Göz bebeğinin arkasında bulunan göziçi merceğinin saydamlığını kaybetmesine katarakt adı verilir.
Katarakt gelişimi en çok yaşlanmanın doğal sonucu olarak karşımıza çıkmakla birlikte ender olarak doğumsal olarak,travmalara ve kullanılan ilaçlara bağlı da gelişebilmektedir.
Uzayan insan hayatı ile birlikte katarakt ameliyatı bügün dünyada en çok uygulanan ameliyattır.
Katarakt gelişmeye başladıktan sonra bu süreci geriye döndürecek bir medikal tedavi yoktur.
Bu nedenle şikayetler oluşmaya başladıktan sonra yapılması gereken saydamlığını kaybeden merceğin çıkarılarak yerine yapay mercek konulmasıdır.
Dünyada en çok yapılan ameliyat olması ve yapılan araştırmalar sayesinde son yıllarda katarakt operasyonunda gerek ameliyat tekniği gerekse göziçi mercek teknolojisinde önemli gelişmeler kaydedilmiştir.
10 yıl öncesine kadar standart bir ameliyat olarak gerçekleştirilen ve ameliyat sonrası uzak ve yakın gözlük kullanılmasını gerektiren bu operasyon,yaşanan gelişmelerle birlikte gözlüksüz bir hayata imkan tanır hale gelmiştir.
Bu amaçla kullanılanan Premium,yani yüksek kaliteli akıllı mercekleri 3 ana grup altında incelleyebiliriz:
1-TORİK MERCEKLER : Astigmat göz yapısından kaynaklanan hem uzak hem de yakın görmeyi bozan bir kırılma kusurudur.
Standart merceklerin düzeltemediği bu kusur torik merceklerle kalıcı olarak düzeltilebilmekte ve operasyon sonrası uzak gözlük ihtiyacı ortadan kalkmaktadır.
2-MULTİFOKAL MERCEKLER :
Hem uzağı hem yakını gösteren merceklerdir.
Doğal merceğimizin belli bir yaşa kadar akomodasyon yani mesafeye göre kırıcılığını değiştirerek uyum sağlama özelliği vardır. 40-45 yaşlarında bu özellik yavaş yavaş azalmaya başlar ve yakını görmek için gözlük kullanmak durumunda kalırız.
Presbiyopi,yani yaşlı göz adını verdiğimiz bu durum adından da anlaşılacağı gibi aslında doğal bir yaş alma sürecidir.
Uzun yıllardır başarı ile uygulanan Excimer laser uygulamalarının da presbiyopiyi kalıcı olarak düzeltici etkisi yoktur.
Endüstrinin doğal merceğimiz gibi çalışan yani göz kaslarımızın hareketi ile yakını ve orta mesafeyi odaklayabilen akomodatif mercek üretme çalışmaları tüm hızıyla devam etmekle birlikte bu konuda hali hazırda istenilen noktaya ulaşılamamıştır.
Bu nedenle günümüzde farklı optik prensipler ve lens dizaynları ile yakın görme sağlanabilmektedir. 20 yıldır gelişen multifokal lens teknolojisinde bugün için en çok tercih edilen difraktif trifokal akıllı merceklerdir.
Difraksiyon ışığın pürüzlü bir yüzeyden geçerken bükülmesi sonucu farklı odaklar oluşturmasıdır.Difraktif trifokal merceklerde, ışık lensin üzerinde yer alan halkalarda yakın –orta ve uzak mesafe olmak üzere 3 farklı odağa bölünür.
Işığın bölünmesi bize bu üç odakta net bir görüntü oluşturmakla birlikte beraberinde kontrast duyarlılıkta azalma,ışığı haleli görme, parlama gibi istenmeyen etkiler oluşturabilmektedir.
Fotik fenomen adı verilen bu istenmeyen etkilerin şiddeti ve süresi kişiden kişiye değişebilmektedir.
Belli bir adaptasyon süresi sonrasında ise beyin bu yeni duruma adapte olmaktadır.
