Uyku tüm bebek ve çocuklar için yemek kadar önemlidir. Uyku saatlerinin, kalitesinin ve süresinin çocuğa ve gelişimine uygun olması bir çok açıdan ona fayda sağlayacaktır. Özellikle 0-3 yaş arası dönemde beyin gelişimlerinin büyük bir kısmı uyku sürecinde olmakta ve aynı zamanda uyku sürecinde salgılanan melatonin hormonu bağışıklık sisteminin güçlenmesine fayda sağlamaktadır. Uyku bu derece bir öneme sahipken, ebeveynlerin çok sorun yaşadığı bir durumdur aynı zamanda. Bir çok ebeveyn yatağını ne zaman ayıracağım, nasıl uykuya hazırlayacağım, uykuya geçişini nasıl sağlayacağım gibi çeşitli sorular ile uzmanların kapısını çalarlar. Burada önemli olan nokta ise tüm diğer gelişim aşamaları gibi uyku eğitiminin de çocuğa ve onun gelişimine özel olması gerektiğidir.

Uyku eğitimi için de tek bir doğru yol yoktur dolayısıyla bu yolu çocuğunuzun kişiliğine, alışkanlıklarına ve gelişim aşamalarına uygun olarak hazırlamalısınız. Eğer bu yolu çizmekte zorlanıyorsanız mutlaka bir uzmandan destek almalısınız çünkü bazı alışkanlıklar kemikleşmeden çocuğumuzu düzene sokmamız hem geç dönemde daha büyük sıkıntılar yaşamasını engeller hem de onun gelişimine fayda sağlar.

Nelere dikkat edilmeli?

Öncelikle çocuklarımızın gelişimlerine uygun uyku/uyanıklık sürelerini bilmeli ve takip etmeliyiz. Henüz uykusu gelmemiş bir çocuktan uyumasını beklememiz doğru değildir.
Uykuya geçmeden önce çocuğumuzun verdiği uyku sinyallerini dikkate almalıyız. Gerçekten uykusu geldiği sinyallerini aldığımızda çocuğumuz uykuya çok daha rahat geçecektir.
Uyuma ve uyanma saatleri mutlaka düzenli olmalıdır. Ayrıca akşam en geç 21.00 de uykuya geçmesi büyüme hormonu salgılaması için ideal zamanlardır. Uyku için belirli saatleri ayarladıktan sonra çok ekstra bir durum olmadıkça her gün bu saatlere uymak önemlidir. Çünkü düzenli olarak akşam 9 da yatıp sabah 8 de uyanan bir çocuğun vücudu da bu sisteme ayak uydurarak uyumasını ve uyanmasını kolaylaştıracaktır.
Gündüz uykuları da oldukça önemlidir ancak bu çocuğun yaşına ve ihtiyacına uygun ayarlanmalıdır. Bebeklikte çok daha önemli olan öğle uykusunun 3 yaş civarında önemi azalmaktadır dolayısıyla çocuğunuza yeterli olacak öğle uykusu süresini ayarlamanız gece uykularını da düzene sokacak ve çocuğunuzun zorluk çekmesini engelleyecektir.
Uyku öncesi rutinleri çocuğunuza uyku saatinin geldiğini anlatır. Haydi şimdi uykuya gibi beklenmedik bir anda çocuğunuzun uykuya geçmesini sağlamak mümkün değildir. Böyle ani bir geçişte her çocuk tepki gösterecek ve uyumayı reddedecektir. Bu sebeple uyku öncesi rutinleri sağlamalıyız ve uyku mesajını sözsüz olarak vererek çocuğumuzun uykuya hazır olmasını sağlamalıyız. Bu rutinler de yine ekstra bir durum olmadıkça düzenli uygulanmalıdır.
Uyku sürecinde önemli olan adımlar sadece çocukla ilgili değildir. Aynı zamanda çocuğumuzun uyuyacağı ortam da ışık, ses ve ısı bakımından uygun olmalıdır. Ortam ne çok sıcak ne çok soğuk olmalıdır, çok gürültü almamalıdır, ışık olmamalıdır ancak burada çocuğa göre loş bir ışık sağlanabilir ve son olarak yatağında sadece varsa bir uyku arkadaşı olmalıdır onun dışında yatağında fazladan eşya ve oyuncak olmamalıdır.
Uyku arkadaşı çocuğunuzun daha güvende hissederek uykuya geçişini kolaylaştıracaktır ancak burada dikkat edilmesi gereken nokta uyku arkadaşını sadece yatakta durması gerektiğidir. Uyku arkadaşı ile bütün gün dolaşır ve oynarsa o oyuncağın da diğerlerinden farkı kalmayacaktır. Bu sebeple uyku arkadaşını sadece uyku zamanında kullanılmalıdır. Uyku arkadaşının ise kesinlikle sert bir oyuncak olmaması, üzerindeki düğme gibi yutulabilir nesnelerin çıkmayacak şekilde olması önemlidir.
Gün içerisinde beslenme ve aktivite düzenleri de çok önemlidir. Uykudan önce çok yemek yemiş bir çocuk da aynı yetişkin gibi kendini rahatsız hissedebilir ve bu uyumasına engel olabilir bu sebeple beslenme ne az ne çok olmalı tamamen çocuğa uygun olmalıdır. Günlük aktiviteler de yine aynı şekilde çocuğun ihtiyacı kadar sunulmalıdır. Çocuk gün içinde mutlaka ihtiyacı olan enerjiyi atmalıdır ve tam uyku öncesinde ise daha sakin aktiviteler seçilmelidir.
Unutulmamalıdır ki tüm bu bahsedilen maddeler sadece genel bir çerçevedir ve her çocuk için ayrı şekillerde detaylandırılmalıdır. Her gelişim aşaması gibi bu da çocuğa özel olmalıdır. Bu noktada zorlandığınız zaman mutlaka bir uzmandan destek almalı ve çok geçmeden çocuğunuzun düzene oturmasını sağlayarak ona destek olmalısınız. 1.5 yaşında bir çocuğun yatağını ayırmak, 5 yaşındaki bir çocuğun yatağını ayırmaktan çok daha kolay olacak ve kısa sürecektir. Erken dönemde düzenleme sağlamanız aynı zamanda ileride iletişim probleleri yaşamanıza da engel olmuş olacaktır.