Bariatrik cerrahiye karar verilmeden önce bireyin ameliyata uygunluğunu belirlemek için psikolojik değerlendirme birçok merkez tarafından zorunlu tutulmaktadır. Bu değerlendirme bir psikyatrist ya da uzman psikolog tarafından yapılabilir. Bu ameliyat öncesi muayenenin amacı, kişinin kilo kaybı hakkında gerçekçi beklentileri olduğuna, ameliyat sonrası beslenme protokollerine uyabileceğine, başarılı bir sonuç için gerekli emosyonel yetilere sahip olduğuna emin olmak, mevcut mental durumunu değerlendirmek ve duygusal açıdan ameliyata hazır olup olmadığına karar vermektir. Yeme bozukluğu veya madde bağımlılığı gibi başka herhangi bir durumun varlığını değerlendirmek de önemlidir. Klinisyen aynı zamanda bireyin sahip olduğu sosyal desteğin derecesini de değerlendirecektir. Psikolojik değerlendirme ile ilgili yapmanız ve yapmamanız gerekenler şunlardır:
Bunları Yapmalısınız:
-İlk olarak psikolojik değerlendirmeyi planlayın. Bu, bariatrik cerrahinin bütün takip sürecinin önemli bir parçasıdır. Eğer obezite cerrahisine uygun değilseniz, muayene bunu ortaya çıkaracaktır. Bu, hiçbir zaman ameliyat olamayacağınız anlamına gelmez. Uygun değerlendirmeler, terapiler veya tedaviler sonucu tekrar değerlendirilmeniz sizin için en doğrusu olabilir. İlk olarak psikolojik değerlendirme yapılırsa, sizin için zararlı olabilecek girişimsel işlemler önlenmiş olabilir.
-Psikolojik değerlendirmenin önemini anlamaya çalışın. Bu değerlendirme birçok merkez ve sigorta kuruluşu tarafından da zorunlu tutulmaktadır. Batı’daki çalışmalara göre, obezite cerrahisine başvuran hastaların tümü ameliyata uygun bulunmamaktadır. En doğrusu, bir-iki saatinizi ayırarak bu değerlendirmeden geçmek ve doldurmanız istenebilecek bazı değerlendirme formlarını doldurmaktır.
-Cerrahiye yönelmenizi sağlayan etkenler hakkında bilinçli olun. Uzmanlar, sizin obezite cerrahisini bir seçenek olarak belirlemeden önce diğer tüm cerrahi dışı yöntemleri deneyip denemediğinizi araştıracaktır. Bariatrik cerrahiyi düşünmenizin altında yatan faktörler de önemlidir. Bu seçimde, cerrahiden beklemeniz gereken faydalar ve olası komplikasyonlar hakkında bilgili olarak hareket ettiğiniz varsayılmaktadır. Yoksa, yaklaşan bir düğün için veya eşiniz size olan ilgisini kaybetti diye bir ameliyata karar vermeniz tehlikeli bir davranıştır.
-Cerrahınızla ameliyat sonrası destek planları hakkında konuşun. Obezite cerrahisi diğer genel cerrahi uygulamalarından farklı bir yapılanma ve anlayış gerektirir. Ameliyat olmak üzere seçtiğiniz cerrahın, her yönüyle obezite cerrahisi konusunda uzmanlaşmış olup olmadığını, size ameliyat sonrası gereken desteği sağlayabilecek ekip ve donanıma sahip olup olmadığını araştırın. Bariatrik cerrahi sizin sadece kilonuzu değil, tüm yaşam şeklinizi değiştirecek bir cerrahi türüdür. Hedefinize odaklanmak için psikoloğun da ekibin önemli bir parçası ve sizin en yakın destek gücünüz olduğunu unutmayın.
-Geçmişteki beslenme alışkanlıklarınızı tartışın. Obezite cerrahisine karar veren bir çok obezite hastası, pekçok diyeti denemiş ve başarısız olmuşlardır. Bu nedenle, hangi metodlarla geçmişte başarı sağladığınız veya sağlayamadığınızın belirlenmesi önemlidir. Acaba emosyonel yiyicilerden misiniz veya stresliyken mi yemeye yönleniyorsunuz? Bir kutu kurabiyeyi tümünü tüketmeden yanınızda tutabilir misiniz? Kendinizi ve nelerin sizi yemeye yönlendirdiğini anlamaya çalışın. Bu, ameliyat sonrası diyet planınıza uymak konusunda size yardımcı olacaktır. Hangi yeme davranışlarının başarısızlığa yol açacağını belirlemede, geçmiş diyet başarısızlıklarının tartışılması önemlidir.
