Akciğer kanserinde erken tanı ve tarama

Akciğer kanserinde erken tanı ve tarama

Kanserin tanı ve tedavisi erken evrede özellikle kanser öncesi dönemde olabilirse hayat kurtarıcı oluyor. 

Kronik öksürük yada nefes darlığı gibi şikayetler  oluşmadan , akciğer kanseri araştırmak, risk gurubu insanlarda çoğunlukla düşünülmüyor

AKCİĞER KANSER TARAMASI KİMLERE YAPILMALIDIR? 

SİGARA İÇEN VEYA BIRAKAN (20 PAK /YIL SİGARA İÇMİŞ) 50YAŞ ÜSTÜ VE  ŞİKAYETSİZ

 AKCİĞER KANSERİ TEDAVİSİ OLMUŞ

 AİLEDE AKCİĞER KANSERİ OLAN VE SİGARA KULLANMIŞ    RİSK  GURUBU KİŞİLERDE ÖZELLİKLE ARAŞTIRILMALIDIR.

AKCİĞER KANSERİ! ERKEK VE KADINDA KANSER ÖLÜMLERİNİN EN BAŞINDA GELİYOR. 
Bütün kanserlerin %29.  1.3milyon  kişi her yıl akciğer kanserinden ölüyor.

Tanı konulduktan sonra  sadece %15 kişi 5 yıl yaşayabiliyor.  Kötü prognozun nedeni Erken tanı konulmasının çok güç olmasından %75 hastada gecikmiş ileri  evrede kanser tanısı konulabiliyor , bu da tedaviyi başarısız yapıyor. 

Kanserin tanı ve tedavisi erken evrede özellikle kanser öncesi dönemde olabilirse hayat kurtarıcı oluyor. 

ERKEN AKCİĞER  KANSER TANISINDA ,
OTO FLORASAN BRONKOSKOPİ ve 
AKCİĞER BİLGİSAYARLI TOMOGRAFİ  TARAMASI BİRLİKTE YAPILMALI

KAKCİĞER KANSERİNİN BELİRTİLERİ: Başlangıçta Çok sıradan yada hiç yok. 

Öksürük: her sigara içende olabileceği düşünülen, sıradan önemsenmeyen bir şikayet, 1 aydan uzun sürüyorsa çok önemli

Göğüs ağrısı: derin nefes alınca olan

Nefes darlığı, Islık sesi,

Balgam içinde kan görülmesi

Yorgunluk

Ses değişikliği

Sık tekrarlayan pnomoni,bronşit

Akciğer Kanseri Yüksek Risk gurubu: kadın – erkek 50 yaş üstü, sigara içiyor yada bırakmış (20 pak/yıl sigara kanser riski%87) 

Pasif içiciler: %20-30 akciğer kanseri riski var 

Hava kirliliği, asbest, Tüberkuloz , endüstriel atıklar kanser riskini arttırıyor 

Sigara nasıl etkiliyor: 
Akciğerin yapısını, defans sistemini sadece Sigaranın içindeki kimyasallar değil, ısı, tütün dumanı  da bozuyor. 
Bronşlar içindeki ince silialar,havadan giren partikulleri temizler , toksinlerin birikmesini önlerler . Baterileri ve virüsleri  temizler. Tütün dumanı Siliaları paralize eder .. Bu durum akciğerlerde karsinojen maddelerin birikmesine yol açar. 

AKCİĞER KANSERİNDE ERKEN TANI VE TARAMA 

Erken teşhis bir ambulatuar bir sağlık merkezinde başarılabilir. Bu amaçla  ilk önce görsel ve basılı yayınlarla akciğer kanserinin erken teşhisinin önemi topluma anlatılmalıdır. Akciğer kanserine yakalanan insanların  % 90’ında  sorumlu etken sigara dumanının nefes yollarına girmesidir. 20 yıl günde bir paket sigara içmiş insanların   hayatlarının  bir döneminde akciğer kanserinin ortaya çıkması büyük  bir olasılıktır.

