‘’İkna, Manipülasyon, Cehalet ve Şeytanın Pabucundaki Beyin ‘’ Konuşmasının
Uzman Psikolog Beste Ayangil tarafından;
Atıf Kuramında Kovaryans Modeli Değerlendirmesi
Atıf Kuramında Konum Boyutu Değerlendirmesi
Eğitim Adı: İkna, Manipülasyon, Cehalet ve Şeytanın Pabucundaki Beyin
Eğitimi Düzenleyen Kurum: TedX Alsancak
Eğitimin Yeri: İzmir/Alsancak
Eğitimci: Prof.Dr.Uğur Batı
Eğitim Konusu: Prof. Dr. Uğur Batı, "İkna, Manipülasyon, Cehalet ve Şeytanın Pabucundaki Beyin"
başlıklı konuşmasında ülkemizde yaşanan Çiftlik Bank vakasından hareketle algılamada yanlılık etkisi,
insan ve cahillik ilişkisi, sürü psikolojisi, sosyal/toplumsal kanıt ilkesi, propaganda, manipülasyon,
ikna, realite körlüğü, dolandırıcılık ve ganimet kültürü kavramlarından söz ediyor. Batı, sinirbilim,
antropoloji, iletişim, sosyal psikoloji gibi disiplinlerin çıktılarıyla “aldatılma ve ikna olma” prensiplerini
çok etkileyici biçimde ele alıyor.
Eğitim İçeriğinde Atıfta Bulunulan Kişiler: McArthur Wheeler,Tosuncuk Lakabıyla Bilinen Mehmet
Aydın
Tedx Eğitim Videosunda tüm toplumları domine edebilecek bir kavramdan bahsediliyor.Cahil cesareti
olarak toplumda yer alan bir kavramımız mevcut.İnsanları dolandırabilen karakterlerin aslında
tamamen cahil olmaları fakat içlerinde bulunan inanılmaz bir enerjiden bahsediliyor.McArthur
Wheeler tarafından yapılan banka soygununa atıfta bulunan Batı, cahil cesareti ve algıda yanlılık
kavramına değiniyor.Zihinsel odaklı insanları dahi manipüle edebilen bu güçte bazı suçluları ele
alıyoruz.Atıfın yapıldığı dışsal atıflarda, siyaset,ekonomi,eğitim,tiyatro,sinema gibi toplumsal konular
yer alıyor.Suç kayıtları bulunan insanlardan bahsediliyor.Sahte emniyet kurup insanların nasıl bu
kadar kolay dolandırılabildiği üzerine birçok isimle örnek veriliyor.Castelli,Jet Fadıl,Tosuncuk ile ortaya
gelen Çiftlik Bank soygununu detaylı ele alıyor ve Mehmet Aydın tiplemesine atıfta
bulunuyor.Tipleme güven vermeyene etken olarak tanımlanıyor.Çiftlik Bank olayı Sn.Batı tarafından
milli IQ testi olarak adlandırılıyor ve Elon Musk’a yapay zeka kullanımını daha çok artırması yönünde
talepte bulunuyor…
Sürü Psikolojisine atıfta bulunarak prefrontal kortekse değiniyor.Sürü psikolojisine bağımlılık dahi
gösterilebileceğini belirtip,sosyal itaat ve otorite duygusunun doyumundan ve hazzından bilgiler
paylaşıyor.Önce karar verip sonra rasyonellik aradığımız için, içsel atıflarda haksız çıkarsak canımızın
daha az acıyacağına değinmektedir.Mehmet Aydın’ın haz aldığı noktaları paylaşan Sn.Batı, epigenetik
ganimet kültürüne de atıfta bulunuyor.Çalınan herşeyin özeti gibi adlandırıyor soygunu…
Atıfta bulunulan konulardan biri de dürüstlük eşiğidir.Sahte çanta kullanıp,orijinal olmayan bir kitap
alıyorsanız bu sizin aslında aldatma ihtimalinizin yüksek olduğunu gösterir.Bozulmanın küçüğü
büyüğü yoktur.Yeterli rakam teklif edilirse rüşvet alınabilir…
Çiftlik Bank’ın kuruluş aşamlarında kullanılan cümlelerde, halka hitap şeklinden bahsedip bazı
otoritelerin halka davranış şekillerine atıfta bulunuyor.’’Londra’nın oyunlarını bozacağız,dış mihraklar
bizi bozamayacak’’ şeklinde açılış konuşmalarını örnek olarak sunuyor.
Toplumsal olan bir sorunu ele alıyoruz aslında.Toplumca sahip olduğumuz bazı net davranışlar
mevcut ve ne yazık ki bu herkesce,’’her cahil cesaretlice biliniyor’’.Sahip olduğumuz keskin
somutluklar,griliklerin olmayışı,sosyalleşememenin sonuçları,diyalektik kullanımının zorluğu hepimizi
aslında çaresiz bir kolektif bilincin içine sürüklüyor.
Atıf Kuramında Konum Boyutu Değerlendirmesi:
İçsel ya da dışsal boyuttur.Çiftlik Bank’a yatırım yapan insanların değerlendirilmesinde,yatırım
yapmak adına diğer insanların yatırımlarına ve sağladıkları kazanca güvenen bireyin, başlangıçta
Çiftlik Bank’a yatırım yapıp kazanç sağlamasındaki başarı düşüncesini ve bunu devam ettirme
dürtüsünü içsel atıflarda görebiliriz.Çiftlik Bank tarafından dolandırıldığını öğrenen bu birey artık
dışsal atıflarda da bulunabilir.Kaybettiği parayı,diğer insanların da bu yatırım aracına inanarak yatırım
yapmalarının ardından kendisinin de bu güveni alıp para yatırmasına bağlayabilir.Atıflar hem dışsal
hem de kontrol edilebilir olabilir.Bu eğitim videosunda,Çiftlik Bank’a para yatırıp dolandırılan
insanların, kendilerinin çocuklarına bakabilmek ve onlara daha iyi gelecek sunmak adına bu yatırım
aracına güvendiklerini ama dolandırıldıktan sonrasında da ‘’dolandırılan değil,bu hedefte bizi
dolandıran kişi’’ nin elinde olan durumların dışsal ve kontrol edilebilir bir nokta olduğuna örnek
verilebilir.
Atıf Kuramında Kovaryans Modeli Değerlendirmesi:
Konsensüs,ayırt edicilik ve tutarlılık yönleri ile incelenmektedir.Konsensüs bilgisi, aynı uyarıcıya
başkalarının da tepki verip vermediği bilgisidir.Örneğin,Çiftlik Bank ve Mehmet Aydın’a birçok kişinin
güvenip para yatırması ve tesisi görüp güvenmesi denebilir.Ayırt edicilik bilgisinde,insanlar zaten
reklamı yapılan diğer yatırım araçlarına değil de güvenilir buldukları siyasetçilerin veya sanatçıların
açılışını veya kutlamalarını yaptığı Çiftlik Bank’a yatırım yapıyor ise ayırt edicilik bilgisi
mevcuttur.Tutarlılık örneği olarak; Çiftlik Bank ve toplumlarca çok da güvenilir bulunmayan Mehmet
Aydın hakkında çıkmaya başlayan dolandırıcı haberleri sırasında,insanların hala ‘’ yatırımlarının
karşılıklarını almaya devam edip etmedikleri doğrultusunda yatırımlarına devam etmesi’’ olmuştur.
