Sosyofobide Ayna Çalışmaları: Kendini Gören Gözle Yüzleşmek

1. Ayna Korkusu:
Sosyofobi yaşayan bireyler, ayna karşısında kendilerine bakmaktan kaçınabilirler. Bu durum, yalnızca fiziksel görünüşle değil, kendini görmeye dair derin bir rahatsızlıkla ilgilidir. Aynada yüzünü görmek, "nasıl görünüyorum" değil; "ben kimim" sorusuna maruz kalmak gibidir.

2. İçsel Eleştirmenle Yüzleşme:
Aynaya bakan birey yalnızca yüzünü değil, kendi iç sesini de duymaya başlar. “Çok çirkinim”, “İğrenç görünüyorsun”, “Kim sana değer verir ki?” gibi otomatik düşünceler belirir. Ayna çalışmaları bu iç sesi fark etmeyi ve dönüştürmeyi hedefler.

3. Ayna ile Bilişsel Müdahale:
- Terapist eşliğinde birey aynaya bakarken içinden geçen düşünceleri yüksek sesle söyler.
- Ardından bu düşünceler sorgulanır: “Bu gerçekten doğru mu?”, “Bunu bir arkadaşın sana söyleseydi ne hissederdin?”
- Yeni, şefkatli ve işlevsel cümleler oluşturulur: “Kendimi yargılamak zorunda değilim”, “Ben sadece insanım ve bu yeterli.”

4. Şefkatli Bakış Geliştirme:
Ayna karşısında danışan, kendisine bir yabancı gibi değil; bir sevdiği gibi bakmayı öğrenir. Bu süreçte şu egzersizler kullanılır:
- Göz teması kurarak “Sen yeterlisin” demek
- Yüzünün her bir bölümünü tarafsız bir dille tanımlamak
- Her gün kendine bir teşekkür cümlesi kurmak: “Bugün yine dayanıklısın.”

5. Maruz Kalma ve Beden Algısıyla Çalışma:
Ayna çalışması, aynı zamanda sosyal maruz bırakmanın bir parçasıdır. Danışan bedenini, duruşunu ve ifadesini fark ettikçe, sosyal kaygının kaynağı olan “benliğin görünmesi” korkusuyla yüzleşmeye başlar.

6. Ayna ile Şema Terapötik Çalışmalar:
Terk edilme, kusurluluk, sosyal izolasyon gibi şemalar aktifse; danışanın içsel çocuk moduna geçerek aynaya konuşması istenir. “Seninle gurur duyuyorum”, “Artık yalnız değilsin” gibi ifadelerle yeniden ebeveynlik sağlanır.

7. Terapötik Sonuçlar:
Ayna çalışmaları başlangıçta zorlayıcı olabilir; ancak zamanla kişi hem fiziksel hem de duygusal olarak kendine daha fazla temas etmeye başlar. Sosyofobi, yalnızca başkalarının değil, bireyin kendine nasıl baktığıyla da ilişkilidir.

Sonuç olarak, aynalar yalnızca dış görünüşü değil, içsel yapıyı da yansıtır. Sosyofobide ayna çalışmaları, bireyin hem yüzüne hem de kendilik algısına dokunarak güçlü bir iyileşme süreci başlatır. Terapist, bu süreçte danışana yeni bir göz ve yeni bir dil kazandırır.

Hazırlayan: Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz