DIŞ GEBELİK (EKTOPİK GEBELİK)- Kadın hayatını tehdit edebilir!!!

Tanım: Gelişmekte olan gebelik materyali(blastokist) uterin kavite(rahmin iç tabakası ) dışında başka bir yere yerleşmesi(implantasyon) dir.

• Yaklaşık olarak tüm gebeliklerin % 0,1-% 0,2 de görülür
•  Gebe kadınlarda gebeliğin erken dönem kaybına ve gebenin birçok komplikasyona maruz kalmasına ve hayatını tehdit eden bir durum olarak karşımıza çıkmaktadır(Özellikle kanamalara bağlı)
•  En sık yerleşim yeri tuba uterinalardır(tüpler) : % 95-98
• Bunun dışında yumurtalık, rahim ağzı, karın boşluğu ve eski sezaryen yerinde gelişebilir
• Son yıllarda görülme sıklığı yaklaşık 4 kat artmıştır( Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, tanı testlerinin saptama gücünün artması ve daha çok vakada kullanılması, Tuba uterinalarda hastalık, Yardımcı üreme tekniklerinin (IVF) kullanımının artması,Rahim içi araç kullanımının ve geb artmasıeliği önleyici yöntemlerin başarısızlığı)
•  Kadında hem rahim içi normal gebelik hem de dış gebelik aynı anda olabilir(HETEROTOPİK GEBELİK)

Dış gebelik MORBİDİTE( Gelişebilecek olumsuzluklar)

• Karın içi kanama- Anemi- Kan kaybına bağlı şok(Hipovolemik şok)
•  Kullanılan tedavi seçeneklerine bağlı trombo -embolizm, enfeksiyon
•  İnfertilite, tekrar artan dış gebelik ihtimali, duygu durum bozukluğu( Post travmatik stres bozukluğu)

Dış gebelik MORTALİTE( Hastanın hayatının tehditi ve hastanın kaybı)

•  Hastanın kaybı: 100 000 canlı doğum başına 0,4 ile 1,2 arasında değişmektedir
• Bu oran , üreme sağlığı hizmetlerinin, erken teşhisin ve hastalığın yönetim için uygun kaynakların yanı sıra bakımın standartlaştırılması, tanı yöntemlerinin daha sık kullanılması ile azalmaktadır

DIŞ GEBELİK RİSK FAKTÖRLERİ

•  Tuba uterinaların hasarlanması( Önceden dış gebelik  geçirmiş olmak,önceden tüplere yönelik cerrahi geçirmek)
• Rahim içi araç kullanmak( Levonorgestrelli (ilaçlı)veya bakır spiral kullanmak
•  Mevcut gebeliğin yardımcı üreme teknikleri (IVF)ile olması
• Cinsel yolla bulaşan hastalık varlığı (Klamidya)
•  Anne yaşı ( 18 yaştan önce veya 40 yaştan sonra gebelik)
•  Sigara içimi (Kotinin -nikotin ürünü, benzopiren))
•  Hava kirliliği ,
•  PID(Pelvik inflamatuar hastalık)
•  İnflamatuar barsak hastalığı varlığı (Crohn hastalığı)

DIŞ GEBELİK -HASTA ŞİKAYETLERİ-BULGULAR

•  Adet gecikmesi
•  Vaginal kanama
•  Alt karında ağrı( genellikle tek taraflı), omuz ağrısı
•  Kanamaya bağlı şok gelişiyor ise taşıkardi, hipotansiyon, baygınlık hissi, bayılma
•  Gebelik testinin pozitif olması veya beta HCG (kanda gebelik hormonu)hormonunun yüksek olması, progesteron hormonunun düşük olması
•  Rahim içindeki normal gebeliklerde beta hcg genellikle yaklaşık 2 günde bir kez bakıldığında iki katına çıkarak yükselmeye devam eder
• Transvaginal veya transabdominal ultrasonografide gebelik kesesinin rahim içinde görülmemesi, rahim dışı bölgede genellikle tüplerde kitle tespit edilmesi

TEDAVİ-YÖNETİM

•  Ekspektan yönetim -tedavi: vital bulguları ve kan değerleri stabil olan, ağrısı veya şikayeti olmayan,beta hcg hormon seviyesi düşük olan veya seri ölçümlerde düşme eğilimi olan , tüplerde hasarlanma(yırtılna) endişesi olmayan hastalarda önerilebilir
•  Tıbbi tedavi : Metotrexate kullanılmaktadır
• Cerrahi tedavi: Laparoskopi veya laparotomi(karının açılarak) ile yapılabilir

SONUÇ OLARAK;

• Halen gebeliğin ilk 3 ayı içerisinde anne adayının hayatını ve doğurganlığını tehdit eden majör bir hastalıktır.
•  Erken tanı ve tedavi, kadın hayatının ve doğurganlığının korunmasında anahtar rol oynar.
•  Hastanın şikayetlerinin , geçmiş tıbbi hikayesinin etraflıca öğrenilmesi, dikkatli ve etraflı muayenesini takiben laboratuar testlerinin ortaya konulması ve yorumlanarak hastanın yönetimi çok önemlidir
•  Adet gecikmesi, beta hcg hormon seviyesinde yükseklik, alt karında ağrı, vaginal kanama varsa hekime başvurunuz