Düşük dozlu bilgi sayarlı akciğer tomografisi:

Sigara içenlerin hiç bir şikayeti olmasa bile her yıl özel bir röntgen taramasından geçmeleri erken teşhisi sağlayacak en önemli tedbiri teşkil eder. Bu gün en gelişmiş teşhis yöntemi “düşük dozlu bilgi sayarlı tomografidir”.

Bronkoskopik tarama

Standart röntgen muayeneleri erken dönemde akciğer kanserinin teşhisinde yetersiz kalmaktadır. Solunum ve göğüs kafesi ile ilgili şikayetleri bir aydan uzun süren,  sigara içmiş ve 40 yaşını aşan her insanda ilk önce akciğer kanserinin olmadığının kanıtlanması en önemli ilke olmalıdır. Bu tür şikayeti olan insanlarda bronkoskopik inceleme kesin teşhis bakımından olağan üstü önem taşır. Oto-floresan bronkoskopi, günümüzde bronş içinde akciğer kanserinin erken tanısında çok yardımcı olan bir yöntemdir. Bu muayeneler ambulatuar (ayaktan) olarak hastahane dışındaki bir merkezde uygulanabilir.

Bilgisayar tomografi (BT) 

Küçük periferal lezyonlar için BT tarama yararlı. Özellikle  adenocarcinomalarda  

Fakat BT tarama erken evre  bazı  akciğer kanserinde, özellikle  akciğer Küçük hücreli  ve erken evre  epidermoid kanserlerde görülmeyebilir , (Bunlar akciğer kanserinin %29 u)

Santral lokasyonlu  kanser başlangıcı ve çok erken evre  hava yolu (bronş) kanseri, BT de görülmezler

BRONKOSKOPİ 

Santral lokasyonlu  kanser başlangıcı ve çok erken evre  bronbronşial kanser ( dysplasia ve CIS) , Otoflorasans Bronkoskopi taramada görülür

Erken evre kanser ve santral hava yolu  erken  akciğer kanserinde, özellikle  akciğer Küçük hücreli  ve erken evre  epidermoid kanserlerde bronkoskopik taramada görülebilir, (Bunlar akciğer kanserinin %29 u) ..

Sigarayı bırakınca 

20 dak sonra:

 Kalp hızı yavaşlar

12 saat sonra:

 kannınızda ki CO normal seviyeye düşer

2 hafta –3 ay içinde:

 kalp krizi risk artması durur, 
akciğer fonksiyonları düzelmeye başlar
Sigaryı bıraktıktan 1- 9 ay sonra:
Nefes darlığınız ve öksürüğünüz düzelir

1 yıl sonra:

Koroner kalp hastalığı riskiniz sigara içenlerin yarısına düşer

5 yıl sonra:

İnme  geçirme riskiniz sigara içmeyenler kadar olur

10 yıl sonra:

Akciğer kanser riskiniz sigara içenlerin yarısına iner

15 yıl sonra:

Koroner kalp hastalığı riskiniz sigara hiç içmeyenlerle aynı olur.

Bu makale 19 Mart 2019 tarihinde güncellendi. 0 kez okundu.

Yazar
Prof. Dr. Firuz Çelikoğlu

Prof.Dr Firuz Çelikoğlu, Dokuz Eylül Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nde başladığı lisans eğitimini başarıyla tamamlayarak 1983 yılında Tıp Doktoru unvanı almıştır. İhtisasını ise, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nde tamamlayarak 1991 yılında Göğüs Hastalıkları Uzmanı olmuştur.

Mesleki çalışmalarına özel muayenehanesi'nde devam etmektedir.

Etiketler
Akciğer kanserinde erken tanı
Prof. Dr. Firuz Çelikoğlu
Prof. Dr. Firuz Çelikoğlu
İstanbul - Göğüs Hastalıkları
Facebook Twitter Instagram Youtube