Yüzeyel mesane kanseri, yada kasa yayılmamiş mesane kanseri; Mesane içine sınırlı, mesane duvarına yani mesane kas tabakasına yayılmamış mesane kanseri, diğer adıyla ‘KASA İNVAZE OLMAMIŞ’ mesane duvarının derin katmanlarına kadar büyümemiş kanseri ifade eder. Yayılma derinliğine göre yüzeyel mesane kanserinin üç evresi vardır. Ta evreli tümörler mesanenin iç astar tabakasıyla sınırlıdır. T1 tümörler, mesane iç tabakasının altındaki bağ dokusuna yayılmış ancak mesane duvarı kasına kadar ilerlememiştir. Tis evre tümörler ise aynı zamanda in situ kanser (CIS) olarak da bilinirler, mesane iç astarı ile sınırlıdır ancak mesanenin daha derin tabakalarına yayılma açısından potansiyel olarak yüksek risk taşıyan yüzeyel tümörlerdir. Ta ve T1 evre tümörler, genellikle üzüm salkımı şeklinde veya karnabahar gibi (papiller diye de adlandırılır) ve mesanenin ortasına doğru büyürler, daha derin mesane tabakalarına doğru büyümezler. Bu tümöral yapılar, transüretral mesane tümörü rezeksiyonu (TUR-MT) denilen bir yöntemle çıkartabilir. CİS ise yine mesane iç astarına sınırlı, düz , kadifemsi-otsu manzara gösteren genellikle diğer evre tümörlere eşlik eden yüzeyel mesane kanseri lezyonlardır.
TEDAVİ
1- Transüretral Mesane Kanseri Rezeksiyonu (TUR-MT): Yüzeyel mesane kanserinin endoskopik cerrahi yolla rezeksiyonu(çıkarılması) işlemini ifade eder . Bu yöntem ile hem tanı hem de tedavi amaçlı yapılır, tümöral dokular imkan dahilinde tamamı veya kısmen çıkarılır, dokular patolojik incelemeye gönderilir. Etkin ve doğru bir TUR-MT, hastalığın tedavi sürecini tayin etmesi açısından önemlidir. Bazı vakalarda, birkaç hafta sonra yeniden TUR-MT gerebilir(ReTUR-MT).
TUR-MT, hasta genel anestezi veya spinal anestezi altında, rezektoskop üretradan geçirip mesanenin içerisine ilerletilir ve özel bir çalışma elemanıyla tümöral dokular usulüne uygun bir şekilde rezeke edilir(çıkarılır). Görülebilen tüm tümörler kazınarak, inceleme (biyopsi) için gereken tüm ek dokularla birlikte çıkarılır, kazınan bölgeler ve kanayan alanlar koter ile yakılır. TUR-MT işlemi genellikle 1 saati geçmez ve kısa bir süre hastanede kalmayı gerektirir, ve birkaç gün için idrar sondası takılı kalır.
Tüm ameliyatlarda olduğu gibi, operasyon sonrası kanama ve enfeksiyon olabilir. Semptomatik enfeksiyonlar antibiyotik ile tedavi edilir ve hastanede daha uzun kalmanıza nadiren gerek olur. Ameliyat sırasında mesanenin delinmesi pek sık değildir ancak tümör çıkarma işlemi çok derine giderse gerçekleşebilir. Delinmeler, sondanın birkaç gün kalması ile genellikle iyileşir, ama bazı vakalarda açık ameliyat ve mesanenin dikilmesi gerekebilir. İşlem sonrası bazı vakalarda skar dokusu ve darlık oluşumuna neden olabilecek üretra ve mesane hasarı ortaya çıkabilr.
