Duygu Düzenleme Becerileri: Nörobilimden Terapötik Pratiğe
Nörobilimsel açıdan duygu düzenleme, prefrontal korteksin amigdala üzerindeki “top-
down” kontrolüyle gerçekleşir. Bu kontrol mekanizması zayıf olduğunda kişi duygular
tarafından “taşınmış” hisseder. Özellikle çocuklukta duygusal yetersizlik, tutarsız bakım
ve travmatik deneyimler bu devrenin gelişimini etkileyebilir.
Duygu düzenleme stratejileri iki gruba ayrılır:
1. Önleyici stratejiler (durum seçimi, ortam değiştirme, dikkat odaklama)
2. Tepki sonrası stratejiler (bilişsel yeniden çerçeveleme, somatik sakinleştirme,
nefes teknikleri)
Araştırmalar, bilişsel yeniden çerçeveleme ve dikkat kontrolü gibi aktif stratejilerin uzun
vadede daha işlevsel olduğunu; bastırma gibi pasif stratejilerin ise stres hormonlarını
artırdığını göstermektedir. Klinik uygulamada duygu düzenleme becerileri DBT (Diyalektik
Davranış Terapisi), EMDR, ACT ve duygusal odaklı terapiyle etkili biçimde çalışılabilir.
Duygu düzenleme, ruhsal iyilik hâlinin temel becerisidir. Öğrenilebilir, geliştirilebilir ve
kişinin tüm yaşam alanlarında işlevsellik kazandıran bir kapasitedir.
Hazırlayan:
Uzman Psikolog Mustafa Cem Oğuz
