Prostat bezi, erkeklerde idrar kesesinin hemen altında bulunan ve üretrayı çevreleyen bir organdır. Meninin sıvı olan kısmının üretilmesini sağlayan ve cinsel boşalma sırasında bu sıvının dışarı atılmasına yardımcı olan prostat bezi, yetişkin bir erkekte yaklaşık 20 gram ağırlığındadır.
Prostat bezi, 40’lı yaşlardan itibaren büyümeye başlamakta, iri bir kestane boyutundan bir portakal boyutuna ulaştığı görülebilmektedir. Prostat bezinde yaşla birlikte görülen bu büyüme iyi huylu prostat büyümesi ya da tıp dilindeki adıyla BPH (benign prostatic hyperplasia) olarak adlandırılmaktadır.
Prostat kanseri ile iyi huylu prostat büyümesi birbiriyle karıştırılmamalıdır. 60 yaşındaki erkeklerin %50’sinde ve 80 yaşındaki erkeklerin %90’ında iyi huylu prostat büyümesi görülmektedir. İyi huylu prostat büyümesi prostat kanserine neden olan bir durum olmamakla birlikte, bir arada rastlandığı olmaktadır.
Prostatın büyümesi sırasında idrar yolu tıkanmakta ve idrar akışı engellenmektedir. Hastalığın ilk evrelerinde görülen yakınmaların başında da idrar yapmayla ilgili sorunlar gelmektedir. Prostat bezinin büyümesiyle ilgili belirtiler tıkanmaya bağlı belirtiler ve idrar kesesinin uyarılmasına bağlı belirtiler olarak iki grup altında incelenmektedir.
Tıkanmaya Bağlı (Obstrüktif) Belirtiler;
· İdrarı başlatmakta zorlanmak,
· İdrar kuvvetinde ve akış kalınlığında azalma,
· Kesik kesik idrar yapma,
· İdrarı tam boşaltamamış hissetme,
· İdrarda kan görülmesi,
· İdrarın sonunda damlama olması.
İdrar Kesesinin Uyarılmasına Bağlı (İrritatif) Belirtiler;
· Gece ya da gündüz sık sık idrara çıkma
· Aniden idrar yapma isteğinin gelmesi
· İdrar yaparken sızı ve yanma hissetme,
· İdrar yapma hissiyle birlikte idrar kaçırma.
Bazı hastalarda iyi huylu prostat büyümesi nedeniyle idrar yolu tam olarak tıkanmakta ve aniden idrar yapamama durumu ortaya çıkmaktadır. Bu tür durumlarda hastaya acilen sonda takılmaktadır.
BPH’da prostat büyümesi, tek başına sorun olarak değerlendirilmemekle birlikte; büyümeye eşlik eden şikâyetlerin derecesi ve büyüme nedeniyle idrar yollarında oluşan etkiler önem taşımaktadır.
BPH nedeniyle idrar yollarında ani idrar tıkanması, idrar yolları iltihabı, idrar kesesi bozuklukları, idrar kesesi taşları, böbrek bozuklukları gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bu tür komplikasyonların oluşması ameliyat ihtiyacını da gündeme getirmektedir.
BPH Teşhisi Nasıl Koyulur?
İyi huylu prostat büyümesi tanısı koymadan önce, hastanın iyice sorgulanması gerekmektedir. Bazı durumlarda idrarla ilgili şikayetler nedeniyle başvuran hastalarda sorunun prostat büyümesinden kaynaklanmadığı görülmektedir. Bu nedenle, hastanın kullandığı ilaçlar, ailede şeker hastalığı ya da daha önce yaşanan bir travma olup olmadığı gibi bilgiler alınmalı ve şikayetlerle birlikte bir bütün olarak değerlendirilmelidir.
BPH tanısının koyulmasında parmakla rektal muayene de başvurulan yöntemler arasındadır. PRM sırasında doktor tarafından prostatın büyüklüğü, şekli ve kıvamı incelenmekte, prostatın durumuna göre tanı koyulmaktadır.
BPH tanısında yararlanılan PSA testinde ise; kandaki PSA seviyesine bakılmaktadır. Kandaki PSA değerlerinin yüksek olduğunun tespit edilmesi halinde parmakla rektal muayeneden elde edilen bulgularla birlikte değerlendirilerek tanı koymakta yararlanılmaktadır.
BPH teşhisinin koyulmasında yararlanılan diğer yöntemler ise; idrar analizi, idrar akış hızı, ultrasonografik inceleme, semptom skor sorgulanması, PMR, ürodinami, sistoskopi, bilgisayarlı tomografidir. Hastalığın gelişimine ve yarattığı semptomlara bağlı olarak uygulanacak yöntemlere hekim tarafından karar verilmekte ve elde edilen tüm bulgular bir bütün olarak değerlendirilmektedir.
BPH Nasıl Tedavi Edilir?
İyi huylu prostat büyümesi tanısı koyulduktan sonra izlenecek tedavi yöntemleri cerrahi olmayan tedaviler ve minimal invaziv tedaviler olarak iki grup altında toplanmaktadır.
Cerrahi olmayan tedaviler;
Hastalığın gelişiminin izlenmesi,
İlaç tedavisi,
5-alfa reduktaz inhibitörleri
Alfa blokörlerdir.
Dokularda en az hasarı oluşturmak üzere planlanan minimal invaziv tedaviler olarak adlandırılan tedavi yöntemleri ise;
Prostatik stent uygulamaları,
Transüretral prostat rezeksiyonu (TURP),
Lazer uygulamaları
Açık Prostatektomidir.
Her prostat büyümesinin acil olarak tedavi gerektirmediği bilinmeli, prostat bezindeki büyümenin seviyesi ve idrar yollarında neden olduğu şikayetlerin derecesini değerlendirmek üzere bir süre gözlem yapılması gerekebilmektedir. Sonraki aşamada üroloji uzmanı tarafından hastanın durumuna uygun olarak bir tedavi planı geliştirilecek ve aşama aşama uygulamaya geçilecektir. Kliniğimizde, iyi huylu prostat büyümesi ile ilgili teşhis ve tedavi aşamalarının tüm gerekleri yerine getirilmekte ve hastalık hangi aşamada olursa olsun uygun tedavi yöntemleri ile müdahale edilmektedir.