3- EDOF (Fokus derinliğini arttıran ) MERCEKLER :
Uzak ve orta mesafe arasında kesintisiz bir görüş sağlayan merceklerdir.
Yakını gösterme potansiyelleri trifokal merceklere göre daha düşüktür.
Genel uygulamada dominant olmayan göz hafif miyop hedeflenerek yakın görme desteklenir.EDOF merceklerde değişik optik prensipleri kullanan farklı dizaynlar olmakla birlikte en çok tercih edilen difraktif asferik merceklerdir.
Trifokal merceklere göre daha az sayıda difraktif halka içeren bu merceklerde fotik fenomen çok daha az gerçekleşmektedir.
Aktif çalışma hayatında olan genç hastalarda ve daha önce refraktif cerrahi geçirmiş kişlerde DOF mercekler tercih edilmektedir.
PREMİUM AKILLI MERCEK UYGULAMALARINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER !
Presbiyopinin yani belli bir yaştan sonra ortaya çıkan yakını görme sorunun bügün için kalıcı tek tedavisi premium merceklerdir.
Bu nedenle özellikle 50 yaşından sonra gözlükten kurtulmak isteyen kişilere Excimer laser yerine mercek değişimi yapılır ve katarakt olmadığı için yapılan bu işleme refraktif lens değişimi adı verilir.
Refraktif katarakt cerrahisi ya da refraktif lens değişimi aslında kişinin tercihine bağlı yapılan bir estetik girişimdir.Her estetik girişimde olduğu gibi kararı vermesi gereken kişi hekim değil hastanın kendisidir.Hekimin görevi hastayı doğru şeklide bilgilendirip cerrahiyi en iyi şekilde gerçekleştirmektir.
Yakını gösteren lenslerin göze implante edilmesi belli şartları gerektirir.
Basit bir ifade ile gözde numara ya da katarakt dışında herhangi bir sorun varlığında bu lenslerin takılmaması gerekir.
Sarı nokta hastalığı,diabetik retinopati,şiddetli kuru göz,kornea distrofileri,keratokonus,optik nöropati ileri seviyede glokom vs akıllı merceklerin takılmaması gereken durumlardır.
Göz yapısı uygunsa hekiminiz birçok hesaplama yaparak göz içine takılacak merceğin gücünü hesaplar.
Eğer astigmatınız belli bir seviyenin üzerinde ise torik mercekler tercih edilmelidir çünkü ameliyat sonrası hasta şikayetlerinin en önemli sebebi az da olsa gözde numara varlığıdır.
Takılan mercek gözde ömür boyu kalacağından lensin yapıldığı malzemesinin kalitesi çok önemlidir. Bu anlamda orijinal merceğin içinde bulunduğu kapsüler kese ile en uyumlu malzeme hidrofobik akrilik materyaldir.Kapsüle yapışma özelliği olan hidrofobik akrilik materyalde merceğin gözün fonksiyonel aksına oturması ve torik merceklerdeki stabilite daha başarılıdır.
Malzeme kalitesi dışında yapılan ameliyatın da komplikasyonsuz geçmesi gerekir.
Bu anlamda katarakt operasyonunun önemli aşamalarını standardize eden femtosaniye laser teknolojisinin kullanılması avantajlıdır.
Sonuç olarak premium mercek uygulamalarında sonuca etki edebilecek bir çok faktör söz konusudur ve herkes için bu cerrahi uygun olmayabilir. En doğru kararı, hekiminiz tavsiye edecektir.
Uygun hastalarda yapılan optimum bir cerrahinin sonucu ise hastalarımızı mutlu etmektedir.
Sağlıklı günler dileğiyle...
Op.Dr.Ahmet Umay
NICOSIA /CYPRUS
Kaynak :
Göz Nurunu Koruma Vakfı
İstanbul / Bayrampaşa Göz Hastanesi
Op.Dr.Ali Sipahier
