Stres, kendimizi tehdit altında hissettiğimizde ya da ruhsal dengemizi bozacak bir olayla karşı karşıya geldiğimizde hissettiğimiz gerginlik halidir. Bu gerginlik halinden dolayı da fiziksel ve psikolojik olarak verdiğimiz tepkilerin bütünüdür. Stres aslında normal bir tepkidir. Özellikle de iş hayatında bir miktar stresin olması çok doğaldır, ancak her şeyin aşırısında olduğu gibi stresin aşırısı da zararlıdır. Aşırı iş stresi üretkenliğinizi ve performansınızı düşürürken, fiziksel ve ruhsal sağlığınızı da olumsuz etkiler.
İş hayatında strese neden olabilecek birçok faktör vardır. İş ortamı, iş yerindeki çalışma arkadaşları, rekabet, hırs, işini kaybetme korkusu, fazla mesai, sürekli yüksek beklentileri karşılamaya çalışmak, çalışmanın karşılığını alamamak ve iş doyumumun olmaması aşırı stres yaşamanıza neden olabilir. Ayrıca 'mobbing'' denilen iş yerinde işveren ya da iş arkadaşları tarafından duygusal olarak baskı ve aşağılamaya maruz kalmak da kişinin aşırı bir stres yaşamasına neden olabilir.
Aşırı iş stresinin temel belirtileri şunlardır:
Endişeli, huzursuz ya da depresif bir ruh hali,
İşe olan ilginin kaybı,
Uyku sorunu,
Halsizlik,
Konsantrasyon güçlüğü,
Vücutta kasılmalar,
Başağrıları,
Mide sorunları,
Sosyal ortamlardan uzaklaşma,
Cinsel istek kaybı,
Alkol ya da ilaç kullanımında artış,
İş yaşantınızdan kaynaklı olarak bu tür belirtileri gösterdiğinizi fark ettiğinizde bunun önlemini almak ve iş stresini azaltmaya yardımcı olacak teknikleri öğrenmeniz faydalı olacaktır.
İş stresiyle baş etmek için ilk önce kişinin iş hayatındaki stres kaynaklarını belirlemesi gereklidir. Bu aslında göründüğü kadar kolay bir şey değildir. Çünkü stresin gerçek kaynağı çoğu zaman açıkça görünür biçimde olmayabilir ve bunu fark edip kaynağı otaya çıkarmak için kişinin kendi duygu, düşünce ve davranışlarını gözden geçirmesi gereklidir. Stresin gerçek kaynağını ortaya çıkarmak için kişinin alışkanlıklarına, tutumlarına ve davranışlarına daha bir yakından bakması faydalı olacaktır. Kişi şu soruları kendine sorarak işe başlayabilir:
· Stres geçici bir durum mudur yoksa sürekli yaşadığım bir durum mu?
· Stres benim iş hayatımın ayrılmaz bir parçası mı yoksa kişiliğimin bir özelliği midir?
· Yaşadığım stresten dolayı kimi suçluyorum? Kendimi mi yoksa başka insanları ve olayları mı?
Kişi stresi yaratmakta ve sürdürmedeki kendi sorumluluğunu kabul edene kadar, stres kontrolünü de öğrenmesi mümkün olmayacaktır.
Stres günlüğü tutun
Stres yaratan durum, olay ve kişiler hakkında bir günlük tutmak kişinin hayatındaki stres kaynaklarını belirlemesi ve onlarla baş etmek için ne gibi yöntemler kullandığını görebilmesi için faydalı bir yoldur. Kişi günlüğüne;
· Strese neyin yol açtığını (eğer nedenin ne olduğundan emin değilse tahminini )
· Fiziksel ve duygusal olarak ne hissettiğini
· Buna nasıl tepki verdiğini
· Kendini iyi hissetmek için ne yaptığını yazabilir.
İş stresiyle baş edebilmek için öncelikle planlı ve programlı olmak gereklidir. Yapılması gereken işlerin listesini yapmak, diğer insanların isteklerine 'hayır'' demeyi öğrenmek, ihtiyacınız olduğunda diğer insanlardan yardım istemek ve kendiniz için gerçek dışı hedefler koymaktan vazgeçmek önemli adımlar olacaktır.
İş stresiyle baş etmenin yolları:
Rahatlayın ve derin bir nefes alın
Rahatlama ve gevşeme tekniklerini öğrenmek stresle mücadelede en iyi yardımcılarınızdan biridir. Kendinizi stresli hissettiğinizde burnunuzdan derin bir nefes alın, onu birkaç saniye tutun ve nefesinizi ağzınızdan sanki bir çiçeği koklar gibi yavaş yavaş verin.
Çalışırken kısa molalar verin
Gün içinde 5-10 dakikalık kısa molalar vermek ve eğer imkan varsa kısa yürüyüşler yapmak faydalı olacaktır.
Gülümseyin
İyi hissetmek için harekete geçmek gereklidir. Gülümsediğinizde stresinizin azaldığını ve etrafınızdaki insanlardan da daha olumlu tepkiler aldığınızı göreceksiniz.
Çalışma ortamınızda değişiklikler yapın
Odanızda ya da çalışma masanızda bazı değişiklikler yaparak ortamı kendiniz için daha keyifli hale getirebilirsiniz.
Küçük şeyleri dert etmekten vazgeçin
Değiştiremeyeceğiniz ya da kontrol edemeyeceğiniz şeyleri olduğu gibi kabullenmeye çalışın. Küçük şeyler üzerine düşünüp endişelenmekten vazgeçin.
. Sağlıklı bir yaşam tarzı oluşturmaya çalışın
· Sağlıklı beslenin
· Düzenli egzersiz yapın
· Kafeini azaltın
· Uykunuza özen gösterin
· Alkol ve sigaradan uzak durun
. Pozitif insanlarla daha fazla vakit geçirmeye çalışın
Olumlu düşünmek stresle baş etmede çok önemlidir. Olumlu düşünmeye ve olumlu düşünen insanlarla arkadaşlık kurmak kendinizi daha iyi hissetmenizi ve olaylara farklı açılardan yaklaşmayı öğrenmenizi sağlayacaktır.
Stresten kurtulmanın çok zor olduğunu düşünüyor olabilirsiniz. Çünkü stres yaratan olayların çoğu kontrol edemeyeceğimiz ya da değiştiremeyeceğimiz şeyler gibi görünebilir. Oysa ki stresi yenmek için tahmin ettiğimizden daha fazla güce sahibiz. Hayatın ve düşüncelerimizin kontrolünü elimize almak ve olumlu düşünmek stresle baş etmenin en önemli anahtarlarıdır.
