ŞEKERİ HAYATIMIZDAN NASIL ÇIKARTABİLİRİZ?
Bu yazıda bahsedilen şeker bazı besinleri tatlandırmak için kullanılan ve her hangi bir temel besin grubuna ait olmayan basit sofra şekeridir. Yapısal anlamda şekerden bahsedersek, içinde moleküler düzeyde gilkoz, fruktoz veya galaktoz bulunduran her besin şekerlidir diyebiliriz. Örneğin sütte, balda, nohutta ve tüm meyvelerde şeker vardır. Yani şekeri beslenmemizden teknik olarak tam anlamıyla çıkaramayız. Özellikle kanımızda yakıt olarak glikoza sahip olduğumuz için tamamen çıkarmaya uğraşmamız da sağlıksız olur. Her gün mutlaka belirli bir düzeyde karbonhidrat tüketmemiz gereklidir. İşte bu nedenle karbonhidratın tamamen çıkarıldığı beslenme şekillleri son derece sağlıksızdır.
Söz konusu işlenmiş, şeker içeriği yüksek besinlere gelince (bal, reçel, pekmez, bitkisel şuruplar, sütlü veya hamurlu tatlılar, şekerli gazlı içecekler, meyve suları, kek, kurabiye, pasta, çikolata vb.) tabi ki bunlardan kaçınmamızda fayda vardır. Şeker yerine pekmez, bal veya bir takım bitkilerin şuruplarını kullanmak o besinin kalorisini ve şeker içeriğini düşürmez, sadece besin değerini ve tadını değiştirir. Hatta bazı yanlış uygulamalar o besini daha da zararlı hale getirebilir. Örneğin keklerde veya kurabiyelerde şeker yerine pekmez kullanmak sakıncalıdır.
Şeker ağız içi reseptörleri şımartan ve bağımlı hale getiren bir maddedir. Çünkü şekerli besinleri sık ve yoğun tükettikçe tad algınız değişir. Yani şekerli besinleri sıkça yerseniz şeker yeme dürtünüzü daha da tetiklersiniz. Üstelik bir süre sonra şeker eklenmemiş besinleri veya taze meyveleri daha az tatlı bulmaya başlarsınız.
Tatlı ve şeker tüketimizini azaltmak veya ortadan kaldırmak isterseniz yerine mutlaka doğal şeker içeren meyve (kuru meyveler, taze meyveler, meyveli yoğurtlar vb.) ve süt gibi bazı yiyecekleri koymanız faydalı olacaktır. Bunları ara öğün olarak yiyebilirsiniz. Ayrıca ana öğünlerde de karbonhidrat (ekmek, tahıl ürünleri, baklagiller vb.) tüketiminizi yeterli ve dengeli tutmanız gerekmektedir. Ana öğününde karbonhidrat tüketmeyen bireylerin ilerleyen saatlerde kan şekeri daha fazla düşer ve canları mutlaka şekerli besinler ister. Bu durum hipoglisemi atakları şeklinde sonuçlanabilir. Ayrıca yoğun çay/kahve tüketimi hipoglisemiye neden olabileceğı için tatlı yeme eğilimi yaratabilir. Çay ve kahve tüketim yoğunluğunuzu azaltarak kan şekerinizi dengelemek için daha iyi bir düzen sağlayabilirsiniz.
Bir süre basit şeker tüketmeyerek ağız içi reseptörlerinizin algısını değiştirebilir ve şeker konusundaki iştahınızı dengeleyebilirsiniz. Ancak bu sürede şeker yerine geçen besinleri kullanarak yeni ve faydalı bir yaşam tarzı değişikliği yapmanız gerekmektedir. Eğer böyle bir önlem almazsanız şekersizliğin sonu daha kötü bir tatlı yeme krizi ile son bulacaktır.
Diyetisyen Serap Orak Tufan