Yutma Güçlüğü
Disfaji (yutma güçlüğü) genellikle ileri yaşlarda görülen boyun ve boğaz ağrısı ile birlikte olabilen ciddi bir bulgudur. Beraberinde boyunda şişme, göğüste ve boğazda ağrı, ağıza ekşi sıvı gelmesi, kilo kaybı ve hırıltı gibi eşlik eden semptomlar olabilir. Hastanın hikayesinde ülser, nörolojik hastalıklar, zatürre, mide fıtığı ve Raynaud gibi hastalıklar sorgulanır. Ayrıca kimyasal madde yutma hikayesi, geçmişinde burundan mideye indirilen sonda olup olmadığı sorgulanır.
Muayenede boyunda kitle olup olmadığına bakılır. Yutma güçlüğünde ağız- boğaz bölgesi ve yemek borusu olmak üzere iki ana bölgede teşhis araştırması yapılmalıdır.
Ağız / Boğaz
Bu bölgede üç ana neden ön plana çıkar;
a) Nörolojik
b) Kendini kitleyle belli eden hastalıklar
c) Kas hastalıkları
d) Enfeksiyonlar
Bu tip hastalıklarda öğürme refleksinde değişiklikler görülebilir. Boğazda rahatsızlık hissi, tükrüğün solunum yollarına kaçması ve öksürük sık görülür..Enfeksiyon varsa, şiddetli boğaz ağrısı, yutkunma sırasında ağrı ve ağızdan tükrük akması görülebilir. Ağır farenjit ve bademcik apseleri bu durumlara örnektir. Enfeksiyonlar muayene ile kolayca teşhis edilebilirler.
Bazı hastalar ise yutkunmakla boğazda bir kitle hissettiklerini söylerler ki, sorun genellikle psikolojiktir.
Yemek Borusu
Yemek borusu ile ilgili sorunlar, yemek borusunun çalışmasına ait hastalıklar ve yapısal hastalıklar olmak üzere ikiye ayrılır.
a) Çalışma problemleri
b) Yapısal problemler
Çalışma problemleri takılma hissine yol açar. Mide içeriğinin geri gelmesine bağlı rahatsızlık hissi olabilir.Spazm olabilir. Kalp çevresinde ağrı hissedilebilir.
Yapısal sorunlarda daha çok katı gıdaları yutma problemi olur. Reflü gibi şikayetler olur. Tümöral bir olay varsa kilo kaybı kaçınılmazdır.Yemek borusunda cepleşme olması(divertikül) ağızda kötü kokuya neden olabilir.
Tedavi altta yatan nedene göre düzenlenir. Yaş ilerledikçe tükrük miktarının azalması da yutma güçlüğüne zemin hazırlayabilir. Kadınlarda kanda hemoglobin düşüklüğüyle (demir eksikliği anemisi = kansızlık) seyreden yutma güçlüğü yapabilen yemek borusu hastalığı Mallory – Weiss da araştırılmalıdır