🧠Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) Nedir?

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), bireyin kendisini tehdit altında hissettiği, yoğun korku, çaresizlik veya dehşet yaşadığı bir olayın ardından ortaya çıkan bir ruhsal durumdur. Bu olay; bir kaza, deprem, savaş, istismar, ayrılık, ani kayıp, doğum travması veya kişinin zorlandığı başka bir yaşantı olabilir. Her travma TSSB’ye dönüşmez. Ancak travma işlenmediğinde, yani kişi yaşadığını duygusal ve zihinsel olarak sindiremediğinde, beden ve zihin “hala tehlike varmış” gibi davranmaya devam eder. Bu nedenle TSSB’de aslında kişi geçmişte olan bir olayı bugünde yaşıyormuş gibi hisseder. ⸻ TSSB’de Sık Görülen Belirtiler 1. Olaya Dair Tekrar Yaşantılar • O anı sanki yeniden oluyormuş gibi hissetme • Kabuslar • Duygusal veya bedensel tetiklenmeler (bir ses, bir koku, bir yer) 2. Travmayı Hatırlatan Durumlardan Kaçınma • Olayla ilgili konuşmaktan, düşünmekten uzak durma • Kişilerden, mekânlardan, fotoğraflardan kaçınma • “Hatırlamak istemiyorum, bitsin” hali 3. Sürekli Alarmda Olma (Aşırı Uyarılmışlık) • Çabuk irkilme • Sinirlilik, öfke patlamaları • Uyku sorunları • Dikkat dağınıklığı ve gerginlik 4. Duygusal Donukluk ve Kopukluk • Hissetmemek, boşluk duygusu • Kendine veya hayata yabancılaşma • Sevinç, bağlanma veya güven hissinde azalma ⸻ TSSB Yaşayan Kişi Neler Hisseder? • “Sanki içimde bir kapı kapandı.” • “Herkes hayatına devam etti ama ben orada kaldım.” • “Bedenim bana ait değilmiş gibi.” • “Küçücük şey bile tetikliyor.” • “İnsanlara güvenemiyorum.” • “Sanki hiç geçmeyecek gibi.” Bu hisler normaldir. Travma sonrası beynin ve sinir sisteminin korunma refleksidir. Travmayı yaşayan kişi zayıf değildir, aksine hayatta kalmayı başarmıştır. ⸻ TSSB Nasıl İyileşir? İyileşme süreci zamansal değildir. “Zaman her şeyi çözer” sözü travma için doğru değildir. Çünkü travma zihin tarafından işlenmediğinde bedende donmuş halde kalır. İyileşmede kullanılan bazı yaklaşım ve yöntemler: • Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) • EMDR (Göz Hareketleri ile Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) • Somatik (Beden Odaklı) Travma Terapileri • Sanat Terapisi ve Yaratıcı İfade Çalışmaları • Mindfulness ve Nefes Çalışmaları Terapide amaç: • Olayı yeniden yaşatmak değil, • Olayla kurulan duygusal bağı dönüştürmek, • Bedeni güvenli bir alana geri taşımaktır. ⸻ Kişinin Kendine Destek Olabilmesi İçin Küçük Adımlar • Nefes farkındalığı (4 saniye nefes al – 6 saniye ver) • Günlük kısa yürüyüşler • Duyguları adlandırmak (öfke, korku, çaresizlik vb.) • Bedene nazik dokunuş (örneğin göğsün üzerine el koyma) • Güvendiğin biriyle bağlantıda kalmak Tek başına taşımak zorunda değilsin. Travma bir yük değil, işlenememiş bir deneyimdir. Ve işlenebilir.