Yapay mesane (bağırsaktan yapılan mesane)

Mesane (idrar kesesi ) kanserinin  bazı türlerinde hastalığın yegane tedavisi mesane (idrar kesesi) nin çıkarılması ile sağlanabilir.

Sitenin mesane kanseri bölümünde de belirtildiği gibi mesane kanseri eğer derine yani mesane kas tabakasına sirayet ederse, yada kas tabakasına çok yaklaşmış çok sayıda ve büyük tümörlerin varlığında, yada TUT Tm ameliyatı ve BCG tedavisine cevap vermeyen hastalarda buradan uzak organlara yayılım (metastaz) olma ihtimali çok yüksektir. Hasta hayatı için bu son derece olumsuz durumda tedavi amacıyla ürolojide “Radikal  Sistektomi” diye isimlendirilen mesane, prostat, meni keseleri, büyük damarlar etrafındaki lenf dokularının çıkarıldığı ameliyatı yapmak gerekir. 

Mesane çıkarıldıktan sonra hastalar nasıl idrar yapıcak????. Ürolojide bu amaçla birçok yöntem bulunmuş tur, ancak bunların içinde en sık kullanılan yöntem  "İLEAL KONDUİT" dediğimiz  iki idrar borucuğunu (üreterler ) 12-15 cm lik bir ince bağırsak parçasının bir ucuna bağlamak, bağırsak parçasının diğer ucunuda karın cildine bağlamaktır. Üreterler den (idrar boruları) bu bağırsak parçasına gelen idrar cilde yapışan bir torbaya dolar ve torba doldukça hastalar torbayı boşaltırlar. Ortalama 2-3 günde bir cilde yapışan torbanın değiştirilmesi gerekir.

Bu eski yönteme  önemli bir alternatif gelişmiş ülkelerde son 15 yıldır uygulanan, bizim de son 10-12 yıldır başarı ile uyguladığımız ürolojide “ORTOTOPİK MESANE “ diye adlandırılan YAPAY MESANE = BAĞIRSAKTAN MESANE yöntemidir. Bu ameliyat tekniğinde  ince yada kalın bağırsaklardan yada ikisini birden kullanarak  yeni mesane yapılır. Ben İsviçrede aldığım eğitim sonrası ince bağırsakları kullanan yöntemi yaklaşık 10-12 yıldır uyguluyorum. 

Bu ameliyatta  50 cm bağırsak ayrılıp şekli ve fonksiyonlarının  mesane (idrar kesesi) ye  benzemesi, o görevleri yerine getirebilmesi açısından kendi üzerinde birkaç defa katlanarak bir “küre” şekline getirilir. Böylece kapasitesi, yani iç hacmi idrarı depolayabilmek  amacıyla genişletilmiş olur. Küre şekline getirilmiş bağırsaktan mesanenin bir ucuna iki üreter (idrar borusu) bağlanır (anastomoz yapılır), yeni küre şekline getirilmiş bağırsaktan mesanenin diğer ucu  ise dış idrar yoluna anastomoz yapılır (bağlanır).

Bu ameliyattan sonra hastanın gündüz idrar kaçırmaması mesanenin çıkarılma ameliyatı sırasında idrar tutma kapağı (sfinkter) nın Hasar görmemesine bağlıdır, cerrah bu konuda çok tecrübeli ise böyle bir olumsuzluk olmaz. 

Normal sağlıklı insanın idrar kesesi (mesane) kapasitesi 400 ml civarındadır, yani normal sağlıklı bir insan bu seviyeye kadar idrarını tutabilir, yapay mesane (bağırsaktan mesane ) ameliyatı yaptığımız hastalar yaklaşık 4- 6 ayda bu mesane kapasitesine ulaşıyorlar.

Bağırsaktan mesane (yapay mesane ) yönteminin en önemli avantajı “hayat kalitesini düşürmemesi ve “sosyal olarak kabul edilebilir olması “ dır.

