Yaz Depresyonu: Güneşli Havalarda İçsel Karanlık

Yaz Depresyonu: Güneşli Havalarda İçsel Karanlık

Yaz ayları çoğu insan için tatil, hafiflik ve sosyalleşme anlamına gelirken, bazıları içinse bu dönem beklenmedik bir içe çekilmenin, isteksizliğin ve ruhsal zorlanmanın zamanı olabilir. Kış aylarında daha sık duyduğumuz mevsimsel depresyon, yaz aylarında da farklı bir yüzle karşımıza çıkabilir. Psikoloji literatüründe bu duruma yaz depresyonu (summer-pattern SAD) adı veriliyor.

Peki yaz depresyonu nedir? Ve neden olur?

Güneşli Günlerde Hissedilen Karanlık

Yaz depresyonu, mevsimsel depresyonun daha az bilinen bir türüdür. Tipik belirtiler arasında şunlar yer alır:

• Uykusuzluk

• İştahsızlık veya kilo kaybı

• Artan huzursuzluk, bazen öfkeye dönüşen taşkınlık hali

• Sosyal ortamlardan uzaklaşma isteği

• Boşluk ya da anlamsızlık hissi

• Kendini suçlama ve yetersizlik düşünceleri

Bu belirtiler klasik depresyonla benzerlik taşısa da, yaz depresyonunda enerji düşüklüğü yerini taşkın ama yönsüz bir huzursuzluğa bırakabilir.

“Ama Yaz Geldi, Mutlu Olmalısın!”

Yaz aylarında depresif hissetmek, dış dünyanın beklentisiyle çeliştiği için kişi kendini daha da yalnız hissedebilir. Sosyal medyada herkesin "harika" tatil anılarını paylaştığı, eğlenceli etkinliklerin çoğaldığı bu dönemde kişi kendi iç halini daha da "anormal" hissedebilir.

Bu noktada, ACT (Kabul ve Kararlılık Terapisi) yaklaşımı şunu hatırlatır: Zihnin “şöyle hissetmeliyim” demesiyle, o anki deneyim her zaman örtüşmek zorunda değildir.

Belki dışarısı çok aydınlıktır ama senin iç dünyanda gölgeler vardır. Bu da bir insanlık halidir.

Yaz Depresyonu Neden Olur?

Bunun net bir cevabı yok. Ancak bazı biyolojik ve çevresel faktörlerin etkili olabileceği düşünülüyor:

• Uyku düzeninin bozulması (Gün ışığının uzaması, sıcaklık nedeniyle uykusuzluk)

• Rutin kaybı (Tatil dönemleri bazı insanlar için belirsizlik yaratabilir)

• Aşırı sosyal uyarana maruz kalmak (Partiler, kalabalıklar, sürekli dışarıda olma baskısı)

• Ekonomik zorluklar ve tatil yapamama (Yetersizlik hissiyle birleşebilir)

Yani bazen yazın getirdiği "özgürlük" hali bile kişiyi yorabilir.

Ne Yapılabilir?

Yaz depresyonunu "hemen geçmesi gereken bir bozukluk" gibi görmek yerine, deneyimin dilini anlamaya çalışmak daha iyileştirici olabilir.

• Rutinlerini gözden geçir. Belirsizlik bazen insanı aşağı çeker. Basit günlük yapılandırmalar bile dengeleyici olabilir.

• Duygularını bastırma. “Yaz geldi, mutlu olmalıyım” zorlaması yerine, hissettiklerine açık ol. Deneyimini yargılamadan fark etmeyi dene.

• Bedensel ihtiyaçlarına kulak ver. Uyku, su, serinlik… Bedenin bazen zihnin taşıyamadıklarını taşır.

• Yakınlık kurabileceğin biriyle paylaş. Anlam veremediğin bu hisleri biriyle konuşmak, yalnızlık hissini yumuşatabilir.

• Gerekirse bir uzmana başvur. Mevsimsel depresyon da klinik destek gerektirebilir. Yaz aylarında da terapiye ihtiyaç duyulabilir.

Son Söz

Yaz depresyonu, “güneş varken neden içim kararıyor?” sorusunun cevapsız kalması değil, bu sorunun yanına şefkatle oturabilmektir. Bazen dışarının ritmiyle içerinin ritmi tutmayabilir. Bu bir bozulma değil, bir haldir.

Yaz mevsimi herkese aynı şeyleri vadetmez. Senin yazın belki daha durgun, daha sessiz, daha derindir. Bu da yaşamın bir rengi olabilir.