Kordosentez Nedir ? Neden Uygulanır ?
Plasentadan kaynaklanan göbek kordonu (umbilikal kordon), anne ile bebek arasındaki iletişimi sağlar. Bir toplardamar (ven) ve iki atardamar (arter) içeren göbek kordonu, fetusa kan sağlarken fetus kaynaklı atıkları da uzaklaştırır.
KORDOSENTEZ NEDİR ?
Fetal Kan Örneklemesi’, ‘Perkutan Umblikal Kan Örneklemesi’, ‘Umbilikal Ven Örneklemesi’ olarak da adlandırılır. İnceleme için, göbek kordonundan, (fetusun) bebeğin kan örneğinin alındığı tanısal bir testtir. Alınan kanda çalışılan testler ile bebeğin sağlık durumunu değerlendirilir. Genetik bozukluklar, kan hastalıkları, enfeksiyonlar incelenir. Ayrıca, bebeğe bu göbek kordonundan tedavi amaçlı kan ve ilaç verilebilir.
Genel olarak kordosentez uygulama oranı azalmaktadır. Bunun ana nedeni, diğer tanı yöntemlerinin (amniyosentez, koriyon villüs biyopsisi) fetus açısından daha az riskli olmasından dolayı daha sık uygulanmalarıdır. Ancak, diğer tanı yöntemleri yeterli bilgi sağlamazsa ya da en kısa sürede sonuç çıkması gerekiyorsa kordosentez önerilir.
NEDEN UYGULANIR ?
Genetik bozukluk tanısı
Fetal enfeksiyon (kızamıkçık, toksoplazmozis gibi) tanısı
Fetusta kansızlık derecesi tayini
İzoimmünizasyon (Rh uygunsuzluğunda) derecesinin belirlenmesi
Annede bebeğin pıhtılaşma hücre sayısının tespiti
Bebeğe kan nakli
Bebeğe ilaç tedavisi
RİSKLERİ NELERDİR ?
Kordosenteze bağlı riskler şunlardır:
Düşük
Kordonda kanama
Kalp atımında yavaşlama
Enfeksiyon
Su gelişi
NASIL UYGULANIR ?
< 24 hafta gebede poliklinikde yapılır. > 24 hafta gebede, bir sorun gelişmesi durumunda acil sezaryan gerekebileceğinden hastanede yapılır. Bu gebeler, en az 8 saat aç ve susuz kalmalı. Sırtüstü yatar pozisyonda uzanılır. Ultrason ile gebelik haftası, plasenta yerleşim yeri ve göbek kordonu giriş yeri saptanır. Karın cildi antiseptikle temizlenir. Ultrason eşliğinde özel, uzun, ince bir iğne ile karın ön duvarı geçilir. Biraz batma hissi olabilir. Sonra rahim duvarı geçilir. Hafif kramp şeklinde ağrı olabilir. Kordonun plasentaya giriş yerine ulaşılır. En az 2 cc. kan umblikal venden alınır. İğne çıkartılırak işleme son verilir. 5 dakika sonra bebek kalp atımları kontrol edilerek kaldırılırsınız.
İŞLEM SONRASI NELERE DİKKAT ETMELİ ?
İşlem sonrası kendinizi zorlamamalısınız. Mümkünse eve arabayla başkası sizi götürsün. İlişki, bir hafta yasaktır. Karın içi basıncını arttıracak, zorlayıcı, yorucu aktiviteler 3 gün uzak durmalıdır. Uçak yolculuğu riskli değildir. Ancak, bir sorunda eve yakın olmak tercih edilir. Hafif kramp tarzı kasık ağrısı, ilk 1-2 gün normaldir. Acil başvuru gereken durumlar şunlardır: Kasık ağrısı, kanama, su gelişi, >38oC ateş.
SONUÇLAR NE ANLAMA GELİR ?
72 saat içinde sonuç alınır. Kromozom hastalıkları ve bazı kan hastalıkları için tanı konulsa da hastalık şiddeti belirlenemez. Sonuçlar, klinik bulgular, ek test veya bilgiler ile beraber değerlendirilir. Sonuç normal ise takibiniz planlanır. Enfeksiyon saptanırsa tedavi seçenekleri anlatılır. Ciddi bir kansızlık varsa kan transfüzyonu planlanır. Tedavi edilemeyecek bir durum varsa karar vermeniz için danışmanlık hizmeti alınması sağlanır.
KORDOSENTEZ YAPTIRALIM MI ?
Kordosentez sonucunda tan konulmasıyla yakalanan fırsatlar şunkardır:
Tibbi müdahale mümkün ise yapılması
Özel ihtiyaçları olan bebek için plan yapılmaya başlanması
Öngörülen yaşam tarzı değişikliklerinin saptanması
Destek grup ve olanakların saptanması
Şu nedenlerle hiçbir test yaptırmayan da olabilir:
Gebelik sonucunu her durumda kabullenenler
Kişisel, ahlaki veya dini nedenlerle gebelik sonlandırılması söz konusu olmayanlar
Bebeğe zarar verme riskini göze almayanlar
NASIL KARAR VERELİM ?
Testin artı ve eksilerini doktorunuzla enine boyuna tartışmalısınız. Doktorunuz işleme bağlı yararın zarardan fazla olup olmadığını değerlendirmenizine yardımcı olacaktır.
TEDAVİ AMAÇLI KORDOSENTEZ
Bebekte ciddi kansızlık varsa, kan transfüzyonu için uygulanır. Bebekte kalp ritm bozukluğu var ve anneye verilen ilaçlar fayda sağlamıyorsa ilaç bu yolla verilir.