Yas sürecinin Aşamaları:
Yas sürecinin aşamaları inkar, şok, pazarlık, suçluluk, adalet atama, depresyon, yalnızlık, kabullenme ve umut aşamalarıdır. İnkar ve şoku şu şekilde ele alabiliriz. Sevdiğimiz bir yakınımızın ölümünü kabul etmek biraz kolay olmuyor. Bu konuda ölümü ve genel anlamda ölümle alakalı hislerinizi ve duygularınızı yakınlarınızla paylaştıkça bu sürecin kabullenme süreci kolaylaşır ve kısalır.
Pazarlık aşamasında ise kayıp gerçekliğinden kaçmak sebebi ile yapılan bu girişimde yakınını kaybeden kişinin Tanrı ile pazarlık etme girişimi vardır. Burada ki temel varsayım ‘evet bu kaybı kabulleneceğim fakat bazı şartlarım olacak’ şeklindedir. Bu evrede artık kayıp kabul edilmiş ve ardından hayat koşulları tekrardan gözden geçirilmek üzere masaya yatırılmıştır.
Kızgınlık aşamasında ise kaybedilen kişiye karşı geliştirmiş olduğumuz öfke boyutudur. Kişiye karşı duyulan öfkenin nedenlerine bakıldığında ‘beni ardında bırakıp gitti’ yada hayattayken yapmış olduğu yada yapamamış olduğu konulardan kaynaklı öfkelenmeler, kızgınlıklar doğabiliyor. Bu kızgınlığı ise dolaylı yönden bir başkasına yöneltilebilir. Bu noktada ölen bir insana karşı duyulan öfke veya kızgınlık bizleri dehşete düşürür gibi gözükse de oysa olan durumu kabul edip bu durumu paylaşırsak zaman içerisinde daha az kızgınlık hissederiz.
Suçluluk konusunda, yakınınızın ölümünün ardından o kişi ile daha fazla zaman geçirebilirdim yada onunla şunları da yapabilirdim şeklinde hayıflanarak pişmanlıklar veya suçluluk duygusunu geliştirebilirsiniz. Yaşanan bu durumu değiştiremezsiniz. Fakat bir hata var olmuş olsa dahi insani boyutunuzu düşünüp bu durumu ve kendinizi affetmeniz sizin için faydalı olacaktır.
Adalet arama; burada en çok karşımıza gelen soru şudur.. Neden ben? Ölümün adaletsiz olmasına karşı çıkar ve yaşanan kaybın bir nedene bağlayıp neyin bedeli olduğunu anlamak ister. Bir nedene bağlayamayınca da isyan süreci başlar. Ölümün hak edilecek bir ceza olmadığını anlamaya ve anlatmaya çalışır. Bunu sonuçlandıramadığı zaman ise isyanla kesişir yollar. Burada özellikle değinmek istediğimiz mesaj ölümün hak edilebilecek bir ceza olmadığını tam aksine hayatın bir parçası olarak görülmesi gerektiğinin altını çizmek istedik.
Depresyon sürecinde ise kaybın ardından büyük bir acı veya boşluk hissi yaşanması normaldir. Ruh halinde belli belirsiz düzensizliklerin meydana gelmesi, yalnızlığı hissettiren düşünceler ve sosyal çevreden kopmalar bu durumun beraberinde takip edecek sonuçlardır. Yas tutan biri olarak eski yaşantısına ve çevresinde olan bitenlere eskisi gibi ilgi ve zaman göstermesi zaman alabilir. Burada unutmamamız gereken nokta kişiyi cesaretlendirme yada güven tazelemeye yönelik tesellilerin değil, tam aksine bu duruma karşı saygı ve destek ile kişiye yardımcı olabiliriz.
Yalnızlık kaybın nedeni ile sosyal hayatta meydana gelen değişimler, kendinizi yalnız ve korku içinde bulma ya da endişeli hissetmeye sebebiyet verebilir. Burada eğer kişi bu durumdan sıyrılmak istiyorsa insanlar içerisine karışıp yeni dostluklar edinerek bu duyguyu zaman içerisinde azaltır.
Kabullenme evresinde ise kaybı artık kişi kabul etmiştir. Burada bahsettiğimiz olay kaybedilen kişiyi unutmak veya önemsiz kılmak değildir. Aksine durumun gerçekliğini görmüş olup bununla başa çıkmayı öğrenmeye başladığımız süreye gelmişizdir.
Umut zamanla hatırlamanın daha az acı çektirdiği bir noktaya gelecek, geleceğe daha umutlu daha güzel bir şekilde bakmaya başlayacaksınız. Değiştiremeyecek olduğumuz şeylerle artık baş edebilir hale gelmiş olacaksınız. Bunun için sadece kendinize biraz zaman tanıyın.
YAS TERAPİSİ NEDİR?
Yas süreci çoğunlukla kaybedilen kişinin acısını yada bu konu ile baş edebilmeyi tecrübe edememiş olan kişiler tarafından anlatılması oldukça zor ve mahrem olarak kalmış bir alandır. Yas terapisinin amacı yas sürecinin uygun bir biçimde doğal bir akış çerçevesinde yaşanmasıdır. Bu sebeple seansta yas sürecinin değindiğimiz evrelerini tanımak danışanlarımıza ve ailesine kayıpla nasıl başa çıkabilecekleri hakkında yardım için uzanan ilk eldir.
Kayıpla beraber yaşamı kolaylaştıran etkenler ise;
Yalnızlık, kızgınlık ve üzüntüye dayalı duygu ve hisleri açık ve dürüst bir şekilde arkadaşınıza, ailenize ve yakınınızdaki kişiler ile tartışabilirsiniz.
Umudu korumak buradaki temel esaslardır.
Kaybınız ile alakalı yaşantılarınızı ortak bir biçimde paylaşabileceğiniz destek gruplarına katılım sağlayabilirsiniz.
Kendinize, bedeninize ve beslenmenize dikkat gösterin. Bununla beraber iyi bir dinlenme programınızı oluşturun.
Kendinize karşı sabırlı olun, iyileşme süreci zaman alıcı bir evredir. Bazı günler günleriniz kötü bazı günleriniz ise mükemmel olacaktır. Bunun bilincinde olalım.
Eğer yakın bir arkadaşınız bu kaybı yaşamışsa kendisine saygı duyun acısını paylaşın fakat asla cesaretlendirici veya güven verecek tesellileri barındırmayın.
