Kulak deformiteleri toplumda bilinenin aksine daha sıktır, genel popülasyonda deformite görülme oranı %5 tir. En sık görülen kulak deformitesi kepçe kulaktır. Kepçe kulak terimi birden fazla anomaliyi tek tek veya aynı anda içermektedir. Bazen kulak kıkırdaklarının zayıflığından bazen de aşırı gelişmiş olmasından kaynaklanır.
Kulak kıkırdaklarının 1/3 üst kısmının şekillenmesinin zayıf olması sonucunda, kulak üst kısmının dışa dönük veya düz ve dışarı doğru çıkık olmasına halk arasında sıklıkla kepçe kulak ( protruding ear) denilmektedir. Hafiften şiddetliye değişik dercelerde olabilir. Hafif tipinde genelde anti-helix kıvrımı oluşmaz ve kulak üst kısmı dışarı doğru açılanır, kıkırdakların zayıflığından kaynaklanır. Şiddetli formlarında kıkırdak tam olarak gelişmiştir, ancak kıvrımlanma olmamıştır, tedavisi biraz daha zor dur.
Kepçe kulağın diğer bir şekli fincan kulak diyebileceğimiz kulak orta kısmında ki çukur alana şeklini veren kıkırdak (konkal kartilaj) normalden büyüktür ve kulağı dışarı iter, kulak kıvrımları tamdır ancak kulak aşırı gelişmiştir, kulak dışa dönük ve büyük gözükür. Bazen de kepçe kulak ve fincan kulak birliktedir hem kıvrımlar gelişmemiş hem de konkal kıkırdak aşırı gelişmiştir.
En sık görülen üçüncü deformite kulak memesinin (kulak lobülü) aşırı gelişmiş olmasıdır.
Her hastanın kulak deformitesi kendine özgüdür ve bu nedenle düzeltimeside kulak incelenip deformite belirlendikten sonra o hastaya özgü bir yöntemle olur. Bir grup hastada problem hafif olup, ip ile germe yöntemiyle düzeltilebilirken başka grup hastada bu yöntem kullanıldığında tamamen başarısız olur ve sonuç alınamaz. Bu nedenle her hastanın tedavisi ve ameliyatı o hastaya özgüdür ve her hasta için geçerli olmayabilir.
Ayrıca bu deformite dışında microtia (küçük kulak), kulak atrezisi (kulak gelişim yetersizliği) gibi farklı birçok kulak deformitesi de tarif edilmiştir.
Kepçe Kulak Ameliyat Zamanlaması
Kulak kepçesi doğumdan sonrada büyümesini hızlı şekilde devam ettirir, bütün yaşamımız boyunca büyümeye devam etsede asıl boyutunun %80'i 6-7 yaşına kadar oluşmuş olur. Kulak estetiği için diğer estetik operasyonlardaki gibi 18 yaşına kadar beklemeye gerek yoktur. Özellikle okul çağı çocukları bir birlerini eleştirmek konusunda acımasız olduğundan böyle basit deformiteler çocuklar arasında isim takmakla başlayan ve daha kötü noktalara varan şekilde alay konusu olabilir. Bu durum çocuğun piskolojisini etkileyebilir bu nedenle okul çağı öncesi ameliyat olmak ideal zamandır. Bu psikolojik etkilenme çekingenlik, kendine güven eksikliği, toplumdan kaçınma şeklinde olabilir. Ameliyat yaşına göre kulak kıkırdaklarının sertleşmesi, kulak kıkırdaklarının aşırı gelişmiş olması cerrahiyi zorlaştırabilir.
Kepçe kulak ameliyatı (Otoplasti) hakkında genel bilgiler
Kepçe kulak ameliyatları her yaşta yapılabilir, ideal olanı 7 yaş civarıdır. Otoplasti ile ilgili 200'e yakın teknik tarif edilmiştir. Deformitenin durumuna göre basit iple asma tekniğinden, kulak kıkırdaklarının şekillendirilmesine ve hatta aşırı gelişmiş kıkırdağın küçültülmesine kadar birçok farklı teknik kullanılabilir. Her tekniğin kendine göre iyi ve zayıf tarafları vardır. Birden fazla teknik aynı anda kullanılabilir. Hasta için en uygun olan tekniğe operasyonu yapacak doktor karar verir.
Ameliyat çocuk hastalarda genel anestezi ile yapılır, yetişkin hastalarda lokal anestezi ile operasyonda düşünülebilir ancak genelş anestezi hasta açısından daha konforludur.
Deformitenin durumuna göre ameliyat süresi 1-2 saat arasında değişir. Sadece tek kullakta problem olması ameliyat süresinin yarı yarıya azalması demektir. Genelde kulak kesisi izleri gizlemek için kulak arkasından yapılır. Kıkırdaklar yeniden şekillendirilir ve dikiş materyalleri ile pozisyonlanır ve sabitlenir. Hastalar genelde 6 saat civarı hastanede tutulduktan sonra taburcu edilir veya 1 gece hastanede yatırılır. Başlangıçta biraz daha fazla giderek azalan, ağrı kesicilerle rahatlayan ağrı olur. Dikişler 1 hafta sonunda veya 10. günde alınır. Kulak bandajı duruma göre 2 gün veya 1 hafta arası tutulur. Bu süreç içinde 1 kez, 2 veya 3. gün ara pansuman yapılır. Bandajlar çıkarıldıktan sonraki süreçte ilk 3 hafta daha uzun sürelerde tenisçi bandı takılması önerilir, bu süre gece yatarken tenisçi bandı takılması şeklinde 2 aya uzatılabilir. Çocuklar yaklaşık bir hafta sonra okula gidebilir, ancak dikkatli olmaları gerekir. Ameliyat kesisi kulak kepçesinin arkasında kalır ve gözükmez, 1 yıl içinde de kaybolur ama yinede ameliyat sonrası ilk yıllarda yakından ve dikkatli bakıldığında farkedilebir.
Kepçe kulak operasyonları hasta ve doktor açısından çoğunlukla yüz güldürücü sonuçlanır, amaç düzgün kıvrımları olan ve dışa açılanması normal olan bir kulak oluşturmaktır, bu nedenle tek bir teknik değil her kulağa ayrı bir teknik, hatta aynı kulakta birden fazla tekniğin kombinasyonu kullanılmalıdır.
