PRP (platelete rich plasma- trombositten zengin plasma) yöntemi hastanın kendi kanının alınıp trombosit hücrelerinin konsantre edilerek tedavi amaçlı kullanılmasıdır. PRP özellikle diz kireçlenmesi başta olmak üzere kalça ve tüm eklem kireçlenmelerinde, omuz tendon yırtıklarında, ayak bileği ve diğer eklemlerdeki lokal kıkırdak zedelenmelerinde, bağ ve tendon zedelenmelerinde, tendinit, bursit, medial ve lateral epikondilit (golfçü dirseği, tenisçi dirseği) gibi yumuşak doku romatizmalarında kullanılmaktadır. Ayrıca estetik kliniklerinde yüz gençleştirme ve saç dökülmesi içinde sıkça kullanılmaktadır.
PRP yoğun kullanılmasına rağmen bazı konuların üzerinde yeterince durulmamaktadır. Kendi klinik pratiğimde “hocam dizlerime PRP yaptırdım ama hiç işe yaramadı” cümlesini çok sık duyuyorum. Bu durumun bir çok sebebi olabilir. Birincisi PRP hazırlama kitleri. PRP’nin hazırlanabilmesi yani PRP sısıvısında istediğimiz oranda trombosit hücresi bulunması kullanılan kite ve bu kite özel optimal santrifüj cihazına bağlıdır. Kullanılan kit yetersiz olabilir. Nitekim son bir yıldır sağlık bakanlığı denetimleri yapılıyor ve piyasadaki bir çok PRP kiti sağlık bakanlığı tarafndan onaylanmadı. Şu anda kullanılan ve onay alan kitlerin büyük kısmı yabancı menşeli olup USD ve Euro ile fiyatlandırıldıklarından maliyetleri yüksek. Hastaların bazen kit fiyatlarından bile daha ucuz rakamlara PRP yaptırdıklarını işitiyorum. Maalesef o yapılanların PRP olmadığını söyleyebilirim. Ayrıca denetlemeye tabi tutulmayan önemli bir nokta da kite özel santrifüj cihazı kullanılması hususudur. Santrifüj cihazı kullanılan kite özel değilse hazırlanan PRP yeterli tedavi etkinliğine sahip olmayacaktır.
PRP tedavisinin etkinliğini direk olarak etkileyen diğer bir faktör PRP’nin uygulanma yöntemidir. PRP ne kadar ideal şekilde hazırlansa da doğru yere yapılmadığı sürece etkisiz olacaktır. 5-10 yıl öncesine kadar lokal enjeksiynlar herhangi bir yardımcı cihaz kullanılmadan yapılıyordu. Ama artık en basit enjeksiyonlarda bile mutlaka ultrason görüntüleme kullanıyoruz. Ultrason rehberliğinde enjeksiyon %90-95’e yaklaşan oranlarda doğru noktaya yapılabilmektedir. Aksi takdirde bu oran %50’lerde kalmaktadır.
Bir diğer öneml konu ise PRP uygulanacak hasta seçimidir. PRP hafif ve orta düzeyde kireçlenme vakaları için ideal bir tedavidir. Ağır vakalarda ancak başka bir tedavi opsiyonu yoksa düşünülebilir. Klinik pratiğimde, çok ağır düzeyde kireçlenmesi olduğu halde PRP tedavisi ile düzelebileceğini düşünen hastalar ile karşılaşıyorum. Maalesef bu hastalar için ameliyat dışında bir opsiyon yoktur. Ameliyat olamayacak vakalarda bazen kortizon enjeksiyonu denenebilir.
Uygun bir hastaya, ideal bir kit ile hazırlanmış , ultrason yardımı ile doğru noktaya yapılmış bir PRP enjeksiyonunun etkili olamaması, hasta yada hastalık kaynaklı bazı özel durumlar olmadığı sürece pek olası değildir. PRP tedavisi mutlaka egzersiz gibi koruyucu-yardımcı önlemlerle desteklenmelidir. Bu sayede PRP tedavisi ile uzun dönem iyilik sağlanabilir.
