
Ergenlik döneminde ortaya çıkan kimlik karmaşası sürecini bir çok genç oldukça yoğun ve sancılı bir şekilde geçirir. Bu dönemde genç kendi bireyselliği hakkında bilgi toplamaya başlar. Neleri giymekten, neleri yemekten hoşlanır ya da hoşlanmaz, hangi dini inancı kendisine yakın bulur, hayatta neleri doğru neleri yanlış olarak görür, vb. gibi bir çok konuyu kendi içinde tartışır ve bir sonuca ulaşmayı hedefler. Bu evrede, artık çocuğunuz ilkokul çağındaki gibi ne söylenirse düşünmeden kabullenen ve itaat eden çocuk değildir. Artık çocuğunuz düşünmeye ve kendi başına “birey” olmaya başlamıştır. Bu durum ailenin özellikle çocuklarına bazı şeyleri kabul ettirmekte artık zorlandıklarını farketmeleriyle birlikte probleme dönüşür. Örneğin; Ahmet eskisi gibi verilen saatte akşam eve dönmemeye başlamıştır. Dönüş saatlerinde sarkmalar ve uzamalar görülür hale gelmiştir. Ailesi onu bu konuda uyardığındaysa aldıkları cevaplar benzerdir: “Bana artık karışamazsınız, ben de artık bir yetişkinim!” Ahmet kimi noktalarda haklı olsa da kimi noktalarda bazı gerçekleri gözden kaçırmaktadır. O ne bir yetişkin ne de bir çocuktur, o bir “ergen”dir.
BU GERÇEKLE AİLE NE YAPACAK?
Gence ne 10 yaşındaki kurallarını koyun, ne de tamamen özgür bırakın. Sadece alanını ve sınırlarını genişletin. Yaz tatilini uzun ve yorucu bir sürecin ödülü gibi varsayarak kurallarınızı şekillendirin. Gencimiz eskiye kıyasla artık dışarıda daha uzun vakit geçirebilmelidir. Ona bu konuda güvenmezseniz o da kendine güvenemeyecek ve kişilik gelişimi sekteye uğrayacaktır.
AİLE İÇİ İLETİŞİMİ GELİŞTİRMEK İÇİN
Ergenlik sürecinde genç aileden ziyade arkadaş ilişkilerine önem verir. Bu durumun dezavantajlarını en aza indirgeyebilmek için, yaz tatili bir fırsattır. Çocuğunuzla daha kaliteli zaman geçirmeli ve onunla daha sıcak bir ilişki kurmalısınız. Hem onun hem de sizin zevk aldığınız ortak aktiviteler oluşturabilirsiniz. Örneğin; baba-oğul balığa çıkmak, anne-kız alışverişe ya da kuaföre gitmek gibi.
BOŞ ZAMANLARI DEĞERLENDİREBİLMEK İÇİN NE GEREKLİ?
Ergenler boş zamanlarında genellikle arkadaşlarıyla birlikte olmayı ya da tv ve bilgisayar başında zaman geçirmeyi tercih ederler. Aileler ise genellikle hep aynı tepkiyi verirler: “Boş boş oturacağına git biraz ders çalış, kitap oku. Sen bu kafayla üniversiteye zor girersin”. İnanın vermiş olduğunuz bu tepki hiçbir zaman çocuğunuzu güdülemez. Hele bu bir ergense aksine sizin söylediğinizin tersini yapmaya çalışacaktır. Bunun yerine çocuğunuzla oturup yaz tatilini verimli geçirmeleri için hobileri ve ilgi alanları hakkında konuşup ona göre bir yönlendirmede bulunabilirsiniz. Örneğin; çocuğunuz sporla ilgiliyse bir spor kulübüne, müzikle ilgiliyse bir enstürman kursuna, dans etmeyi seviyorsa bir dans kursuna gönderebilirsiniz. Eğer kitap okumayı seviyorsa bir kitabevine gidip ilgisini çeken kitapları edinebilir. Bu yönlendirmeleri yaparken dikkat edilmesi gereken nokta ise; genç herhangi bir aktiviteyi yapması için zorlanmamalı; sadece fikri alınmalıdır. Emin olun sadece o isterse bir şeyleri yapar.
LİSE 9 – 10 – 11 - 12. SINIFLAR YAZ TATİLİNDE NE YAPMALI?
Özellikle üniversite sınavlarına hazırlanan bu sınıfların Ağustos ayı itibarı ile günde bir yarım saat konu tekrarı yapmaları ve deneme testi çözmeleri önemli. Bu şekilde kendilerini Eylül itibarı ile gelecek olan yoğun sürece ısındırmış olurlar ve bu döneme daha rahat bir geçiş yaparlar. Bu konuda ailelerin gençleri fazla sınırlamamaları ve baskı kurmamaları önemli. Biliyoruz ki, bu tür baskılar genci ders çalışmaktan daha çok soğutmakta ve uzaklaştırmaktadır.