Makattan kanama ne demektir?
Makattan kan gelmesi şiddeti,şekli,rengi hastalıklara göre değişebilen bir belirtidir.
*Gözle görülemeyecek,hastanın farkedemediği kadar olabildiği gibi hastanın genel durumunu bozacak kadar bol miktarda da olabilir.
* Çoğunlukla dışkılama sırasında veya hemen sonrasında görülür.
*Dışkıyla karışık, iltihap ve sümüksü dışkıyla karışık, dışkının üzerine sıvanmış, dışkının üzerine damlayan, peçeteye bulaşık şeklinde yada gözle görülemeyen ancak dışkıda gizli kan tetkikiyle tesbit edilebilen şekillerdedir.
*Parlak kırmızı,koyu kırmızı,vişne çürüğü şeklinde ,siyah katran renginde olabilir.
*Çoğu zaman başka belirtiler eşlik eder.
Görüldüğü gibi makattan kanama çeşitleri oldukça farklıdır ve makattan kanama belirtileri de oldukça değişiktir.
Rektal kanama sebepleri nelerdir?
Makattan kanama nedenleri yaşa göre değişiklik gösterir. Yaşlı hastalarda kalın barsak tümörleri, polipleri, barsak divertikülleri, angiodisplazi denen damar yumakları daha sık görülen kanama sebepleridir. Gençlerde ise hemoroidal hastalık, makat çatlağı (fissür), barsağın iltihabi hastalıkları sık görülen kanama sebepleridir.
Hemoroid:
Halk arasında basur diye bilinen hastalık en sık makat kanaması sebebidir. Fakat hastalar genellikle her makat şişliğini basur zannettikleri gibi her kanamayı da basur zannederler. Bu inanış bazı önemli hastalıkların teşhisinin gecikmesine yol açar.
Hemoroid makat bölgesindeki damarların çeşitli faktörlerin etkisiyle genişlemesidir. En sık sebebi kabızlıktır.İshal,fazla ıkınmak ,gebelik,akciğer hastalıklarında fazla öksürmek de hemoroidin oluşmasında rol alabilir.
Hemoroid ,özellikle gençlerde makattan kanamanın en sık sebebidir.
Hemoroidin ilk belirtisi genellikle kanamadır. Kanama dışkılama sırasındadır. Dışkıya sıvanmış tarzda ya da üzerine damlama şeklindedir.1 -2 damladan bol miktara kadar ulaşabilir.
Hemoroidde kanamaya genellikle ağrı eşlik etmez. Tek başına kanama olabileceği gibi kaşıntı, makatta ıslaklık hissi,dolgunluk hissi,3.ve 4.derecede makatın dışında meme,4.derecde ve tromboze hemoroidde ağrı eşlik eder.
Tedavide kabızlık ve ıkınma ortadan kaldırılmalıdır. Evresine göre ilaç tedavisi, lastik bantla boğma, infrared koagülasyon, laser,Ameliyat (THD,longo,klasik cerrahi) yapılabilir.
Anal Fissür:
Yine gençlerde sık görülen kanama sebebidir. Anüs mukozasında yırtık vardır.En sık sebebi kabızlık ve sert dışkılamadır.
Çoğunlukla kanama peçeteye bulaşık tarzdadır, nadiren damlama şeklinde olur. Çoğunlukla şiddetli, ‘cam çiziyormuş gibi ‘ tarif edilen bir ağrı vardır.Akut fissürlerde meme yoktur, kronik fissürlerde basur memesi zanedilen bekçi meme görülebilir. Makatta kaşıntı,ıslaklık hissi eşlik edebilir.
Akut fissürler (ilk 1 ay içerisinde) ilaç tedavisine cevap verebilirler. 1 aydan sonraki kronik fissürler botoks yada cerrahi ameliyatla tedavi edilirler. Kabızlık önlenmeli,yumuşak dışkı çıkarmalıdır.5 dakika kadar sıcak suya oturma geçici olarak ağrıyı giderebilir.
Makat Fistülü:
Nadir bir makat kanaması sebebidir. Bazen kanamalı , çoğunlukla iltihaplı akıntı vardır. Kaşıntı, yanma eşlik edebilir.
Anüsün dış kısmı ile barsağın son kısmı arasında tünel şeklinde bir yol olması durumudur.Apseyi takiben olabilir. İltihaplı barsak hastalıkları ile birlikte görülebilir.
Tedavide cerrahi , laser veya gümüş nitrat ile yakma gibi yöntemler kullanılabilir.
Kronik iltihaplı barsak hastalıkları:
Yine gençlerde sık görülen bir kanama sebebidir. Çoğunlukla kanama ishalle birliktedir. Hastalığın barsakta tuttuğu bölgeye göre kanama miktarı değişir.
Yaygın karın ağrısı, tenezm (dışkılama ihtiyacı hissetme),kilo kaybı görülebilir.
Crohn ve ülseratif kolit şekilleri vardır. Kronik seyirli, devamlı kontrol ,tedavi gerektirir. İlaç tedavisi uygulanır.Tedavi olunmazsa sıklıkla bazı komplikasyonlara sebep olurlar.
