1) Okula özellikle yeni başlayacak olan çocuklar uyum sürecinde neden sıkıntı yaşarlar?
Anne-babadan ayrı kalacak. 6–7 yaş çocuğundan bahsediyoruz. Artık oyun dönemi bitmiştir. Farklı bir sosyal çevre vardır. Orada babaanne, dede, vb. yok. Hiç tanımadığı yüzler var. Kimler var? Öğretmenler, hayatında görmediği çocuklar var. İşte bu yeni durum onları kaygılandırıyor. Bu da çok normal.
Uyum problemi yaşayan öğrencilerin tavırları Uyum problemi yaşayan öğrencilerde aşağıdaki durumlar söz konusudur:
* Ağlayarak ya da sözel olarak ayrılığı protesto etmek,
* Anne ve babasının kucağından inmek istememek,
* Okuldan gitmelerine sarılarak izin vermemek,
* Arkalarından ağlamak,
* Okulda sessizce, gruba katılmadan bir köşede oturmak,
* Sürekli olarak anne-babasının ne zaman geleceğini sormak ve kapıdan ayrılmak istememek.
2) Anneler de ayrılmayla ilgili sıkıntı yaşıyorlar, hatta bazen çocuktan daha fazla... Ne dersiniz?
Çocuklar anne-babalarının ne hissettikleri konusunda duyarlıdır ve endişeliyseniz hemen anlarlar. Bu nedenle gülümseyin sakin bir ses tonuyla konuşmaya gayret edin.
Kaygılı ya da mutsuz olduğunuz yüzünüze yansırsa çocuğunuz şöyle bir mesaj alabilir:’’ Okula gitmemle ilgili annemi endişelendiren bir şey var.’’ diye düşünebilir. Bu da çocuğunuzun kaygısının artmasına neden olacak ve okulda yalnız kalmak istemeyecektir.
Çocuğunuzda bazı psikosomatik belirtiler de kaygı düzeyine bağlı olarak görülür. Örneğin; baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, yüksek ateş vb. Yetişkinlerin de bir olaya üzüldüklerinde veya kaygı duyduklarında bu tarz psikosomatik rahatsızlıklar yaşadıkları bilimsel bir gerçektir. Normal bir uyum sürecinde de yukarıdaki belirtiler gözlemlenebilir. Anne ve babanın, böyle bir durumla karşılaştıklarında telaşa kapılmamaları, okulla birlikte hareket ederek, tutarlı bir şekilde sorunu çözümlemeye çalışmaları uygun bir yaklaşım olur.
3) Ailelerin çocuklarını okula bırakırken yaptıkları yanlışlar nelerdir?
Normal bir gün gibi davranın: Çocukları bu ilk güne hazırlarken, anne ve babalar çocuklardan daha telaşlı olabiliyorlar. Anne babanın bu durumu çocuğu da oldukça etkileyebilir. Dolayısıyla normal bir günmüş gibi davranmak çocuk için de oldukça önemlidir. İlk günde her çocukta kaygı görülebilir ancak endişe etmeyin. Her çocuk, hem ebeveynlerinin hem de öğretmenlerinin yardımı ile kısa sürede okula adapte olacaktır.
Yanında olun: Çocuğunuzun ilk gününde onun yanında olmalısınız. Çocuğun ilk gün yaşadığı en önemli kaygısı, sürekli okulda kalacağı ve eve dönmeyeceği ile ilgilidir. Bu tip kaygıların giderilebilmesi için çocuğa net bilgiler verilmeli ve onu rahatlatmalısınız.
Çocuğunuzu övgü ve pekiştirmelerle destekleyin: İlköğretime yeni başlayacak olan çocuklara anne babaların yaklaşımı çok önemli bir yer teşkil eder. Çocuğu korkutacak davranış ve söylemlerden kaçınmalı, övgü ve pekiştirmelerle çocuğunuzu desteklemelisiniz. İlköğretim düzeyinde öğrenim gören çocuklar üzerinde yapılan araştırmalara baktığımızda okul öncesi dönemde çocuğuna koşulsuz sevgi veren ve onu destekleyen ailelerin çocuklarının, yaşamlarının ileriki dönemlerinde daha başarılı oldukları tespit edilmiştir.
4) Bir çocuğun okula uyum sağlama süreci ne kadar sürer?
Bu durum çocukla alakalı olduğu kadar, anne baba tutumuyla da çok bağlantılıdır. Hatalı anne baba tutumları, sürecin uzamasına neden olur
5) Bu süreci çocuğa zarar vermeden atlatabilmek için neler yapmak gerekir?
Okula alışmakta zorluk çeken bir çocuğunuz varsa: Okulun ilk günlerinde ve takip eden günlerde, anne-babaların sınıfta veya salonda bulunması, çocuğun okula alışmasını güçleştiren bir faktördür. Anne-baba, çocuğu öğretmenine teslim ettikten sonra okuldan ayrılabilirler. Çocuğunuz okula uyum sürecinde sorun yaşıyorsa, okulun rehberlik servisi ile görüşüp uygun davranış modelini belirlemelisiniz.
Çocuğunuz sabah okula gelmeniz konusunda ısrar ediyorsa: Ona, herkesin bir görevi olduğunu, onun görevinin ise okula gitmek olduğunu belirtebilirsiniz. Kullanacağınız ifadelerin kısa, net ve kesin olması önem taşır. Ayrıca söz ve davranışlarınızın tutarlı, kararlı olması da o denli önemlidir.
6) Her yıl okullar açılmadan çocuklarda aynı sıkıntılar görülür mü, yoksa sadece okula yeni başlayan çocuklar için mi geçerlidir?
Okula uyum sorunu genellikle ilk yıl görülür. Eğer çocuk yaz tatili boyunca okulunu, arkadaşlarını, öğretmenini yani özetle okul ortamını özlüyorsa, bu süreç problemsiz olarak atlatılır.
7) Bazen çocuğun okul değiştirmesi gerekebiliyor, çocuk öğretmeninden, arkadaşlarından ayrılıyor... Böyle durumlarda ne yapmak gerekir?
İyi yönetilmesi gereken bir süreç. Olabildiğince tercih edilmemeli.
