D VİTAMİNİ NEDEN ÖNEMLİ?
Sonbahar yavaş yavaş kapımızı yağmurlarla çalmaya başladı. Güneşin yeryüzüne ulaştırdığı ultraviyole ışınların açısı ve gün içinde güneşlenme süresi azalmaya başladı. Bu da son zamanlarda en çok konuşulan vitaminlerden biri olan D vitaminini akıllara getiriyor. Peki neden önemli bu kadar bu D vitamini ve ne işe yarıyor?
D vitamini, güneş ışınları sayesinde %95 ‘i deride sentezlenen, kalsiyum ve fosforun bağırsaklardan emilmesini sağlayan bir vitamindir.
D vitamini ,kalsiyum ve fosforun emilmesini sağlayarak özellikle çocuklarda büyüme ve gelişmede oldukça önemli bir vitamindir.
D vitamini kemiklerin korunması ve yapımı için kalsiyumdan bile daha etkilidir. Çünkü D vitamininiz eksik olduğunda , ne kadar kalsiyum alınırsa alınsın yine de kalsiyum bağırsaklardan emilemez .Bu yüzden yeterli D vitamini alımı kemik erimesini önler.
D vitamini pankreasta insülin üreten hücrelerden insülin sentezini uyarır. Bu şekilde insülin rezistansını azaltır. Bu nedenle tip 2 diyabetin(şeker hastalığının) önlenmesinde ve tedavisinde yardımcı olmaktadır.
Güneşlenme derecesi ile serotonin düzeyleri arasında da pozitif bir ilişki olduğu bilinmektedir. Düşük D vitamini düzeyi kronik yorgunluğa ve depresyona yol açabilir. D vitamini eksikliği durumunda yeterli miktarda takviye edilerek özellikle kış aylarında görülen depresyonu ortadan kaldırır.
Kanser hücrelerinin büyümesini ve çoğalmasını engeller. Yapılan çalışmalarda özellikle prostat, meme ve kolon kanserinde koruyucu etkileri kanıtlanmıştır.
Bireylerde D vitamini düzeyinin düşük obeziteye sebep olmaktadır. Vitamin D eksikliği ile birlikte adipoz doku (yağ dokusu) artışı ve dislipideminin (kandaki anormal yağ miktarının artışı ) görülmesi bunu kanıtlamaktadır.
D vitamini Renin –Anjiotensin-Aldosteron sistemini inhibe ederek yüksek kan basıncını(hipertansiyonu ) engeller, böbrek hastalıklarından korur, kalp damar hastalıklarını (koroner arter hastalıklarını )önler.
D vitamini bağışıklık sistemi üzerinde oldukça önemli role sahiptir. Bu nedenle D vitamini astım, romatoid artrit (iltihaplı eklem hastalığı ), Tip 1 diyabet, Chrohn hastalığı(iltihaplı sindirim sistemi hastalığı ) ve Multiple Skleroz (MS) gibi immune bozuklukların önlenmesinde ve tedavisinde etkin kullanılmaktadır.
Vitamin D Kaynakları: Karaciğer, balık( sardalya ve somon), kırmızı et, yumurta sarısı, balık yağı, tereyağı, süt, yogurt, peynir, tam tahıllı ekmek, mantar en çok d vitamini içeren besinlerdir.
Günlük ihtiyaç:
0-30 yaş arası için 200 IU,
31-50 yaş arası için 300 IU,
51-70 yaş arası için 400 IU ve 71 yaş ve üzeri için 600 IU’dir.
Esas kaynak ;kollar, bacaklar ve yüzün koruyucu olmadan 20 dakika gün ışığına maruz kalmasıyla karşılanabilir.
Genelde yeteri kadar güneşlenmek D vitamini eksikliğini önlemektedir. Yalnız güneşin deriye ulaşmasındaki sorunlar (yüksek rakımda veya enlem boylarında bulunmak), hava kirliliği yaratan durumlar ve yaşlılıkta yoksunluk tabloları veya bazı hastalıklara yatkınlık D vitamini eksikliğine sebep olur. Bu yüzden sağlık üzerine bütün bu önemli etkileri düşünülürse her bireyin önerilen dozlarda uzman kontrolünde Vitamin D alması gerekmektedir.