~~ALT ISLATMAK
BEN YAPMADIM MİCKEY YAPTI!
Çocuğunuzun yaşı büyüse de o altını ıslatmaya devam edebilir. Bu sorunla karşılaşıldığında uygulanabilecek yöntemler ve ona nasıl yaklaşılacağı üzerine daha fazla bilgi edinmek isterseniz bu yazımız ilginizi çekebilir.
Gece uykuda alt ıslatmak çocuklar ve ebeveynleri için gerçek bir sorun. Bebeklikten yeni çıkmış bir çocuk “Ben yapmadım, Mickey yaptı” diye işin içinden sıyrılabilirken, daha ileri yaşlardaki çocuk için bu durum bir kabusa dönüşebiliyor. Sonuçta altını ıslatmak, ergen yaştaki çocuğun elinde olan bir şey değildir. Üstelik bu nedenle içine daha kapanıktır, özgüven duygusu zedelenmiştir, okul başarısı da olumsuz yönde etkilenebilmektedir. Alt ıslatma bu anlamda çocuğun sosyal uyumunu, aile ilişkilerini ve bütünüyle ruh sağlığını olumsuz yönde etkileyen bir sağlık sorunudur.
Normalde tuvalet eğitiminin etkisi, mesane kapasitesinin gelişmesi ve çişi tutan kasların zamanla güçlenmesine bağlı olarak çocukların 2-4 yaş arasında çişlerini hem gece hem de gündüz tutmayı becerebilirler. Gece altını ıslatma çoğu zaman mesane gelişimindeki gecikmenin bir sonucudur. Bu nedenle yaş ilerledikçe çişini tutma sıklığı artacaktır. Aslında her çocuk 2 yaşından sonra fizyolojik gelişimi el verdiği için tuvalet alışkanlığını kazanmaya başlar. 3-4 yaş civarında ise gece kuru kalmayı başarır.
Uykuları çok ağırdır
Alt ıslatma organik kökenli ya da gelişme geriliğine bağlı olabilir. Ailenin verdiği eğitimin yetersiz olması da önemli bir neden. Özellikle anne henüz çocuğu 24 aylık olmadan, kasları gelişmeden tuvalet eğitimini vermek ister ve zorlar. Ebeveynlerin alt ıslatmayı bir sorun olarak görmemesini, ileri yaşlardaki çocuğun altının bağlanmasını ya da çok katı bir tuvalet eğitiminin verilmesini ise olumsuz yaklaşımlar arasında sayabiliriz. Tuvalet eğitimine çok erken başlanması, alt ıslatmanın birdenbire kesilmesinin beklenmesi ve altını ıslatan çocuğa ceza verilmesi katı yaklaşım örnekleridir. Yeterli duygusal etkileşimin olmadığı ailelerde katı bir tuvalet eğitimine rastlanır. Yapılan incelemelerde genetik yapının da alt ıslatmaya sebep olduğu görülmüştür. Ancak genetik sebeplerden kaynaklanan alt ıslatma, genellikle ergenlik döneminde ortadan kalkar. Ayrıca 4 yaşından sonra devam eden gece ıslatmaları böbrek veya idrar yolu problemlerinin habercisi olabilir.
Esas önemli sebeplerden bir tanesi, altını ıslatan çocukların uykularının çok ağır olmasıdır. Çocuk veya ergenlerin ancak altlarını ısladıktan sonra uykudan uyanabildikleri ve hatta ıslak şekilde uykularına devam ettikleri tespit edilmiştir.
Psikolojik nedenli olabilir
Çocuklar 2-3 yaşlarında kendini kontrol etmeyi öğrendikten sonra yeniden altlarını ıslatmaya başlayabilir. Burada yine organik nedenler, geçirilen kaza ya da ateşli hastalıklar rol oynayabilir ama psikolojik nedenler daha ağırlıktadır. Alt ıslatmanın ardındaki psikolojik nedenler, çocuğun düşüncesinde açık biçimde yer almaz. Çocuğun kendine bile itiraf edemediği bu sorunlar, tedavi sırasında ortaya çıkarılarak çözümlemeye çalışılır. Alt ıslatma, çocuğun bir güven sorununun yansıması da olabilir. Yeni bir yere taşınmak, aile üyelerinden birinin kaybı, yeni bir kardeşin doğumu, stresli geçen bir tuvalet eğitimi alt ıslatma sorununu gündeme getirebilir. Yapılan araştırmalara göre erkek çocuklarında görülen alt ıslatma oranı kızlardan daha fazladır. Bazen kardeşlerin aynı odada hatta aynı yatakta yatırılması altını ıslatmayan çocuğa olumsuz model olmaktadır. Benzer durum diğer çocukta da yaşanabilmektedir.
Altını ıslatan ergenler
Ergen altını ıslattığı için evi dışında, başka yerde uyumak istemez. Arkadaşlarına, akrabalara, otellere veya okul kamplarına gitmekten çekinir. Gittiği yerlerde altını ıslatma korkusunu yaşar ve genellikle sabaha kadar uyanık kalır. Aslında ergen de bu durumdan dolayı utanmakta ve gece kuru kalkmayı istemektedir.
Ergenlerde alt ıslatma devam ediyorsa...
Böyle bir durumda ailenin sabırlı bir tutum içerisinde olması gerekir. Ergene zaman tanınmalı, cezalandırma yoluna gidilmemeli, eleştirilip kınanmamalıdır. Çünkü ters tepki gencin içine kapanmasına, saldırgan tutumlar sergilemesine neden olabilir. Alt ıslatmanın sebepleri araştırılmalı, ergen bu sorunun üstesinden gelebileceğine inandırılmalı, uzmanlardan destek alınmalıdır. Aksi takdirde alt ıslatma ileriki yaşantısını da olumsuz yönde etkileyebilir.
Ergen annelerine öneriler
*Çocuk öncellikle uzman bir doktora görünmeli. Sorunun organik mi yoksa psikolojik mi olduğunu tespit edilmeli.
* Çocuk yatmadan 1-2 saat önce sulu gıda almamalı.
* Yatmadan önce tuvalete mutlaka gitmeli.
*.Özgüven duygusunu geliştirilmeli.
* Sabahları kuru kalktığında ödüllendirilmeli ve kendini ödüllendirmesi sağlanmalı.
* Altını ısladığında “Gelecek sefere başaracağına inanıyorum, bu nedenle üzülme, ben her zaman yanındayım” mesajı verilmeli.
* Altını ıslattığı saatler takip edilmeli, saat kurulup gece tuvalete kalkışı sağlanmalı.
* Sabahları çarşaf ve üst değişim sorumluluğunun paylaşılmasına izin verilmeli.
* İki kardeş altlarını ıslatıyor olsalar bile aynı yatakta yatırılmamalı.
* Psikoterapi ve ilaç tedavisi gerekiyorsa gecikmeden tedaviye başlanmalı..
Hülya TOPAL
Klinik Psikolog
