Kolonoskopi kalın bağırsak (kolon) hastalıklarının tanı ve tedavisinde kullanılan bir muayene yöntemidir. Bu inceleme kolonoskop adı verilen özel endoskoplarla yapılır. Kolonoskopi kolon kanserinden ölümlerin sayısını önemli ölçüde azaltabilir. Kolon kanserinin habercisi olan poliplerin alınması sayesinde kanser önlenebilmektedir. Ayrıca iltihabi bağırsak hastalıkları, divertikül, alt gastrointestinal sistem kanamaları gibi durumlarda da en iyi tanı yöntemidir.
Kolonoskopi nasıl yapılır?
Bağırsakları uygun şekilde temizlenmiş, sol yanına yatan hastaya, ucunda kamera bulunan özel bir endoskopla kolonoskopi yapılır. Rektuma girerek sigmoid, inen, transvers ve çıkan kalın bağırsaktan geçerek çekuma kadar ilerlenir. Buradan ince bağırsağın son kısmı (terminal ileum) incelenir ve cihaz yavaşça geri çekilerek bağırsak mukozası, duvarı ve damar özellikleri değerlendirilir. Önemli bir lezyonu atlamamak için çıkış süresi 6 dakikadan az olmaması önerilir.
Kolonoskopi sırasında bağırsakların daha iyi görülebilmesi için bağırsaklara hava verilir ve bunun sonucunda bağırsak esneyip genişler. Kolon gerilmeye duyarlı olduğundan bazı hastalarda ağrıya neden olabilir. Polipektomi, biyopsi gibi işlemler ağrıya neden olmaz. Kolonoskopun hareketi sırasında oluşan stres de hastayı rahatsız edebilir. Kolonoskopiye hazırlık aşamasında yeterli ve bol sıvı tüketimi kolonoskopinin daha kolay ve daha az ağrılı geçmesine yardımcı olur.
İşlem konusunda çok kaygılı olan hastaların korkudan dolayı ağrı toleransları düşük olabilir. Bu hastalara sedasyon veya genel anestezi uygulanabilir. Genel anestezi sırasında hastalar uykudadır ve hiçbir şey hissetmezler. Yeterince deneyimli uzmanlar, çoğu hastada ciddi bir ağrıya neden olmadan kolonoskopi yapabilir. Ancak işlemi tolere edemeyen hastalara birçok merkezde midazolam gibi sedatif ilaçlar verilebilmektedir.
Kolonoskopi hangi durumlarda gereklidir?
Kanama: Kanamanın kaynağının kolon olduğundan şüpheleniliyorsa
Nedeni bilinmeyen demir eksikliği anemisi
Kolorektal kanser taraması ve takibi
Kronik kabızlık ve ishal
Tomografi gibi muayenelerde bulunan anormalliklerin ek muayenesi
İnflamatuar bağırsak hastalıklarının tanı ve takibi
Polipektomi sonrası takip
Kolon kanseri ameliyatı sonrası takip
Kolon ameliyatı sonrası darlıkların ve diğer komplikasyonların tedavisi
*Kolonoskopinin gerekliliğine doktor muayenesi sonrasında karar verilmelidir. Her hastanın durumu farklı olduğundan doktor tarafından ön muayene yapılması önemlidir.
Kolonoskopi öncesi hazırlık
Kolonoskopiden beklenen faydanın elde edilebilmesi için bağırsak temizliğinin yeterli olması gerekir. Bu nedenle kolonoskopi öncesinde doktorun verdiği talimatlara göre birkaç gün boyunca diyet yapılır.
İşlem öncesi akşam veya sabah erken saatlerde bağırsaklar boşaltılır ve ilaçla temizlenir.
Diyette kolonoskopi öncesi yapılması gereken en önemli şey sebze ve lifli yiyeceklerden uzak durmaktır. Meyve, sebze, tahıl ürünleri (ekmek vb.) ve kuruyemişler yenmemelidir. Süt ürünleri tavsiye edilmez. Et, tavuk, yumurta gibi protein açısından zengin besinler tüketilebilir.
Çay (demli), kahve, kola gibi koyu renkli içecekler alınmamalıdır. Açık çay içilebilir.
