Yumurtalık kistleri!

Kadın hayatının her döneminde karşılaştığımız yumurtalık kistleri özellikle üreme çağındaki bayanların yaklaşık olarak % 30-40 ında görülür. Yumurtalıkta görülen kistlerin %80 kadarı iyi huylu olmasına karşın yine de yarattığı sorunlar bakımından mutlak takip ve tedavi gerektirirler.

Neden yumurtalıkta kist oluşur?

Yumurtalıklar oldukça dinamik organlardır. Beyinde hipofiz adlı yapıdan salgılanan hormonlar ile yumurtalıklarda her ay, içinde yumurta barındıran küçük kistçikler gelişir. Bunlara folikül kisti denir. Bazen yumurtlama sonrası bu folikül kistleri büyüyebilir ancak genellikle diğer adet dönemine kadar yok olurlar. Bu fizyolojik bir süreci yansıtır. Bazen ise patolojik kistler oluşur. Bunlar üzerinde durulması ve tedavi edilmesi gereken yumurtalık kistlerini oluştururlar.

Kist gelişen bayanda görülebilen şikayetler nelerdir?

Belirtiler kistin boyutuna veya salgıladığı hormonlara bağlı olarak değişkenlik gösterir. Kist çapı büyüdükçe karın ve kasık ağrısı, karında kitle ele gelmesi, kabızlık, barsak alışkanlıklarında bozulma, sık idrara çıkma hissi gibi bası bulguları ortaya çıkar. Kist hormonal olarak da aktifse adet düzensizliği, aşırı kanama, kilo artışı, kıllanma, akne ve sivilce çıkması gibi bulgular ortaya çıkar. Kisti olan bayanlarda kistin sapı etrafında dönmesiyle (torsiyon) veya kendiliğinden yırtılması ile çok şiddetli bıçak saplanır gibi ağrı oluşabilir. Bu durumda hemen en yakın hastahaneye gidilmelidir. 

İyi huylu – kötü huylu yumurtalık kistleri ayrımı nasıl yapılır?

Öncelikle bayanlar rutin yıllık jinekolojik takiplerini ihmal etmemelidirler. Çünkü yumurtalık kistlerinin ve yumurtalık tümörlerinin çoğu geç belirti verdiklerinden önemli oranda ileri evrelerde ve çok büyümüş olarak saptanırlar. Belirtilen şikayetleri olan bayanlar yıllık muayeneyi beklemeksizin mutlaka jinekologlarına başvurmalıdırlar.
18 yaşından önceki kistler

40 yaşından sonraki over kitleleri

Hızlı büyüyen kistler

Tedaviye rağmen geçmeyen kistler

Menapoz öncesi 6 cm den, menapoz sonrası ise 3 cm den büyük kistler

Ultrasonografide iç yapıları düzensiz olarak izlenen veya içinde solid kitleler olan kistler özel takip gerektirir.

Bu hastalarda gerekli tetkikler yapılmalı ve gecikmeden tedavi edilmelidirler. Bu tetkikler;
Muayene

Jinekolojik ultrasonografi

CA12-5 gibi tümör belirteçleri

Renkli doppler ultrasonografi

BT (Bilgisayarlı tomografi) veya

MRI (Magnetik rezonans görüntüleme) dir.

Çikolata kistinden (Endometrioma) de biraz bahsedebilir misiniz?

Rahim içini döşeyen ve her adet döngüsünde kalınlaşıp gebelik oluşmadığında adet kanaması ile atılan dokuya endometriyum denir. Nedeni net olarak anlaşılmamakla birlikte bu endometriyal hücreler karın içinde veya yumurtalık içerisinde bulunabilirler. Her ay bu kısımlardan da kanama olur. Genel olarak bu hastalığın adı endometriozis dir. Önemli bir kısırlık sebebi olmasının yanında adet ağrısı, ilişki sırasında ağrı (dismenore) ve sürekli pelvik ağrıların da ana nedenidir. Yumurtalık içine her ay olan kanama zamanla yıkılır ve kist içeriği çikolata kıvamına geldiğinden dolayı bu kistlere çikolata kisti adı verilir.

Yumurtalık kistlerinde tek tedavi ameliyat mıdır?

Genel olarak kistlerde 3 çeşit tedavi seçeneği vardır;

İlaçlarla tedavi (Adet düzenleyiciler veya doğum kontrol hapları gibi)

Kistin iğne ile boşaltılması

Ameliyatla tedavi

Tüm tetkikler yapıldıktan sonra kistin iyi huylu olduğu yüksek ihtimalle düşünülürse adet düzenleyici veya doğum kontrol hapları kullanılarak gerileme olup olmadığı takip edilebilir. Özellikle tüp bebek uygulamalarından önce basit kistler tedavi öncesi jinekolojik ultrasonografi rehberliğinde ince bir iğne vasıtası ile boşaltılabilir. Tekrar etmekte fayda görüyorum, bu iki tedavi sadece basit görünümlü ve iyi huylu olduğu düşünülen kistlerde uygulanmalıdır.

Kistlerin ameliyatla tedavisinden bahseder misiniz?

Ameliyat iki şekilde yapılabilir. Açık ve kapalı. Habis özellik gösteren kistlerde, çok büyük kitlelerde genellikle açık ameliyat tercih edilir. Biz genellikle laparoskopi denilen kapalı ameliyatları uygulamaktayız kliniğimizde.

Laparoskopi de hastanın uyumu daha mı fazladır?

Evet. Göbek deliğinden ince bir kamera ile karın boşluğuna giriliyor. Karın alt bölgelerinden çok küçük iki kesi ile batın içine aletler iletiliyor. Bir monitörden izlenerek yapılıyor bütün işlemler. Biz bu işlem sırasında hemen patolojik tetkikde baktırıyoruz ve daha ameliyat masasında ön patolojik sonuçları alıyoruz. Eğer kist kötü huylu ise ameliyatı genişletiyoruz, gerekirse yumurtalığı da alıp kanser cerrahisine çeviriyoruz ameliyatı.