Ta ve T1 evre(yüzeyel) mesane tümörleri bu cerrahi işlem ile tamamen yok edebilse de bazı tümörler sıklıkla tekrar eder ve invaziv(yayılmış) kanser haline zaman içinde evrilebilir Bu yüzden, kanserin tekrar etmesini ve yayılmacı(invaziv) karekter kazanmasını nispeten engellemek amacıyla, TUR-MT sonrası (2-4 hafta), patolojide çıkan sonucu gözönüne alınarak, mesanenin ilaçlarla yıkanması (mesane içi instilasyonu) işlemine karar verilir ve hastaların büyük kısmında gerekli olmaktadır.
Fotodinamik Uygulama(FDT): Fotodinamik tanı (FDT) bazı merkezlerde mevcut olan ek bir tanı yöntemidir. Bir mesane tümörünün transuretral rezeksiyonu sırasında yapılır. Fotodinamik teşhis, kanser hücrelerinin mor ışık altında görünür olmasını sağlar ve tümörlerin daha iyi saptanması ve çıkarılmasını sağlar ve tekrarlama riskini azaltır. Ameliyattan kısa bir süre önce bir kateter yerleştirilir ve mesane, 5-aminolaevülinik asit veya heksaminolaevülinik asit çözeltisi ile yıkanır. Yıkamadan hemen sonra kateter çıkarılır. Mesanedeki kanser hücreleri, çözeltideki aktif bileşeni işler ve mor ışık altında floresan hale gelirler. FDT için hiçbir yan etki veya komplikasyon bildirilmemiştir.
Tekrar TUR-MT(Re-TUR-MT): Bazı olgularda bu cerrahi işlem ameliyattan 2-4 hafta sonra tekrar etme zorunluluğu ortaya çıkabilir.
Bu zorunluluklar arasında:
TUR-MT da işlemin uygun bir şekilde ve tam olarak çıkarılamamış olması
TUR-MT ile alınan dokuda hiç kas dokusu bulunmaması. Komplet olmayan yada yeterince taban dokusu alınmamışsa
Tüm T1 evreli tümörlerde
Tüm yüksek dereceli tümörlerde (primer CIS hariç)
2- Mesanenin Yıkanması-Mesane İnstilasyonu: Daha önce bahsedildiği gibi, TUR-MT ile Ta ve T1 evreli tümörler tamamen yok edilebilir ancak bazı tümörler sıklıkla tekrar edebilirler ve invaziv kanser haline gelebilirler. İntravezikal instilasyon tedavisi(mesane yıkama işlemi) TUR-MT sonrası hemen tüm hastalarda düşünülmelidir. Mesane instilasyonu, ameliyattan 2-4 hafta sonra, mesanenin uygun immünoterapi veya kemoterapi ilaçlarla, haftada bir kez 4-6 hafta boyunca yıkanması işlemdir. intravezikal tedavide ilaçlar bir sonda yardımıyla direkt mesanenin içerisine verilir, 2 saat boyunca hasta ilacı mesanesinde tutar sonra tuvalete boşaltır.
TUR-MT sonrası Tek Doz hemen Mesanenin Yıkanması-Tek doz kemo instilasyon:TUR-MT ile tümör tamamen ve güvenli bir şekilde çıkarılabilirse ve invaziv bir büyüme belirtisi yoksa ameliyat sonrası hemen(ilk birkaç saat içinde) tek doz intravezikal kemoterapi instilasyonu yapılmalıdr ve bu kuraldır. Tek doz instilasyon, birden fazla alanda tümörünüz varsa, mesane duvarının derininden çıkartma işlemi gerektiyse, eğer mesane rezeksiyon sırasında delinmiş olma ihtimali varsa veya ameliyat sonrası kanama çok şiddetli ise yapılmaz.Tek doz instilasyonu, TUR-MT sonrası sıvının içerisinde yüzen tümör hücrelerini yok eder ve çıkartma işleminin yapıldığı alanda ve gözden kaçan küçük tümörlerden kalan artık tümör hücrelerini yok etmesi içindir. Bu da hastalığın tekrarlama riskini azaltır. İşlem ameliyat sonrası takılan sondadan verilir. İntravezikal kemoterapinin en önemli yan etkileri; tahriş ve mesanede yanma hissidir ve birkaç gün sonra bunlar kendiliğinden kaybolur.
