Gebeliğin ilk adımı ve en doğru yolu, onu önceden tasarlamaktır. İdeal olarak gebe kalmak istediğiniz zamandan 3 ay öncesinde, doktorunuzla bir ön görüşme yapmanızda önemli yararlar vardır. Bu görüşmede, bebeğinize önemli zararlar verebilecek, bulaşıcı hastalıklara karşı bağışıklık durumunuz gözden geçirilecek, gerekirse aşı önerilecektir. Eşiniz veya ailenizde kalıtsal bir hastalığın varlığı sorgulanacak ve gebelik sırasında sorun yaratabilecek sistemik hastalıklar açısından çeşitli tetkikler yapılacaktır. Gebelik öncesinde doktora gidememiş olsanız bile en azından gebelik şüphesinde veya gebe olduğunuzu öğrenir öğrenmez doktorunuza başvurmanız gereklidir. Gebelik takibinde son adet tarihinizin bilinmesi çok önemlidir. Bu nedenle son adetinizin ilk gününü mutlaka kaydediniz.Normal gebelik süresi son adet süresinin ilk gününden itibaren 280 gündür (40 hafta)
Doktora ne sıklıkla gitmem gerekir?
Yaklaşık 40 hafta sürecek gebelik maratonunun ilk 28 haftasında ayda bir, 36. haftaya kadar 2 haftada bir ve 36-40. haftalarda haftada bir kontrol gereklidir. Gebe olduğunuz öğrenir öğrenmez doktorunuza başvurun. Erken dönemde yapılan tetkik, muayene ve ultrason incelemesi gebeliğin sağlıklı şekilde devamında belirleyici olmaktadır. İlk muayenede gebeliğinizin yaşı, anne ve fetusun sağlık durumları belirlenecek ve gebelik bakımı için sizinle beraber bir plan yapılacaktır. Unutmayın, her kadının gebeliği kendine özgüdür. Muayeneler arasındaki dönemlerde aklınıza takılan soruları, kaygıları unutmamak için bir yere not ediniz ve ilk muayenenizde doktorunuzla tartışınız.
Gebelik takipleri sırasında neler yapılır?
İlk muayenede, tüm gebelik takibi boyunca yol gösterici olmak üzere kan ve idrar tahlilleri istenir. Gebeliğin 11-14. haftaları arasında ultrasonla bebeğinizde ense kalınlığı ve burun kemiğinin varlığı değerlendirilir. İlk anomali taraması yapılır. Yine bu muayene sırasında ultrason bulgularıyla birlikte sizden bebeğinizde Down Sendromu riskini tayin edebilmek için “ikili tarama testi” istenecektir. Benzer şekilde gerekli durumlarda 15-18. haftalarda yapılan “üçlü ya da dörtlü tarama testi” de, Down sendromu (bebeklerde zeka geriliğine yol açan bir kromozom anomalisi) ve nöral tüp defekti taraması içindir. 24-28. haftalarda gizli şeker tarama testi yapılır. Her muayenede bebeğin kalp sesleri, hareketleri ve pozisyonu değerlendirilir, gelişimi ve amniyon sıvısı miktarı ultrasonla takip edilir. Anne adayı da kilo alımı, ödem ve kan basıncı açısından muayene edilir.
Gebelikte nasıl beslenmeli, nelere dikkat etmeliyim?
Annenin gebelik boyunca yeterli ve dengeli beslenmesi gereklidir. Protein gereksinimi her gün 1 yumurta, 2 bardak süt, süt ürünleri, baklagiller ve et ürünleri (haftada en az bir kez) ile karşılanabilir. Gebelikte sık görülen kabızlık yakınması için mümkün olduğunca bol sıvı alınız, posalı yiyecekler yiyiniz. Kalori ihtiyacınızı hamur işi gıdalarla karşılamaktan kaçınınız. Doktorunuz size gebeliğinizin 4. ayından itibaren demir ilacı ve gerekli gördüğü taktirde vitamin önerecektir. Tüm gebelik boyunca ideal kilo alımı 11-15 kg.dır. Önemli olan dengeli beslenme alışkanlığı edinmektir. Gebelikte rejim yapmak kesinlikle yasaktır. Gebeliğin özellikle ilk 3 ayında görülen bulantı-kusmalar için, sık ve az miktarda kuru gıdalar yenilmesi önerilir. Doktorunuz önermediği müddetçe bulantı kesmek için verilen ilaçları kullanmayınız.
Gebeliğim süresince nelerden kaçınmalıyım?
Gebe kalmayı düşündüğünüz aylarda, bebeğe zarar verebilecek etkilerden uzak durmalısınız. Tüm gebelik boyunca ve özellikle ilk 3 ayda sigara, alkol ve doktorunuzdan habersiz tüm ilaçlardan sakınınız. Tüm gebelik boyunca kedi-köpek dışkısı, çiğ etten uzak durunuz. Salata gibi çiğ yenen sebzelerin çok iyi yıkandığından emin olunuz. Toprakla uğraşırken mutlaka eldiven giyiniz. Gebeliğin son 4 haftasına kadar, doktorunuz özellikle yasaklamadıkça cinsel ilişkide bir kısıtlamaya gerek yoktur.
Gebelikte günlük fizik aktivitemi nasıl ayarlamalıyım? Egzersiz yapmalı mıyım?
Gebelik sırasında doktorunuzun gerekli gördüğü riskli haller dışında gebenin eve kapanması, sosyal hayattan uzaklaşması ve sürekli istirahat etmesi gerekli değildir. Bu yaklaşım, gebeliği anne adayına işkence haline getirmekten başka bir yarar sağlamaz. İşiniz günde 3 saatten fazla ayakta çalışmayı gerektiriyorsa en az 2 saatte bir 10-15 dk dinleniniz ve erken doğum risklerini doktorunuzla tartışınız. Gebelik esnasında, bazı riskli hastalar hariç, gebeliğin son haftaları dışında seyahat etmekte sakınca yoktur. Yolculuk boyunca her 2 saatte bir 5-10 dk yürüyüş yapmanız faydalı olacaktır. Gebelik boyunca sırt kaslarını güçlendiren egzersizler yapılmalı, ortopedik ayakkabılar giyilmelidir. Gebelik boyunca, çok fazla yorulmamak kaydıyla egzersiz yapabilirsiniz. Yalnız, her türlü durumda kazalardan ve düşmelerden sakınınız. Egzersiz sırasında, solunum sıkıntısı ve şiddetli çarpıntı gelişirse dinleniniz.
Gebelikte doktora acil olarak başvurmam gereken durumlar nelerdir?
Aşağıdaki hallerde zaman kaybetmeden isminizi, gebelik haftanızı ve en son ne zaman muayene olduğunuzu öncelikle belirterek doktorunuzla bir aracı kullanmadan siz ilişki kurunuz. *Gebeliğin her döneminde kanama *Yüzde-ellerde şişme, şiddetli veya sürekli baş ağrısı *Sürekli kusma, ateş, titreme, idrarda yanma *Bebek hareketlerinde önemli azalmalar *Aniden berrak su boşalması (su kesesinin açılması) *Düzenli ağrıların başlaması Gebelikte bacaklardaki kramplar fazla rahatsız edici değilse normal kabul edilebilir. Çok sık olursa kalsiyum alımınız gözden geçirin ve durumu doktorunuzla tartışın.