Doğru teknikle tecrübeli cerrahi ekip elinden çıkan ameliyat  hastalara şunları sağlamalıdır.:

- Hastalar gündüz uyanıkken idrar kaçırmamalı
- İdrarlarını rahatlıkla yapabilmeli
- Yapay mesane leri tamamen boşalmalı, içeride idrar kalmamalı 
- İdrar kültüründe üreme olmamalı 

Yapay Mesanenin Avantajları

- Sosyal olarak kabul edilebilir olması
- Mesanenin alınması gerekliliği doğmuş ise böyle büyük bir ameliyata hastanın karar vermesi çok kolay olmamakta ve bu gecikme hasta hayatını çok olumsuz etkilemektedir

ABD ve Avrupanın en önemli Üroloji kliniklerinde yapılan çok merkezli çalışmaların sonucunda teşhis konup mesanenin alınması gerekliliği doğduktan sonra  bağırsaktan mesane ameliyatı yapılıcaksa ortalama karar verme süresi 3 ay iken, karında torba taşıma yöntemi önerildiğinde bunu kabul süresi ortalama 15 ay olarak bulunmuştur. Bu aradaki ciddi süre belkide hastaların hayatına mal olmaktadır.

- İlerlemiş mesane kanserinde ameliyattan sonraki uzun dönemde dış idrar yolunda bu hastalığın tekrar görülme (nüks etme) ihtimali  yapay mesane (bağırsaktan mesane ) de % 2.8 iken, torba takılan yöntemde % 11.2 dir. Bu muhtemelen bağırsaktan oluşan salgıların koruyucu, engelleyici etkisine bağlıdır
- Yüksek riskli TI G3 ( TI High Grade ) mesane kanserlerinde tümör mesane içinde çok yaygın ise 3 ayda bir TUR Tm ameliyatı, Sistoskopi ameliyatı gibi çok yakın takip gerektirir; bunun dışında idrar kesesi içine tatbik edilen BCG nin ciddi olumsuz etkileri söz konusu olabilir. 

Bu tip hastalar bu tekniğe daha rahatlıkla karar vermektedirler.

Ameliyat Sonrası Süreç

Önceleri makul bir süre idrar tutamayabiliyorlar, ancak bu en fazla 2-3 hafta sürüyor.

Önceleri birkaç ay her 2 saatte bir idrar tam dolmasa bile yapay mesanelerini boşaltmalarını istiyoruz. Zamanla yapay mesanelerinin kapasitesi normale yaklaştıkça buna gerek kalmıyor.

Hastalar geceleri önceleri 1.5-2 saatte bir uyanıp idrar yapıyorlar, eğer bunu yapmazlarsa gece idrar kaçıyor, yada gece prezervatif sonda takıyorlar.

Zaman ilerledikçe gece saat kurup uyanma aralıklarıda artıyor.

Yapay Mesane (Bağırsaktan Yapılan Mesane) İle İdrar Yapmak

Bu konuda ne yazıkki bu ameliyatı bilmeyen başka  meslektaşlarımızın yanlış bilgilendirmesi ile hastalarımızda bir endişe oluyor.

Ancak asla böyle bir şey bizim hastalarımız için söz konusu değil; bunu hastalarımıza gösterebilmek ve onların endişelerini bitirmek amacıyla bu ameliyatı uyguladığımız hastalarımızın “idrar yapmalarını “ video kaydı yapıp hem web siteme hem youtube.com a koydum. Benim web sitemde “videolar bölümünde bu videolar başlığını tıklayarak hastaların nasıl idrar yaptıklarını görebilirsiniz.

Bu hastalarım arasında 10 yıl önce yapılan ve 1 ay önce yapılan çeşitli hastalarımın idrar yapma çekimlerini özellikle koydum; çünkü uzun zaman diliminde nasıl idrar yapıcağım, sonda takmak zorundamı kalıcağım gibi endişeler sona ersin.