Yaygın gelişimsel bozukluklarda oyun becerisi
Oyun çocuğun kendini ve dünyayı tanıyıp anlamlandırdığı bir etkinliktir.Oyun oynarken çocuk çevresinden görüp edindiği pek çok bilgiyi; çevresinden öğrendiklerini model alarak taklit eder,ve varolan becerilerini geliştirirler.
(Roos 1983) yaptığı çalışmalarda taklitli oyunların bebeğin yaşamının ilk yıllarında görüldüğünü,fakat ilerleyen çağlarda bu taklit oyunlarının yerini artık birlikte,sözel iletişim kurarak,karmaşık oyunlar oynama şekline döndüğünü ifade eder.
Çocukların sosyal gelişimlerinde en önemli unsur yaşıtlarıyla oyun oynamasıdır.Okul öncesi dönemde çocukların yaşıtlarıyla etkileşimleri artar.Olumlu sosyal davranışları ,olumsuz davranışlardan daha sık ortaya çıkar.Sözel akıcılık,simgesel düşünce,hayal gücü gibi zihinsel yeteneklerin yaşa bağlı gelişimi oyun becerilerindeki değişime de aracı olur.
Otistik çocukların bilişsel ve algısal alanlardaki yetersizlikleri sonucunda anlama,ilişki kurma ,çatışma çözme becerileri sınırlı olmaktadır.Göz teması kurmamaları,sosyal ifade eksikliği ,oyun kurma ve yürütmede yetersiz olma ihtimallerini arttırır.
Otistik çocuklar genellikle amaca uygunluktan öte ,bir oyuncakla döndürme yuvarlama,atma,elinde tutma şeklinde oynarken ,hareketli nesneleri saatlerce durmadan izlerler.Tekerlekli bir arabayı sürmek yerine yan yatırıp tekerleklerini döndürürler.
Oyun etkinliklerinin en önemlisi sembolik oyundur.Sembolik oyun zihinsel becerileri kullanmayı gerektirir ve çok az materyale ihtiyaç duyulur.Çocuklar hayal güçlerini kullanarak sandalye,masalardan otobüs ,gemi yapabilirler.Otistik çocuklarda ise bu tip oyunlar gözlenmemektedir.Nesneleri dizme,yığma şeklinde oyun oynarlar.
Amaca yönelik olarak seçilen eğitici oyuncaklar bu becerilerin gelişimine katkı sağlar.İçiçe giren kutular ve bul yap oyuncakları vb.Otistik çocukların hayal güçlerini kullanmalarına yönelik çok çeşitli materyaller sağlamak sınırlı oyun becerilerini büyük oranda geliştirebilmektedir.
Son yıllarda uzmanlar özellikle yaygın gelişimsel bozukluğu olan çocuklar üzerinde oyun terapisi çalışmaları yürütmektedir.Bu terapiler çocuğun diğer akranları gibi paylaşma,sıra bekleme,birlikte oynama,taklit etme ve hayal kurma becerilerini destekler.Özel eğitimde öğrenilenleri pekiştirir.Kavramları öğrenmeyi kolaylaştırır.Dil gelişimine katkı sağlar.Çocuk daha kolay ve doğal tarzda iletişim kurar.İlgi alanı zenginleşir.Dikkat ve farkındalığı artar.
Bu tip çocuklarda görsel,işitsel,dokunsal uyarımı destekleyen el feneri,dönen lamba,kum saati,ses çıkaran oyuncaklar,müzik aletleri vb nesnelerin kullanımı sürece olumlu katkı sağlamaktadır.
Kaynakça:
Cohen ,JD,Donnellan M.A Paul R/Hand book of Autism and Pervasive Developmental Disorders