Deri rengi, melanositler tarafından üretilen melanin ile oluşmaktadır. Tüm deri tipleri pigmentasyon bozuklukları için duyarlıdır. Bu tür değişiklikler koyu tenlilerde daha belirgindir.
Yüz lekeleri bireyleri sosyal ve psikolojik yönden ciddi şekilde etkileyen önemli bir sorundur. Ayrıca bireylerin sosyal işlevlerini ve özsaygısını azaltır. Bu bireylerde gerginlik, depresyona yatkınlık ve antidepresan ilaç kullanımı daha fazladır. Stres ve depresyon etkisiyle kortizol seviyelerinde artış ve buna bağlı melanin sentezinde artış olmaktadır. Bu da leke oluşumunu tetiklemektedir.
Yüz lekelerinin en sık nedenleri yaşlılık, aşırı güneş maruziyeti, yanlış kozmetik uygulamaları, yanlış kozmetik ürün kullanımı, menopoz, gebelik ve doğum kontrol hapları gibi ilaçlardır.
Leke, derinliğine göre yüzeyel (epidermal) veya derin (dermal) olmak üzere ikiye ayrılır. Bu ayrımın saptanmasında wood ışığı kullanımı önemli yer tutmaktadır. Wood lambası ile lezyon daha belirgin ve siyah izleniyorsa, leke yüzeyel demektir ve klinik düzelme şansı daha yüksektir. Ayrıca 3D (üç boyutlu) görüntüleme sistemleri de yardımcı olmaktadır.
Yüzeyel (Epidermal) Lekeler
Çillenme (efelid, solar lentigo)
Yaşlılık lekeleri (aktinik keratoz, seboreik keratoz)
Cafe ola lekeleri
Derin (Dermal) Lekeler
Melazma (güneş lekesi, gebelik lekesi)
Postinflamatuar hiperpigmentasyon (cilt uygulamaları sonrası oluşan lekeler)
Doğum lekeleri (ota nevüs)
Becker’s nevüs
Leke tedavisinde kullanılan yöntemler
İlaç tedavisi
Kimyasal peeling
Karbon peeling
Mezoterapi – PRP uygulamaları
Depigmentasyon maskeleri
Hastanın leke analizi yapıldıktan sonra en uygun tedavi seçeneğine karar verilir. Kombine tedaviler daha etkin sonuçlar vermektedir.
İlaç tedavisi
Çeşitli ilaç kombinasyonları (tretinoin, hidrokinon, deksametazon) leke tedavisinde uzun yıllardır kullanılan yöntemlerdir. Tedaviye yanıt geç başlar, bu nedenle uzun dönem (3-12 ay) kullanmak gerekir.
Kimyasal peeling
Organik meyve asitlerinden elde edilen kimyasal solüsyonlarla uygulanan ciltte soyulma oluşturan bir yöntemdir. Yüzeyel lekelerde daha belirgin olmak üzere orta derinlikteki lekelerde de etkin bir yöntemdir.
Cilt temizliği sonrası uygun kimyasal ajan yüzeysel olarak cilde uygulanır, 2-10 dk arasında bir sürede nötralizan bir solüsyon ile ciltten uzaklaştırılır.
Sıklıkla jessner’s, glikolik asit veya salisilik asit solüsyonları kullanılır.
İki haftada bir 4 uygulama şeklinde yapılır. Tolere edilebildiği ölçüde peeling gücü arttırılır.
Karbon peeling
Q-switch Nd-YAG lazerle, her cilt tipine uygulanabilen etkin bir yöntemdir. Karbon sürüldükten birkaç dakika sonra hastaya uygun dozda karbon patlatma ve lekeye spesifik lazer uygulaması yapılır.
Derin lekelerde 1064 nm dalga boylu lazer kullanılırken, yüzeyel lekelerde 532 nm dalga boylu lazer kullanılır.
Ağrısız, sosyal ve iş yaşamını etkilemeyen bir uygulamadır. Seans ortalama 30 dk sürer. Haftada bir uygulama şeklinde 6-10 seans tekrarlanır.
Leke tedavisi yanında cilt tonu dengeleme, aktif akne, akne izleri, gözenek sıkılaştırma ve cilt yenileme tedavilerinde de oldukça başarılıdır.
Mezoterapi
Mikro enjeksiyon ile cilde ilaç uygulama yöntemidir. Mezoterapide pigment farklılaşmalarını düzeltme, ton dengeleme ve antioksidan etkilerinden yararlanılır.
Traneksamik asit, C vitamini, K vitamini, N-asetil glukozamin etkin maddelerden bazılarıdır.
Mezoterapi, leke tedavisi yanısıra yüz gençleştirme, saç dökülmesi, selülit ve lokal yağ depolanması tedavisinde kullanılır.
Depigmentasyon maskeleri
Lekenin derinliğine uygun maske seçilir. Yüz temizliği sonrası maske tüm yüze uygulanır. 12 saat sonra bol su ile yıkanması istenir.
Maske sonrası yüzde ciddi kızarıklık ve hassasiyet gelişebilir, fakat birkaç gün içinde normale dönecektir. Bu dönemde yatıştırıcı krem ve nemlendiriciler kullanılır.
Tek uygulama çoğu zaman yeterlidir. Uygulama sonrası mutlaka güneş koruyucu ve leke devam kremleri kullanılmalıdır.
Özetle;
Leke tedavisi sabır gerektiren uzun bir tedavidir. Lekenin derinliğine göre uygun tedavi seçilmelidir.
Hastalar düzenli olarak her mevsim güneş koruyucu kullanmalıdır.
Leke tedavisinde uzman hekim dışı uygulamalardan kaçınılmalıdır.