Barsak divertikülleri:
İleri yaşlarda sık görülen bir kanama sebebidir.70 yaş üzerinde ani başlayan, parlak renkli ve bol kanama divertikül kanamasını akla getirmelidir. 1 yada 2 günde kendiliğinden durabilir. Sonra yeniden tekrarlayabilir. Aspirin kullananlarda daha sık görülür.
Barsak duvarında parmak şeklinde çıkıntılar vardır. Orta yaşlarda divertikül sık görüldüğü halde kanama daha ileri yaşlarda görülür.
Kalın Barsak Tümörleri:
Çoğunlukla orta yaş sonrası kanama yapan bir sebeptir. Kanama şekli tümörun kalın barsakta bulunduğu yere göre değişir. Başlangıç kısmında olan tümörler ancak gizli kan testiyle belirlenebilen kanama yapabildiği gibi son kısımdaki tümörler aşikar, dışkıyla karışık kanama yaparlar. Kansızlık, karın ağrısı, dışkıda incelme gibi belirtiler eşlik edebilir.
Kalın barsaktaki kanserler çoğunlukla polip denilen parmaksı çıkıntılı yapılardan kaynaklanır. Kolonoskopide bu polipler ameliyatsız alınabilir. Böylelikle barsak kanseri önlenmiş olur. Barsak kanseri kesinlikle önlenebilen nadir kanser türüdür.
Kolonoskopi 50 yaş sonrası nedeni bilinmeyen kansızlık,makat hastalığı ile izah edilemeyen aşikar kanamalarda kolonoskopi mutlaka yapılmalıdır.
Barsakta dolaşım bozukluğu(iskemik kolit)
Kanama ani oluşan karın ağrısından yaklaşık 1 gün sonra görülür. Çoğunlukla ishalle birlikte kanama vardır. Genellikle tıkayıcı damar hastalığı olanlarda, diyabetlilerde ve 50 yaşından sonra görülür. Kesin teşhis kolonoskopiyle konur.Çoğunlukla kendiliğinden geçer, nadiren ameliyat gerekir.
Işın Tedavisi Sonrası Kanama
Prostat ve kadın genital organ kanserleri sonrası yapılan radyoterapilerden 4 -40 ay sonrası görülebilir.Sulu dışkıyla karışık kanama vardır. Hasta öyküsüyle birlikte endoskopiyle tanı konur.
Barsak duvarındaki damar yumakları(angiodisplaziler)
Barsak duvarındaki toplardamar yumakları vardır. İleri yaşlarda ani başlayan, bazen şiddetli olabilen,2-3 günlük süreler halinde tekrar eden kanamalarda anjiodisplazi akla gelmelidir. Çoğunlukla müdahale ve tedavi gerekmez.
Makattan Kanama Yapan Hastalıklar Nasıl Teşhis Edilir?
Makattan kanama olduğunda genellikle hastalar basur zannedip muayene olmadan rastgele ilaç kullanırlar. Bu ise bazen hayati önem taşıyan olaylarla sonuçlanabilir. Bu sebepten dolayı kanaması olan her hasta mutlaka bir genel cerrahi uzmanına muayene olmalıdır.
Makattan kanama yapan makat hastalıkların büyük bir kısmı muayene ile tesbit edilebilir.Özellikle gençlerde görülen fissür,fistül,hemoroid gibi hastalıklar gözle,elle ve anoskop muayenesi ile tesbit edilebilir.
Anoskop muayenesi: Makattan kanamaların tesbitinde mutlaka olması gereken bir muayene şeklidir. Anüsden itibaren 10 cm.lik kısmı görme şansı verir. İç hemoroidler,makat fistülünün iç deliği,barsağın son kısmının tümörleri, iltihapları anoskopla tesbit edilebilir.Anoskop tedavide de oldukça sık yararlanılan bir alettir.
Kolonoskopi: Anoskopla muayenede nedeni tesbit edilemeyen makat kanamalarında mutlaka yapılması gereken bir işlemdir.Barsak polipleri kolonoskopi esnasında alınabilir .Kolonoskopi ile iltihabi barsak hastalıkları, tümörler, ülserler ,iskemik kolit, radyasyon koliti kolonoskopi ile tesbit edilir.
Rektal kanama tedavisi
Makattan kanama nedenleri tesbit edildikten sonra sebebe yönelik tedavi planlanır.
Kanama hemoroid kaynaklı ise ilaç tedavisi,ameliyatla tedavi(THD,Longo;klasik cerrahi) yada ameliyatsız infrared koagülasyon(laser),lastik bantla bağlama yöntemleri yapılır.
Fissür kaynaklı ise ilaç tedavisi,ameliyat yada botoks tedavisi uygulanabilir.
Fistül cerrahi tedavi,seton yöntemi,laser veya gümüş nitratla tedavi edilebilir.
İltihabi barsak hastalıklarında ilaç tedavisi düzenlenir.
Divertikül kanamaları kendiliğinden durabilir
Tümörler mutlaka ameliyat edilmelidir.
Çok fazla kan.ama olduğunda bazı radyolojik yöntemlerle (embolizasyon) kanama durdurulur
