Yaz aylarının sonuna geldik. Çoğumuz işimize dönecek ve belki de uzun uçak seyahatlarına başlayacak. Peki, “business class” uçmak, konforu ve sağladığı imkanlar dışında derin ven trombozu (bacak toplardamarında pıhtılaşma) riskini azaltmak açısından faydalı mı?
Blog’da, derin ven trombozu (DVT) ile ilgili farklı yazılarım mevcut. Bu nedenle, tehlikeli ve öldürücü olabilen bu hastalık hakkında bu yazımda fazla detaylı bilgi vermeyeceğim. Konu hakkında ki diğer yazılarımı da okumak isterseniz, blog arama fonksiyonunu kullanarak “derin ven trombozu” yazıp, aratmanız yeterli.
Uçak, araba, otobüs veya tren ile yapılan uzun yolculukların hepsinde düşükte olsa bacak damarlarınızda, derin ven trombozu gelişme riski bulunmaktadır. Toplardamar içerisinde oluşan bu pıhtı, kalp ve akciğerlere doğru kan akımı yönünde hareket etme eğilimindedir.
Hareketsiz şekilde, bacaklar aşağı doğru sarkık bir şekilde oturmak en önemli nedendir. Yerçekimi nedeniyle, bacaklarda toplanan ve hareket etmeyen kan, pıhtılaşmaya neden olacaktır. Hava basıncındaki değişikliklerin, derin ven trombozu gelişimi üzerine etkisinin olduğuna dair yeterli bir bilgi yoktur. Hareketsizlik veya az hareket etme en önemli risk faktörü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Diğer önemli risk faktörleri arasında ise, çok yakın zamanda büyük bir operasyon geçirmek (örneğin kalça veya diz protez operasyonu) veya önceden derin ven trombozu atağı hikayesinin bulunması, kanser, şişmanlık, gebelik, doğum kontrol haplarının (özellikle östrojen içeren) ve hormon tedavisinin kullanılması bulunmaktadır.
Yukarıda saydığım risk faktörlerinin bulunduğu hastaların, ortalama her saat uçak yolculuğunda ise, uçak içerisinde koridor boyunca hareket etmeleri oldukça önemlidir. Bu yürüyüş sırasında, bacak baldır kaslarının kasılmasını sağlayıcı egzersizler (blog içerisinde bununla ilgili bir yazım mevcut) yapılması faydalı olacaktır. Ayrıca, risk faktörlerinin bulunduğu hastaların, hafif basınçlı varis çorabı (kompresyon çorabı) giymeleri uzun yolculuklarda faydalı olmaktadır.
Derin ven trombozu konusunda bilinçlenmiş olan hastalarımın birçoğu, bana Aspirin kullanımı ile ilgili sorular sormaktadır. Uçuş öncesi alınan Aspirin’in, derin ven trombozu riskini azalttığına dair tam bir bilimsel kanıt mevcut değildir. Ama buna rağmen, hastalarım arasında Aspirin kullanımı bu amaçla oldukça yüksek oranda olduğunu da görüyorum.
Derin ven trombozu gelişimi açısından yüksek risk altında olduğunu düşünen hastaların, yolculuk öncesi bu konuda uzman bir meslektaşım tarafından değerlendirilmesinin ve tıbbi olarak gerekli önlemlerin alınmasının daha önemli olduğunu düşünüyorum.
Gelelim, başta sorduğum sorunun yanıtına…. “Business Class”uçmak faydalı mı? Evet, sanırım son zamanlarda bu sınıfta yapılan değişiklikler ile (yatar pozisyona gelen koltuklar, geniş aralıklar, bol hareket etme imkanı) derin ven trombozu gelişim riski azalacaktır. Sanırım düyorum çünkü, halen bunu destekleyen bilimsel veri mevcut değil… Eee, tıp pozitif bir bilim; varsa var, yoksa yok….
Eğer, sizin de kalp ve damar sağlığınız ile ilgili sormak istedikleriniz varsa, bana info@mehmetergenoglu.com adresinden ulaşabilirsiniz.
Sağlıkla kalın...
Doç. Dr. Mehmet Ümit Ergenoğlu
