Kolonoskopi nedir?

   Kolonoskopi, ışıklı ve kameralı, kıvrılabilen bir cihaz ile (endoskop), makattan (anüs) girilerek, kalın bağırsağınızın tamamının monitörde görüntülenmesi işlemidir. Kolonoskopi, ilaçlı kalın bağırsak filmlerine  göre daha kesin bir tanı yöntemi olup, bazı durumlarda tedavi edici özelliği de vardır. Bu sayede çeşitli kalın bağırsak hastalıklarının tanısı konulabilir, şüpheli durumlarda parça alınabilir, kanama varlığında iğne ile durdurma (skleroterapi), lazer ile yakma, endoskopik klip yerleştirme gibi çeşitli tedaviler uygulanabilir.

Kimlere kolonoskopi önerilmektedir?

Kolorektal hastalıklarla ilgili olarak ilk ve basit tarama gaytada gizli kan (GGK) tetkikidir. Sağlık bakanlığınca bu program aile hekimlerince de uygulanmaktadır. Kolonoskopi özellikle Amerika birleşik devletlerinde hiçbir yakınması olmayan 40 yaş üzerindeki bireylerde tarama testi olarak önerilmektedir, ancak biz standart olarak 5o yaş üzerinde her bireye tarama testi olarak kolonoskopi önermekteyiz. Ancak ailesel risk taşıyan hastalarda bu daha erken dönemlerde başlamalı, kolorektal kanser riski olan bireylerde ise 40 yaşında mutlaka ilk inceleme yapılmalıdır.

Kolonoskopi tetkikinin ne yararları vardır?

Bağırsak poliplerinin çıkarılması veya parça alınması.

Bağırsak kanserleri, iltihabi bağırsak hastalıkları, bağırsak divertikülü, bağırsak lenfoması, karsinoid tümör, gastrointestinal stromal tümör gibi rahatsızlıkların tanısının konulması.

Kanamaların durdurulması, bağırsak içerisine stent yerleştirilmesi

Yabancı cisimlerin çıkarılması

İşlem öncesi beslenme nasıl olmalıdır?

Kolonoskopi işlemi öncesinde en az 1 gün önceden sadece sıvı ve berrak besinlerden oluşan bir diyet uygulaması gereklidir, bu diyette kırmızı renkli gıdaların yanılgıya neden olmaması açısından alınmaması önerilmektedir. Ayrıca işlemden önce yaklaşık 6 saatlik açlık önerilmektedir.

İşlem öncesi ilaçların kullanımı nasıl olmalıdır?

Bağırsak hazırlığı sırasında düzenli olarak kullandığınız ilaçlarınız hekim kontrolünde alınabilir ancak kan sulandırıcı olarak tabir edilen Aspirin, Coraspin, Dispril, Plavix, Heparin gibi ilaçların kullanımı doktor kontrolünde işlemden en az 5-7 önce kesilmelidir.

Kolonoskopi işlemi nasıl gerçekleşir?

Hastaneye gelişinizden sonra damar yolunuzun hazırlanması ve odaya alınmasnız tamamlanır. Anestezi ekibinin eşliğinde damar yoluyla size bazı sedatif dediğimiz yarı uyku hali yaratan ilaçlar kontrollü bir şekilde verilmektedir. İşlem genellikle ağrısız olup, rahat seyreder. Kolonoskopi işlemi 15 ile 60 dakika arasında sürmektedir. Ayrıca, işlem sonrasında 30 dakika-1 saat civarında bekleme süresi uygulanmaktadır. Bazı beklenmeyen durumlarda bu sürelerde uzamalar olabilmektedir. Ayrıca kalın bağırsağın yapısındaki bazı anormallikler fazla uzun kalın bağırsak, aşırı kıvrımlanma olması gibi o zaman bazen tetkikte istenilen yere kadar ulaşılamayıp başka bir ek tetkik veya kolonoskopinin tekrarı istenebilir bu durum kararı hastaya göre değişiklik göstermektedir.

Kolonoskopi işleminin komplikasyonları var mıdır?

Kullanılan ilaçlara karşı alerji gelişebilir. Çok nadiren biyopsi veya polip çıkartılma yerlerinden kanama veya delinme olabilir. Bu oransal olarak %0,3-0,7 arasında değişmektedir. Bu kanamalar genellikle işlem sırasında enjeksiyon tedavisi, koter veya lazer ile yakma ile durdurulur. Kolonoskopi esnasında ölüm oranı ortalama %0,03 olarak belirtilmiştir. 

İşlem sonrası dönem nasıldır?

Hasta sakinleştirici ilaçların etkisi geçinceye kadar dinlenme odasında refakatçisi ile birlikte gözetim altında tutulur. İşlem sırasında mideye hava verildiği için bir süre sonra kendiliğinden geçen şişkinlik hissi olabilir. İşlemden sonraki hafta boğazda batma hissi olabilir, yutkunma rahatsız edebilir. İşlemden sonra günün geri kalan kısmında araba kullanmayın, dikkat gerektiren diğer işleri (makine, delici, kesici alet kullanmak, kritik kararlar verilecek toplantılara, mahkemelere gitmek gibi) yapmayın. Özel bir durum yoksa, işlemden sonra doktorunuzun önerisi ile istenilen tür ve miktarda yemek yenilebilir.

Op.Dr.İbrahim Çolhan