Orta yaş kadınların korkulu rüyası! idrar kaçırma nedir? tipleri nelerdir? tedavileri nasıldır?

Orta yaş kadınların en önemli sorunlarından birisi idrar kaçırmadır. Nedir idrar kaçırma ya da tıbbi terminolojideki ifadesiyle inkontinans? Uluslararası Kontinans Derneği idrar kaçırmayı; kadınların yaşam kalitesini ve konforunu bozan, sosyal ve hijyenik sorunlara yol açan ve objektif olarak gösterilebilen istemsiz idrar kaçırma olarak tanımlamıştır.

Peki ne sıklıkta görülmektedir? Yapılan araştırmalarda 35-74 yaşlarında rastgele seçilen 1050 kadında ped kullanımını gerektiren idrar kaçırma oranı % 12 olarak saptanmıştır. 60 yaş ve üstündeki tüm kadınlarda ise idrar kaçırma oranı % 37 olarak bulunmuştur.

Bu veriler bize kadınlarda idrar kaçırmanın önemli bir sağlık sorunu olduğunu göstermektedir. Tiplerine göre değerlendirecek olursak, idrar kaçırmanın en sık görüldüğü idrar kaçırma tipi % 50 ile stres inkontinans, ikinci sıklıkta % 32 ile karma inkontinans, üçüncü sıklıkta ise % 14 ile acil inkontinanstır. % 4 ise diğer nedenlerdir.

İdrar Kaçırmanın Nedenleri Nelerdir? İdrar kaçırmayı nedenlerine göre; Stres, Acil ve Karma inkontinans olarak 3 grupta değerlendirebiliriz.

Stres inkontinans; genellikle çok doğum yapmış kadınlarda, menopoz döneminde gördüğümüz idrar kaçırma şeklidir. Nedeni; pelvis taban kaslarının zayıflaması ve veya idrar kesesinin sarkması sonucu idrar kesesi ile üretra (idrar yolu) arasındaki 90 dercelik açının düzleşmesidir. 

Acil inkontinans; ise nedeni henüz tam bilinmeyen (idiyopatik) Aşırı Aktif Mesane, Nörojen Mesane ve İdrar Kesesi içindeki enfeksiyon, taş ve tümör gibi hastalıklarda gördüğümüz ani işeme hissi ile birlikte idrar tutamama ve idrar kaçırma şeklidir. Karma İnkontinans ise stres ve acil inkontinansın birlikte olduğu durumlardır.

Nasıl Tanı Konulur? Her üç inkontinans tipinin tanısı ve ayırd edici tanısı oldukça kolaydır. İdrar kaçırma karın içi basıncı artıran öksürük, hapşırık, gülme, ağır kaldırma, koşma gibi efor ve aktivitelerle oluyor ise stres inkontinans, ani işeme hissi ile birlikte idrar kaçırma, sık idrara çıkma ve idrarda yanma oluyor ise acil inkontinans, her iki durumun olduğu, yani hem acil işeme hissi ile birlikte, sık idrara çıkma ve idrarda yanma, hem de efor ya da aktivitelerle idrar kaçırma oluyor ise karma inkontinans olarak tanımlanır.

Acil inkontinansın ayırd edici tanısında(aşırı aktif mesane,nörojen mesane, sistit, mesane taşı ve tümörü) ürodinami ve endoskopik inceleme gerekli olabilir. Stres inkontinans, pelvis kaslarının zayıflığı ve idrar kesesi sarkmasıyla orantılı olarak hafif,orta ve şidetli olmak üzere 3 ayrı derece’de görülmektedir.

Tedavi Nasıl Yapılır? İlaçla Tedavi Olabilir mi? Ne Zaman Cerrahi Tedavi Gereklidir?

Stres İnkontinansın tedavisi tahmin edilenin aksine oldukça basit ve başarılıdır. Hafif ve orta dereceli idrar kaçırma’da ilaç tedavisi, trisiklik antideprasan ( duloxetin) 6-8 ay etkin olabilmekte, ancak daha sonra idrar kaçırma tekrarlayabilmektedir. İlaç tedavisinden yarar görmeyen stres inkontinansda ise cerrahi tedavi esastır.

Cerrahi Tedavi: Vajen ön duvarından küçük bir kesi ile yapılan askı ameliyatları 15-20 dakika sürmekte ve bir günlük yatıştan sonra taburcu olunmaktadır. Başarı oranı % 90’larda olan askı ameliyatları TVT(Tension-Free Vaginal Tape), Mini Askı, TOT(Transobturator Tape) ve Dolgu Maddesi Enjeksiyonu (Sfinkter yetmezliğinde uygulanır) günümüzde en sık yapılan ameliyatlardır. Resimler sol:TVT, orta:TOT,sağ: Dolgu madde enjeksiyonu.

Acil ve Karma inkontinansta tedavi biraz karmaşıktır. Acil inkontinansın nedeni Aşırı Aktif Mesane ise çoğu kez antikolinerjik, antimuskarinik ilaçlarla tedavi başarılıdır. Bu tedaviler ortalama 6-12 ay sürmektedir

Karma İnkontinans’ da önce acil inkontinans antimuskarinik ilaçlarla tedavi edilir. Acil inkontinans tedavi edildikten sonra stres inkontinans devam ediyorsa, stres inkontinansın tedavisi için önce ilaç tedavisi (duloksatin) denenebilir. İlaç tedavisi yetersiz ise Askı Ameliyatları yapılmalıdır.

İnkontinansın nedeni nörojen mesane ve veya taş ,enfeksiyon, tümör, interstisyel sistit gibi mesane içi hastalıklar ise tedavi bu hastalıklara yönelik olması gerekir.

İdrar kaçırmanın tanı ve tedavisi her ne kadar kolay ve başarılı gibi görünüyor ise de, özellikle idrar kaçırmanın ayırd edici tanısında bu konunun uzmanları olan Ürologlar ile konsülte edilmesinde büyük yarar vardır.