Psikoterapi Nedir?
Psikoterapi bireyin duygu, düşünce, davranış ve kişilik özellikleri doğrultusunda değiştirmeyi amaçladığı ve bu doğrultuda alanında uzman kişilerce klinik ortamda yapılan belli ilke ve yöntemleri ele alan bir tür konuşma tedavisidir. Günümüzde birçok tedavi yaklaşımı vardır. Kayda geçmiş 500’ü aşkın psikoterapi yaklaşımları mevcuttur.
Bilişsel ve Davranışçı Terapi Nedir ve Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
Bilişsel ve Davranışçı Terapi Aaron Beck tarafından oluşturulmuş bir psikoterapi yöntemidir. Beck bu terapi yöntemini birkaç farklı kuramcılardan ele alarak oluşturmuştur. Yapılandırılmış bir yaklaşım olup şimdiki zaman odaklıdır. Bilişsel ve Davranışçı terapisti duygusal ve davranışsal değişiklikler oluşturmak için hastanın düşünme ve inanç sisteminde bazı bilişsel değişiklikler yapılmasını hedeflemektedir. Günümüzde bilişsel ve davranışçı terapi birçok ruhsal sorunlar için klinik uygulama yönergelerinde en fazla kullanılması önerilen bir tedavi yaklaşımıdır.
Bilişsel ve Davranışçı Terapiler klinik uygulamalarında psikolojik sorunlara yönelik bilişsel, davranışsal, duygusal, fizyolojik ve çevresel faktörleri barındıran geniş ve kapsamlı bir psikoterapi yaklaşımıdır. BDT yaklaşımının alt alanı olarak 10’dan fazla ekolü bulunmaktadır.
Bilişsel ve Davranışçı terapi bilimsel yaklaşıma sıkı sıkıya bağlı araştırmalarla desteklenen bir yaklaşımdır. Literatür çalışmalarına bakıldığında yaklaşımın insan sorunlarını açıklamasına yönelik, insan davranışlarının nasıl geliştiği, dil ve konuşmanın nasıl geliştiği, davranışı nasıl etkilediği, tedaviyi nasıl etkilediği ile ilgili birçok çalışmaları vardır. Seans içerisinde de bu yaklaşımı ele alır. Danışanın sorunlarının değerlendirirken ve kavramsallaştırırken uygulanan yöntemin ne kadar işe yaradığını periyodik olarak değerlendirerek bilimsel yaklaşımı benimser.
Aktif bir terapi yöntemidir. Danışanın ve terapistin sürece aktif olarak katıldığı, birlikte birtakım sorunların sağaltımı için iş birliği içinde olduğu bir terapi yöntemidir. Başka bir anlamda aktif olmak danışanın iyileşmesi için belirlenen yöntemleri günlük hayatında aktif olarak uygulamasıdır.
Şimdi ve burada odaklı bir yaklaşımdır. Kişinin sorunlarını sürdüren sistem bugüne aittir. Bu geçmişin önemsiz olduğu anlamını çıkartmaz. Bugüne ait bilgileri öğrenmek ve bugünkü sorunu anlamak için geçmiş bilgiler önemlidir. Sadece danışanın sorunlarını sürdüren, bugünkü psikolojik zorlanmasına yol açan şeyler bugünkü davranışları ve yönetmesidir. Bu yüzden soruna bugün odaklıdır.
Esnek bir terapidir. Danışanın sorunlarına yönelik yöntemleri denerken işe yaramayan yöntemi işe yarayan yöntem ile değiştirebilir. Terapist bu yaklaşımda danışanın zorlandığı bir egzersizi ona yapması için dikte etmez.
Aşamalı ilerler. Kolaydan başlayarak zora doğru ilerler. Terapide başarı sağlamak istiyorsak ilk attığımız adımlar kolay olmalıdır. Danışanın kaldırabileceği egzersizler verilir. Aşamalı ilerleme tedavinin başarısı için elzemdir.
Terapi sürecinde zaman sınırı ilkesi vardır. Danışana terapi sürecinin başında ne kadar çalışılacağı bilgisi verilir. Buradaki amaç danışanın tedaviye uyum sağlayıp mobilize olmasıdır. Bu açıdan bakıldığında tedavi kısa sürelidir.
Bilişsel ve Davranışçı Terapide kullanılan bazı yöntemler nelerdir?
1- Exposure (maruz bırakma)
2- Bilişsel yeniden yapılandırma (sokratik sorgulama)
3- Davranış ekinleştirme
4- Beceri eğitimi(baş etme, sorun çözme, karar verme)
5- Duygu regülasyonu
6- İstenilen davranışları arttırma
7- İstenmeyen davranışları azaltma
8-Uyumsallık yönetimi
Bilişsel ve Davranışçı Terapi yöntemi kimlere ve hangi alanlar üzerinde uygulanabilir?
Bilişsel ve Davranışçı terapi çocuk, ergen ve yetişkinler üzerinde uygulanabilir. Anksiyete Bozuklukları, Duygu Durum Bozuklukları, Obsesif Kompulsif Bozukluk, Travma Sonrası Stres Bozukluğu, Kişilik Bozuklukları, Yeme bozuklukları, Yıkıcı Davranış Bozuklukları, Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu, Dışa Atım Bozuklukları, Sosyal Kaygı, Fobiler, Tik Bozuklukları ve Panik Bozukluk gibi birçok alan üzerinde uygulanabilir.
