Burnumuza yemeği tattıran , eve mis gibi kokular dolduran marinasyondan yemeği yemek yapmasına kadar sofralarımızın başrolü hak eden figüran lezzetleri baharatlar… Bazen göründüklerinden de basit bakarız tuz, karabiber, acı biber kekikdir en fazla kullandığımız oysa türk mutfağının o kadar geniş bir yelpazisi var ki gelin beraber inceleyelim. Benin en sevdiğimden başlamak istiyorum;
BİBERİYE
et yemeklerin vazgeçilmezi tazesi de kurusu da ayrı bir lezeettir ama ben tazesini severim balığa , ete , tavuğa hepsine de ne de güzel yakışır. Kokusu bile iştah açar özellikle çocuklarda iştah açmada kullanılabilir. Yapılan araştırmalarda, biberiye yağı koklamanın bile zihinsel aktiviteler üzerinde mucize etkileri olduğunu gösterildi: biberiye yağı içinde bulunan 1,8 sineol ( 1,8 cineole ) adlı maddenin, Alzheimer hastalığına sebep olan asetilkolinesteraz aktivitesini ( asetilkolin parçalanması ) durdurduğu tespit edilmiştir. Yapılan klinik araştırmada, biberiye yağı konulan bir odada toplanan 20 katılımcının belirli bir süre sonra yapılan kan analizlerinde 1,8 sineol maddesinin büyük oranda arttığı tespit edilmiştir. Bu deneyle biberiye yağının kokusunun bile kandaki sineol oranını arttırdığı bu sebeple, Alzheimer hastalığına neden olan asetilkolinesteraz aktivitesini durdurabileceği belirtilmiştir. Yine bu katılımcılar üzerinde denenen çeşitli zihinsel testlerde, biberiye yağı kokusuna maruz kalan katılımcıların daha iyi performans gösterdikleri belirtilmiştir. Ayrıca ruh hallerinde de belirgin bir pozitif etki gözlenmiştir. Evin içerinde ağızı açık bırakabileceğiniz 1 küçük şişe biberiye yağı hem zihni etkinleştiriyor hem de moralinize iyi geliyor , bir deneyin derim.
KİŞNİŞ
Aromatik olduğu kadar sağlığa ciddi faydaları olan bu baharatın anksiyeteyi azalttığı ve uyumaya yardımcı olduğu birçok çalışma sonucunda bulunmuştur. Ayrıca Tip 2 Diyabeti olan insanlar için de önemli bir baharattır.2001’de Biyolojik ve Kimyasal Bilimler Araştırma Dergisi'nde yayınlanan bir çalışmada, kişnişin kan şekeri ve kolesterolü düzenleyici etkisi olduğu görülmüştür.
Kullanımı: Salata sosları, haşlanmış sebzeler ve yumurta ile birlikte kullanılabilir.
DEFNE YAPRAĞI
Aromali Laurus nobilis bitkisinin açık yeşil renkteki yaprakları. Corbalarda, domates soslarinda, pilavlarda, diger et, sebze ve balik yemeklerinde, marine yapiminda kullanilir.
İdrar söktürücü ve ödem azaltıcı etkisi mevcuttur.
FESLEĞEN
1783 yılına ait kayıtlarda Fesleğen için, Fransızların o kadar sevdiklerini, dolayısıyla her tür çorba ve sosa karıştırıldığını, şeflerin Fesleğene “aromatik bitkilerin kralı” dediğini ve kokusunun o denli mükemmel olduğunu, ancak Krallara layık olduğu yazılmıştır. Sarımsak ve zeytinin tamamlayıcısı olarak bilinen fesleğen, yaygın şekilde kullanılır. Nane familyasından olup, keskin aroması dolayısıyla hamurlara karıştırılır. Fesleğen mideyi yumuşatıcı, hazımsızlığı giderici, teskin edici ve barsaklarda gaz oluşumunu engelleyici etkisi vardır. İdrar yolları hastalıklarına karşı, öksürük kesici, baş dönmelerini giderici özelliği vardır.
KEKİK
Güçlü ve hafif acımtrak lezzeti ile en yaygın kullanılan aromatik bitkilerdendir. Domates soslarından et yemeklerine kadar kendini gösterir. Kuvvetli bir aromaya sahiptir kekik, pişirme aşamasında az miktarda eklenmesi önerilir. Bedeni güçlendirici, hazmı kolaylaştırıcı, çarpıntı giderici, iltihap sökücü, salgı düzenleyici, mesanedeki mikropları öldürücü, şeker düşürücü, afrodizyak etkisi mevcuttur.
MERCAKKÖŞK
Küçük yapraklı, güzel kokulu bir saksı bitkisi. Kekikle iliskili oldugu soylenen mercankoskun kekikten daha tatli ve hos bir tadi bulunmaktadir. Balık ve et yemeklerinde, kuzu ve dana eti ile yapılan ızgara ve soslu yemeklerde, domatesli yemek ve salatalarda, haşlanmış sebzelerde (lahana pırasa havuç patates) kullanılır.
ADAÇAYI
Ballıbabagiller ailesinden kokulu bir bitkidir. Adaçayı çayı uyarıcıdır. Baharat olarak özellikle Avrupa ülkelerinde kızarmış patateslerin ve hamurlara eklenen yağların kokulandırılmasında, salamuralarda, etlerin terbiyelenerek dinlendirilmesinde kullanılır.
ACI KIRMIZI BİBER
Acı veya tatlı taze biberlerin kurutulup, dövülmesiyle birlikte kavrularak yada kavrulmadan yapılır. En popüler baharatlar arasındadır. Acı kırmızı biber C vitamini açısından zengindir. Hem de metabolizmayı hızlandırır.