Bunları Yapmamalısınız:
-Geçmişiniz hakkında yanlış bilgi vermeyin. Özellikle psikolojik travma öyküleri veya madde kullanımı konusunda cerrahınızı veya psikoloğunuzu yanıltmaya kalkmayın. Düzenli olarak terapi gören veya madde bağımlılığı tedavisi olmuş birinin obezite cerrahisine uygun bir aday olabileceğini bilmelisiniz. Dürüst davranmamak obezite cerrahisine hazır olup olmadığınız konusunda şüphe yaratabilir. Yalan söylemeniz aynı zamanda cerrahınızın daha önemli bir şeyleri de sakladığınız fikrini edinmesine yol açabilir. Doktorlarınızın kendi beden algısından hoşnut olmayan ve mutsuz hastalar görmeye alışık olduğunu bilmelisiniz. Gergin olmanız da son derece normaldir. Bariatrik cerrahi tüm yaşamınızı değiştirecek ciddi bir olaydır. Cerrahiye karar verirken korkmanız da son derece doğal karşılanacaktır.
-Otomatik olarak cerrahiye uygun bulunmayı beklemeyin. Bariatrik cerrahlar, başarı şansının yüksek olduğu hastaları cerrahiye yönlendirmeyi isterler. Cerrahi adaylarının tüm süreçler boyunca yeterince uyumlu olmaları istenir. Obezite cerrahisi, basitçe bir başka kilo verme planını denemek değildir. Kilo vermek ve bazı yandaş hastalıkları düzeltmek amacıyla vücudunuzda kısmen geri dönüşsüz bazı değişiklikler yapılacaktır. Bu nedenle, obezite cerrahisinin alışıldık bir kilo verme metodu olmadığını ve herkese de uygun olmayabileceğini anlamalısınız.
-Yanınızda tüm gerekli dökümanları ve kişisel bilgileri getirmeyi unutmayın. Muayene sırasında sizden kimlik kartı, sizi yönlendiren başka bir merkezin cerrahı ise onun refere ettiğine dair yazı gibi belgeler istenebilir. Eğer göz bozukluğunuz varsa okuma gözlüklerinizi de mutlaka getirmelisiniz. Çünkü sizden bazı kişisel değerlendirme formları doldurmanız istenebilir. İşitme kaybı gibi özel durumlarınız hakkında da hekiminizi bilgilendirmelisiniz.
-Kesinlikle emin olmadan amleiyat aşamasına geçmeyin. Ameliyat öncesi diğer metodların tüketilmiş olduğuna emin olunmalıdır. Ameliyatla ya da ameliyatsız başarılı olmuş diğer kişilerle görüşmek, destek gruplarına katılmak faydalı olabilir. İnternet bu konuda önemli destek sağlamaktadır. Sosyal medyadaki destek grubumuza katılmak için buraya tıklayınız. En iyi hasta iyi aydınlanmış ve ne istediğini bilen hastadır.
-Muayene randevunuzu önceden haber vermeksizin iptal etmeyin veya kaçırmayın. Bu davranış sizin kurallara uyumunuz ve güvenilirliğiniz konusunda kötü bir fikir verecektir. Bu gibi durumlarda bizim de dahil olduğumuz bazı hekim ve merkezler tekrar bir muayene randevusu vermeyecektir. Kilo kaybındaki başarınızda ameliyat sonrası protokollere uyumunuz hayati öneme sahiptir. Ameliyat öncesi davranışlarınız uygunsuz ve güvenilmezse, bu sizin cerrahiden sonraki zorunluluklara uymada kişisel yeterliliğinize gölge düşürecektir.
Özetle, psikolojik değerlendirme bariatrik cerrahi sürecinin önemli bir parçasıdır. Bir hastanın ameliyat sonrası uyumunun en önemli göstergesi bu değerlendirmedeki pozitif tavrıdır. Psikolojik destek ameliyat sonrasında da uygun yoğunlukta devam ettirilmelidir. Özellikle yeme bozukluğu vakalarında, yoksunluk sendromlarının önlenmesi için bu hayati öneme sahiptir.
