En sık görülen cinsel yolla bulaşan hastalıklar nelerdir, nasıl teşhis konur?
CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR ARASINDA EN SIK GÖRÜLENLER HANGİLERİDİR, NASIL TEŞHİS KONUR?
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların bulaşmasında, yaşam tarzı oldukça önemlidir. Riski artıran faktörler arasında, korunmasız cinsel ilişki yaşanması, kişinin birden çok partnerinin olması, partnerin çok eşli olması gibi faktörler başı çeker. Eğer bir kişiye cinsel yolla bulaşan hastalık (CYBH) teşhisi konduysa, bunun anlamı o hastalığı taşıyan en az bir kişinin daha var olduğudur. Tanı alan kişi haricinde, hastanın partnerlerinin de tedavi edilmesi gerekmektedir. Bu makalede, HIV ve HPV’ ye ayrı bir başlık altında tartışılacağından dolayı yer verilmeyecektir.
CYBH hastalıkların kliniğe yansımasına bakacak olursak, erkekte genelde üretrit (idrar kanalı infeksiyonu) şeklinde görülür. Üretritin belirtileri şunlardır.
1- Dizüri; idrar yaparken yanma, ağrı, rahatsızlık hissi
2- Üretral akıntı; penis başından akıntı gelmesi
3- Üretral kaşıntı; penis başında kaşınma olmasıdır
Akıntı, bulaşan etkene göre farklı yapıda olabilir. Açık renkli veya irinli koyu kıvamlı şekilde olabilir. Bu akıntının sebebi çoğunlukla infeksiyonlardır. İnfeksiyöz sebepleri iki başlık altında toplayabiliriz.
Gonokok (bel soğukluğu)’ un sebep olduğu infeksiyonlar ve Gonokok dışı infeksiyonlar. Gonokok’ un sebebi Neisseria gonorrhoeae isimli bir bakteridir. Gonokok dışı sebepler arasında en sık görülenler Chlamydia trachomatis, Üreaplasma ürealyticum, Trichomonas vaginalis, Herpes simpleks virüs tip 1 ve 2, Mycoplasma genitalium’ dur.
Bu hastalıkların tanısında çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Gonore’ nin standart tanısı kültürdür fakat kültürde üremesi çok kolay değildir. Chlamydia için kültür rutinde yapılmamaktadır. Bu iki etken için ELISA yöntemi de kullanılmaktadır fakat ELISA’ nın duyarlılığı da düşüktür. Son zamanlarda bu etkenlerin tanısında PCR yöntemi kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle, CYBH’ın çoğunu kapsayan ve bu etkenlerin 10’ una aynı anda bakan ‘cinsel yolla bulaşan hastalıklar mültipleks PCR’ testleri üretilmiştir. Ülkemizde de artık kullanımda olan bu testlerin duyarlılık ve özgüllüğü ileri derecede yüksektir.
Uzm. Dr. Şafak Göktaş
İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji