Son 50 yıl içinde insan sperm sayısı ve kalitesi yüzde 50, seminal hacmi de yüzde 25 oranında azaldı ve sperm şekil yapısındaki bozukluklar arttı. Korunmasız ilişkiye rağmen 12 ay içerisinde gebeliği yakalayamayan çiftlerin sayısına, kilo, stres, sigara gibi ergenlik sorunları ve erken menopoz durumları eklendiğinde infertilite oranı yüzde 24'e yükseldi. Üstelik bu rakamlar son 20 yıl içinde iki katına çıktı.

Doğurganlığın değerlendirilmesinde çiftlere farklı testler uygulanır. Üroloji ve jinekoloji muayeneleri, hormon testleri, sperm analizi, enfeksiyon testleri sonrasında gebelik için uygun zaman ortaya konabilir. Muayene, sonrasında yapılan sperm analizi, kan testleri ile başlanıp gerekirse biyopsi, laparoskopi, histeroskopi, rahim filmi gibi daha ileri tetkikler yapılır. Bu testlerin detayı anne veya baba adayına özgü olarak planlanır ve çiftin durumuna göre değerlendirilir. Kilo, stres ve sigara kısırlıkta etkili rol oynuyor.

Kadınlarda rahim, yumurta tüpleri ve yumurtalıkların, erkeklerde ise testislerin normal çalışmasını bozacak enfeksiyonlar, gelişme bozuklukları, olası kist ve tümörler, hormonal dengesizlikler; çiftlerin istedikleri zaman çocuk sahibi olmaları konusunda olumsuzluk yaşamalarına sebep olur. Aynı
zamanda yaş, genetik ve bağışıklık sisteminden kaynaklanan sorunlar, aşırı kilo, stres, yorgunluk, sigara, alkol ve genel beslenme alışkanlıkları, mesleki ortam ve özellikler, psikolojik durumlar veya geçirilmiş ameliyatlar da üreme sağlığını olumsuz etkileyebilir. Ergenlik döneminde ailelerin çocuklarına dikkat etmeleri, gençlik döneminde onların çocuk sahibi olma şanslarını etkiler. Ergenlik gecikmesi, erken ergenlik, aşırı kıllanma, erkek çocuklarında görülebilecek meme büyümesi, kızlarda erken ve düzensiz adet kanamaları gibi rahatsızlıklar; gençlikte ve ilerleyen yaşlarda kısırlığa neden olabilir. Bu konuda anne ve babaların dikkatli olması, çocuklarının ergenlik çağında üreme sağlığı konusunda uzman doktorlar tarafından takip edilmesi faydalı olur. Doğurganlığın değerlendirilmesinde rahim içerisindeki yapışıklıklar, adet düzensizlikleri ve rahim içi doku hasarlarının ileride gebelik kayıplarına ve tüplerde yapışıklıklara ve tıkanıklıklara neden olabileceği düşünülmelidir. Erkek çocuğu olan anne-babaların daha dikkatli olmaları gerekir. Erkeklerin fertilitesi değerlendirilirken vücut içerisinde kalan testis durumu ile sık karşılaşılır.

Bu durumun tespiti basittir ve anne-babalar tarafından bebeğin testisinin kontrolü yapılıp olası bir problemde zaman kaybetmeden doktora başvurulması doğru olacaktır. Aynı zamanda testis iltihabı da ileride kısırlığa neden olabilir. Ergenlik sonrası geçirilen Kabakulak hastalığı da testisleri olumsuz etkileyebilir; sperm sayısı, hareketi ve şekil bozukluğu etkilenebilir.