Disparöni, aile planlaması kliniklerinde çok karşılaşı1an bir sorundur. Aksi kanıtlanıncaya kadar disparöniyi fíziksel bir sorun olarak ele almalıdır, psikolojik olarak değerlendirilmemelidir. Çoğu kez fiziksel bir sorun vardır veya disparöni fiziksel bir sorunla birlikte baş1amıştır. Normal cinsel ilişkide, cinsel uyarım vajen genişlemesine ve ıslanmasına, bu da daha fazla heyecan ve zevk duyulmasına yol açar. Her hangi bir nedenle ağrı ortaya çıkarsa, kadının coşkusu ve zevk alması önlenir, vajinal genişleme olmaz, vajinal kuru1uğa yol açar. Bu durumda penis hareketleri daha da ağrılı olur. Cinsel ilişki, zevk verecek yerde ağrı uyandıran bir kısır döngüye dönüşür.
Yaygın sebepler şunlardır ;
Lubrikantların yokluğuna bağlı olarak gelişen vajinal kuruluk
Atrofik vajinit (sıklıkla menopoz sonrası kadınlarda görülen vajinal mukozanın incelmesi durumu)
Bazı ilaçların yan etkileri (örneğin antihistaminikler ya da tamoksifen )
Sentetik iç çamaşırları, spermisitler (gebeliği önleyici maddeler) ve vajinal yıkama materyallerine karşı oluşan alerjik durumlar
Endometriozis: uterusun en iç tabakası olan endometriumun normal yeri dışında pelvis içinde, farklı yerlerde de bulunması ve büyümesi nedeniyle, başta kısırlık olmak üzere pelvik ağrı ve disparoni ile seyredebilen hastalık
Vulvo - vajinal vestibülit
Vajinal bölgeyi etkileyen cilt hastalıkları
Üriner sistem hastalıkları,vajinal mantar hastalıkları,cinsel yolla geçen hastalıklar
Psikolojik travma (özellikle çocukluk yaşlarında olmakla birlikte ergenlikte de yaşanmış olan cinsel taciz veya benzeri ruhsal travmatik olaylar)
Cinsel ilişki sırasında ağrının oluştuğu yer de önemlidir. Ağrı penisin vagene girişi sırasında vagen girişinde mi oluyor (yüzeyel disparoni)? Ve ya vaginaya tam olarak girdikten sonra alt kasık bölgesi veya karında mı oluyor (derin disparoni)?
Bu iki ağrı çeşidinin ayrılması tanıya yardımcıdır.
Disparöni, şu aşamaları izleyerek tedavi edilebilir:
1- Hekim tarafından, hastaya ağrı1ı bölgenin ve ağrı nedeninin ne olduğunun açıkça anlatılması,
2- Mümkünse ağrı nedenini ortadan kaldırın.
3- Bol miktarda lubrikan (kayganlaştırıcı) kullanılması. Vazelinli jel kullanmayın. Kontraseptif amaçla kondom kullanılmıyorsa nemlendirici deri losyonları da kullanılabilir. Lubrikan, hem penise, hem de vulva ve vajene bol miktarda uygulanmalıdır (iki yemek kaşığı dolusu).
4- Kadının, penisin girişini kontrol etmesi önerilebilir.
5- Çiftlere, her zamanki ilişki1erine bazı hoş ve cinsel yönden uyarıcı deneyimler katmaları önerilebilir (birlikte duş yapma, cinsel ilişkiye girmeksizin karşı1ık1ı okşama, cinsel kitaplar ve resimler gibi). Bu gibi uygulamalar vajinal genişlemeyi artırıp kuruluğu önleyerek sürtünme ve ağrıyı azaltır.
6- Pelvik patolojiye bağlı derin ağrısı olan kadınlarda (endometriozis, pelvik enflamatuar hastalık gibi), patoloji ortadan kaldırılamıyorsa penis girişine en az olanak veren koital pozisyonu denemeleri önerilir.
