ÇOCUĞUNUZUN DÜNYASINA KAPI AÇIN: DIR FLOORTIME YAKLAŞIMI
FLOORTIME, çocuk psikiyatristi Dr. Stanley Greenspan tarafından geliştirilen DIR® Modeli’nin bir parçasıdır.
D: Developmental (Gelişimsel)
I: Individual differences (Bireysel farklar)
R: Relationship-based (İlişki temelli)
Bu model, özellikle otizm spektrum bozukluğu (OSB) ve gelişimsel gecikmeleri olan çocuklar için kullanılan oyun temelli bir erken müdahale yaklaşımıdır. Floortime tarapisi çocuğun gelişimini, onun bireysel farklılıklarını ve ilişki ihtiyaçlarını merkeze alarak desteklemeyi amaçlar.
Floortime Terapisinin Temel Özellikleri:
Oyun Temelli: Terapist veya ebeveyn, çocuğun ilgilendiği bir oyun ya da aktiviteye katılır. Çocuğun oyununa “katılarak” onun dünyasına girer.
İlişki Kurma Odaklı: Çocuğun sosyal etkileşim başlatması, sürdürmesi ve iletişim kurması teşvik edilir.
Çocuğu Takip Etme: Yetişkin, çocuğun seçtiği aktiviteyi takip eder; zorlayıcı bir yönlendirme yerine çocuğun motivasyonunu kullanır.
Duygusal Gelişim: Çocuğun duygularını ifade etmesi, düzenlemesi ve başkalarının duygularını anlaması desteklenir.
Gelişimsel Basamaklar: Terapide çocuğun gelişim seviyesine uygun hedefler belirlenir (ör. ortak dikkat, taklit, sıra alma, sembolik oyun vb.).
Kimler İçin Uygun?
Floortime, yalnızca otizmli çocuklar için değil, sosyal-duygusal gelişimde desteğe ihtiyaç duyan birçok çocuk için uygundur.
Uygun olduğu durumlar:
- Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB)
- Gelişimsel gecikmeler (konuşma, sosyal iletişim, oyun becerileri)
- Duygusal düzenleme zorlukları (öfkelenme, aşırı çekingenlik, kaygı)
- Dikkat eksikliği/hiperaktivite (DEHB) olan çocuklarda sosyal beceri desteği
- Bağlanma ve ilişki sorunları (ilişki kurmakta zorlanan, göz teması az olan çocuklar)
- Duyu işlemleme farklılıkları (fazla ya da az duyusal hassasiyet gösteren çocuklar)
Floortime esnek bir yaklaşım olduğu için çocuğun bireysel farklılıklarına göre uyarlanabilir; bu yüzden pek çok gelişimsel ve duygusal zorlukta destekleyici bir araçtır.
Ne Zaman Başvurulmalı?
Erken başlamak terapinin etkisini artırır. Aşağıdaki belirtiler varsa Floortime veya benzeri bir ilişki temelli terapi düşünülmelidir:
- Göz teması kurmuyor veya çok az kuruyorsa
- İsmine tepki vermiyorsa
- Sosyal oyunlara ilgi göstermiyorsa (ör. ce-ee, taklit oyunları)
- İletişim kurmada gecikme vasar (konuşma başlamamış veya çok sınırlı)
- Tekrarlayıcı davranışları mevcutsa (döndürme, sallanma, el çırpma vb.)
- Başkalarıyla etkileşim kurmak yerine yalnız kalmayı tercih ediyorsa
- Duygu düzenlemede zorlanıyorsa (çok kolay ağlıyor, sinirleniyor veya içine kapanıyor)
- Taklit becerisi zayıfsa (yetişkinin yaptığı hareketleri, sesleri tekrarlamıyor)
Çocuğun gelişiminde bu tür belirtiler ne kadar erken fark edilip destek sağlanırsa, sosyal iletişim ve öğrenme potansiyeli o kadar artar.
Floortime Terapisinin Faydaları
- Sosyal İletişim Becerilerini Geliştirir
Göz teması, sıra alma, ortak dikkat gibi temel sosyal becerileri artırır.
Çocuğun başkalarıyla etkileşime girme isteğini güçlendirir.
Sohbet başlatma, sürdürme ve karşılıklı iletişim kurma becerilerini destekler.
- Duygusal Düzenleme ve Farkındalığı Artırır
Çocuk kendi duygularını ifade etmeyi ve yönetmeyi öğrenir.
Kaygı, öfke veya aşırı çekingenlik gibi zorlayıcı duygularla baş etmede destek olur.
Başkalarının duygularını anlama (empati) gelişir.
- Bağ ve Güven Duygusunu Güçlendirir
Ebeveyn-çocuk ilişkisini derinleştirir.
Çocuk, çevresindeki yetişkinlerin güvenilir ve destekleyici olduğunu hisseder.
Bu güven duygusu, yeni şeyler öğrenmeye ve keşfetmeye motive Eder.
- Oyun ve Yaratıcılığı Teşvik Eder
Sembolik (hayali) oyun gelişir.
Çocuğun problem çözme ve hayal gücü becerilerini destekler.
Yaratıcı düşünme becerisi artar.
- Dil ve İletişim Gelişimini Destekler
Yeni kelimeler öğrenmesini kolaylaştırır.
Konuşmayı başlatma ve diyalog sürdürme becerisini artırır.
Jest ve mimik kullanımı gelişir.
- Bilişsel ve Motor Becerilere Katkı Sağlar
Nesneleri sıralama, eşleştirme, problem çözme gibi bilişsel beceriler gelişir.
Hareketli oyunlar sayesinde kaba motor (zıplama, koşma) ve ince motor (el-göz koordinasyonu) beceriler desteklenir.
- Bireysel Farklılıklara Saygı Gösterir
Çocuğun kendi hızında öğrenmesini sağlar.
Zorlamadan, baskısız bir öğrenme ortamı sunar.
Çocuğun güçlü yönlerini öne çıkararak motivasyonu artırır.
Floortime, çocuğunuzla kurduğunuz ilişkiye odaklanarak onun gelişimini destekleyen güçlü bir araçtır. Sadece “oyun oynamak” gibi görünse de, aslında çocuğunuzun dünyasına girdiğiniz, onu anladığınız ve gelişimine katkı sunduğunuz çok değerli bir süreçtir. Bu yaklaşım, yalnızca özel gereksinimli çocuklar için değil; her çocuğun duygusal zekâsını, iletişim becerilerini ve sosyal gelişimini desteklemek için etkili bir yöntemdir.
Floortime’a başlamak için mutlaka deneyimli bir uzman tarafından değerlendirme yapılmalıdır.
