Sünnet için uygun yaş nedir? Travma etkisi nasıl gelişir? Aileler sünnet öncesi ve sonrası nelere dikkat etmelidir?
Sünnet, dünyada dinsel, sosyokültürel, ve tıbbi nedenlerle yapılan cerrahi bir işlemdir. Üroloji uzmanlarına göre kanserden koruyucu ve idrar yolu iltihabına karşı yararlı etkisi vardır. 1 yaşından önce yapılırsa lokal anestezi ile yapılabiliyor olacağından, bebeği genel anestezinin olumsuzluklarından da uzak tutar. Çocuk yaş gruplarında ise genel anestesi ile yapılması gereklidir. Sağlık açısından yararları sıkça vurgulansa da, zamanlama travmatik etkileri ve kaygıları minimize etmek için önemlidir.
Psikoanalitik Kuram (Sigmund Freud) şöyle der: Kişilik beş farklı dönemde şekillenir. Bunlardan birisi de 3-6 yaş dönemini kapsayan fallik (ödipal) dönemdir. Bu dönemde erkek çocuğunun ilgi odağı cinsel organıdır. Ayrıca anneye daha bir yakındır. Onu öpmek, geceleri onunla yatmak ister. Hatta babası öldüğünde annesi ile evleneceğini hayal eder. Cinsel ilişkiyi henüz anlamlandıramasa da anneye yakın olmaktan büyük keyif alır. Zamanla bu düşüncelerinin uygunsuz olduğunu fark etse de babayı hala annesi ile arasında bir rakip olarak görür. Bu ikilem babaya karşı korku yaratır ve buna kastrasyon anksiyetesi (kaygısı) denir. Yani babasının cinsel organının keserek kendisini cezalandıracağını düşünür. 6 yaşında çözülen ödipal kompleks çocuğun rekabetini ve anneye olan cinsel merakını da derinlere atar.
Psikoanalitik kuramcılar da dahil pek çok uzmana göre, erkek çocuklar kastrasyon kaygısı dönemini 3-6 yaş aralığında yaşadıklarından ve dolayısı ile travmatik etkileri olabileceğinden bu dönem sünnet açısından uygun değildir.
Peki 6 yaş sonrası travmatik etkileri olamaz mı? Ya da 3-6 yaş aralığından her çocuk için travmatik bir durum mudur sünnet olmak? Burada çevresel faktörler önemli. Yani çocuğun yaşadığı olumsuz deneyimleri, aile ve yakın çevresinin tepkileri, sünnet ile ilgili duyumları, yapılan konuşmalar, çocuğun kişilik özellikleri gibi. Örneğin yakın çevresi tarafından bu konuda yapılan şakalar bile çocukta ciddi kaygılara neden olabilir. Dolayısı ile 9-10 yaşlarındaki bir çocuk için de travmatik olabileceği gibi, 3-6 yaş aralığındaki pek çok çocuk için travmatik olmayabilir de çevresel faktörler değişkenini göz önüne alırsak.
Ürolojistler, çocuk doğduktan ilk 24-72 saat arasında sünnet olunmasını öneriyor. Bu hem yaraların çabuk iyileşmesi, hem de kanamanın az olmasını sağlayacağından önemli. Bunu zamanında yapmadıysanız ve çocuğunuzu sünnet ettirme sürecindeyseniz, çocukta travmaya, kaygı ve korkulara sebebiyet vermeyecek şekilde "pipinin ucu temizlenecek. İlk anda biraz acıyabilir ama çabuk geçer. Sonrasında bir kutlama yapacağız." şeklinde bir açıklama yeterli olacaktır. Çocuğa sünnet olacağı gün ve sonrasında neler yaşayacağı aşama aşama anlatılmalıdır. Operasyondan yarım saat önce uygulanacak bir ilaç yardımıyla çocuğun rahatlatılması ve sünnet stresinden uzaklaştırılması gerekir. İlacın kısa hafıza kaybı etkisi sayesinde çocuk, sünnet öncesinde ve sonrasında hissettiği korkuları hatırlamayacaktır.
Sünnet mevsimi olarak tercih edilen bu yaz döneminde tüm çocuklara ve ailelerine kolaylıklar dilerim. "Temizlemek" tabiri yerine "kesmek" tabirini kullanarak çocuğunuzun korkmasına ve korkutulmasına izin vermeyin.