Sosyal Medya Kıskançlığı: Görünen Hayatlarla Kurulan İçsel Savaş
1. Neden Sosyal Medya Kıskançlığı Yaşanır?
- Seçici paylaşım: İnsanlar yalnızca mutlu, başarılı, estetik anlarını paylaşır.
- Filtrelenmiş gerçeklik: Paylaşılan içeriklerin çoğu düzenlenmiş ve idealleştirilmiştir.
- Karşılaştırma dürtüsü: “Benim hayatım neden böyle değil?” düşüncesi tetiklenir.
- Onay arayışı: Beğeni ve yorumlarla gelen değer duygusu başkalarıyla kıyaslanır.
2. Psikolojik Dinamikler
Sosyal medya kıskançlığı, çoğu zaman şu psikolojik temellere dayanır:
- Düşük benlik saygısı
- Öz yeterlilik duygusunda kırılganlık
- Dış odaklı onay ihtiyacı
- Başarı ve mutluluk tanımlarının dışsal kriterlere bağlı olması
- Erken dönemde koşullu sevgi deneyimi (örneğin sadece başarılı olunca sevilen çocuk)
3. Sosyal Medyada Tetiklenen Düşünce Kalıpları
- “Ben de bu kadar gezebilsem…”
- “Bu yaşta neler başarmış, ben ne yaptım?”
- “Benim ilişkim neden böyle değil?”
- “Demek ki ben yeterince güzel/değerli değilim…”
Bu düşünceler zamanla hem anksiyeteyi hem de depresif duygulanımı artırabilir.
4. Sosyal Medya Kullanımı ve Duygusal İklim
Araştırmalar, sosyal medyada daha çok zaman geçiren bireylerde aşağıdaki belirtilerin daha sık görüldüğünü göstermektedir:
- Kıskançlık ve huzursuzluk
- Değersizlik hissi
- Motivasyon kaybı
- Gerçeklikten kopma
- Yalnızlık duygusu
5. Terapötik Müdahaleler
Sosyal medya kıskançlığı, bireyin kendi değer tanımıyla doğrudan ilişkilidir. Terapide:
- Karşılaştırma döngüsünün fark edilmesi
- “Filtreli gerçeklik” kavramının içselleştirilmesi
- Kendilik değeri üzerine bilişsel yeniden yapılandırma
- Sosyal medya detoksu uygulamaları
- Gerçek ve dijital kimlik uyumu üzerine farkındalık çalışmaları yapılabilir
6. Alternatif Bir Bakış: İlham mı, Kıskançlık mı?
Terapist, bireyin sosyal medyada kıskandığı içeriklerle temasını bambaşka bir yerden yapılandırabilir: “Seni etkileyen o şey, aslında içindeki bir arzuyu gösteriyor olabilir mi?” Bu soruyla birlikte kıskançlık, yıkıcı değil; yapıcı bir rehber haline gelir.
Sonuç olarak, sosyal medya kıskançlığı modern çağın görünmeyen krizlerinden biridir. Fark edilmediğinde değersizlik, yalnızlık ve yetersizlik hissini besler. Psikoterapi bu duygulara alan açarak bireyin dijital dünyayla daha sağlıklı bir ilişki kurmasını sağlar.
Hazırlayan: Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