TUR-MT sonrası ek mesanenin Kemo-instilasyonu:Ek intravezikal kemoterapi, cerrahi sonrası hastalığın ilerleyişine bağlıdır. Hastalığın tekrar etmesi ve ilerlemesi açısından düşük riskliyseniz hastalığın tekrar etme riskini düşürmek için tek doz instilasyon yeterli olacaktır ve bu standart tedavi şeklidir. Orta riskli tümörünüz varsa, tek doz instilasyon yeterli olmayabilir, ek kemoterapi instilasyonları gerekebilir. En ideal kemoterapi instilasyonu sayısı ve sıklığı diye bir şey tanımlanmamıştır.
TUR-MT Sonrası BCG ile mesanenin Yıkanması İmmüno-İnstilasyon:
Bacillus Calmette-Guérin (BCG), tüberküloza neden olan mikrobun zayıflatılmış (güçsüzleştirilmiş) halidir. Bu nedenle, daha önce geçirmiş olduğunuz tüberküloz hastalığı hikayeniz varsa, bundan sadece şüphelenildiyse bile, bunu doktora söylemelisiniz. Geçmişte almış olabileceğiniz farklı immünoterapilerden de bahsetmelisiniz. BCG instilasyonu, mesane yüzeyinde bir iltihaba neden olarak bağışıklık sistemini aktive eder, kanser hücrelerini öldürmek üzere bağışıklık sistemi hücrelerini uyarır ve bu bölgeye çeker. Genellikle TURBT'den birkaç hafta sonra tedaviye başlanır 6 hafta boyunca haftada 1 kez verilir. Bazı olgularda uzun süreli ‘İdame’ BCG instilasyonları gerekebilir, bazen bu yıkamalar belli aralıklarla devem ettirileme ihtiyacı doğabilir, süre 12-36 aya çıkarılabilir.
Tüm kasa yayılmamış invaziv olmayan mesane tümörü tiplerinde, BCG tedavisinin hastalığın ilerleme riskini ve tekrar etmesini azalttığı çalışmalarla gösterilmiştir. Ayaktan uygulanan bir tedavidir, ilaç geçici bir sonda ile verilir. Hasata İdrarını yapmadan önce ilaçlı sıvıyı ideal olarak 2 saat boyunca mesanede tutmalıdır. BCG instilasyonu birçok protokol ile test edilmiş ve etkinliği kanıtlanmıştır, ancak hastaların bu tedaviye cevapları değişkendir. Sonuç olarak, optimum indüksiyon instillasyon sayısı ve optimum idame instillasyon süresi ve sıklığı belirlenmemiştir, kesin değildir, hastadan hastaya ve merkezden merkeze değişmektedir.
BCG Yanetkisi: BCG tedavisinin intravezikal kemoterapiden daha fazla yan etkisinin olduğu bilinmektedir. BCG, mesanede yanma hissi ve ateş, üşüme nöbetleri ve yorgunluk gibi gribe benzer belirtilere neden olabilir. Nadiren, BCG dolaşım sistemi tarafından emilir ve vücudun geri kalanına girer ve ciddi bir enfeksiyona (sepsis) yol açar. Bu durumda ağrı kesici ile gerilemeyen yüksek ateş hissedebilirsiniz. Anti-tüberküloz ilaç tedavisi ihtiyacı olabilir, birkaç hafta süreyle alınması tavsiye edilebilir. Bazı durumlarda, tedavinin geçici olarak kesilmesi, doz değişikliği veya tedavinin durdurulması düşünülebilir.
3-Kontrol-Takip
Mesane kanserinde birincil tedaviden sonra rutin kontroller sistoskopi ile yapılmaktadır ve ilk yıl için üç ayda bir, eğer herhangi bir problem yoksa ikinci yıl 6 ayda bir ve daha sonra yılda bir kez yapılır.
